យន្តហោះប្រភេទ F-35

កងទ័ពអាកាសថៃ មាន ថវិការសរុប ៤១៣ លានដុល្លា ដោយគ្រោងទិញ យន្តហោះ F-35 ចំនួន ០៨ គ្រឿង ដែលមានន័យថា តម្លៃ ៥២ លានដុល្លា/គ្រឿង។ យោងតាមតម្លៃនេះ គឺ មិនអាច បញ្ជាទិញបានឡើយ ដោយសារ យន្តហោះ F-35 នេះ មានតម្លៃជាង ១០០០ លានដុល្លា/គ្រឿង ពេលបំពាក់ប្រព៍ន្ធ អាវុធ ប្រព័ន្ធប្រយុទ្ធរួចរាល់។ ប្រទេសថៃ ក៍ដឹងថា មិនអាចទទួលបាន កុងត្រាបញ្ជាទិញដែរ ព្រោះ គោលបំណង ថៃ សម្លឹងឃើញ យន្តហោះចម្បាំង ចិន​ធុន FC-31 ជាង ។

សហរដ្ឋអាមេរិកច្រានចោលសំណើទិញ​យន្តហោះ​ចម្បាំង F-35 របស់ប្រទេសថៃ ព្រោះវាទំនើប​ពេក​សម្រាប់​​ថៃ អាមេរិកថាៈ យន្តហោះចម្បាំងរបស់ខ្លួនទំនើបខ្លាំងណាស់ មិនអាចលក់ឱ្យប្រទេសថៃ បានឡើយ!The Nation បានផ្សាយថា សហរដ្ឋអាមេរិក បានច្រានចោលសំណើរបស់កង ទ័ពអាកាសថៃ (RTAF) ក្នុងការបញ្ជាទិញយន្តហោះចម្បាំង F-35s ចំនួន ២គ្រឿង ក្រោមហេតុផលថា ប្រទេសថៃ មិនទាន់ត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ទទួលយកយន្តហោះទំនើបបែបនេះនៅទេ ពោលគឺវាទំនើបខ្លាំងពេក សម្រាប់ប្រទេសនេះ។

ប្រភពពីកងទ័ពអាកាសថៃ បានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃអង្គារថាៈ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Robert Godec បានជួបជាមួយប្រធានកងទ័ពអាកាសថៃ។

គឺលោកមេបញ្ជាការ Alongkorn Wannarot កាលពីសប្តាហ៍មុន ដើម្បីនិយាយប្រាប់ដោយផ្ទាល់មាត់ អំពីការសម្រេចចិត្តរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ហើយលោក Godec បាននិយាយថាៈ កងទ័ពអាកាសថៃ ។មិនទាន់មានគ្រឿងបរិក្ខារ ឬវិធានការសន្តិសុខពេញលេញ ដើម្បីផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំង នេះនោះទេ ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបដិសេធនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាៈ ប្រហែលជាក៏ដោយសារតែរដ្ឋបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី Joe Biden ជឿថារដ្ឋាភិបាលទីក្រុងបាងកកកំពុងងាកទៅរកទីក្រុងប៉េកាំងច្រើនជាងចំពោះការចង់បានយន្តហោះ F-35s នេះ ។ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ ប្រេសិតអាមេរិករូបនេះក៏បានបញ្ជាក់ប្រាប់ភាគីថៃដែរថា «នៅពេលណាដែលប្រទេសថៃត្រៀមខ្លួនរួចរាល់ហើយនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងសុខចិត្តធ្វើកិច្ចពិភាក្សាមួយផ្សេងទៀតស្តីពីការទិញយន្តហោះចម្បាំង F-35s នេះ»។ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះដែរ កងទ័ពអាកាសថៃក៏មិនទទួលរងការខូចខាតណាមួយពីការបដិសេធនេះឡើយ ក្រៅតែពីប្រាក់ចំនួន ៣៦៩ លាន បាតដែលខ្លួនបានដកពីថវិកាជាតិ ឆ្នាំ ២០២៣ ។ ចំនួនទឹកប្រាក់នេះត្រូវបានគេកំណត់សម្រាប់ការបញ្ជាទិញលើកដំបូង ក្នុងករណីបើសហរដ្ឋអាមេរិក យល់ព្រមលក់យន្តហោះចម្បាំង F-35s ឲ្យប្រទេសថៃ ។

គួរបញ្ជាក់ថាៈ កងទ័ពអាកាសថៃ បាននឹងកំពុងជំរុញឲ្យមានការបញ្ជាទិញយន្តហោះចម្បាំង F-35s ចំនួន ២ គ្រឿងក្នុងតម្លៃ ៧.៣៨ ពាន់លាន បាត ដើម្បីជំនួសយន្តហោះចម្បាំង F-16 ចាស់របស់ខ្លួន ។ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Alongkorn ធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីឆ្នាំមុនថាៈ ឱកាសដែលអាមេរិកយល់ព្រមលក់យន្តហោះនេះឮ។ គឺមានត្រឹមតែ ៥០ ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះខាងកងទ័ពគឺបានត្រៀមចិត្តទុករួចទៅហើយ ៕

យន្តហោះ F-35 ជាយន្តហោះ ទំនើបបំផុតចុងក្រោយ វាអាច អាចហោះឡើងដោយត្រូវការផ្លូវរត់ខ្លីបំផុត លើនាវាផ្ទុកយន្តហោះ លើនាវាមុខទឹក លើ នាវាតូចៗបានក្រោយពេលបំពេញបេសកកម្ម ឬ ក្នុងការរង់ចាំបញ្ជាចេញទៅ បំពេញបេសកកម្ម។ វាអាចហោះកំពស់ ចាប់ពី ១០០ ម​ដល់ទៅ ៤០ គម បែបនេះទើបគេហៅថា យន្តហោះ បំបាំងកាយ Stealth បើសិនជាវាហោះកំពស់ ១៨ គម ដូចគេឯង ដូច្នេះ វាមិនមែនជាយន្តហោះបំបាំងកាយទេ។ Lockheed Martin F-35 Lightning II គោលបំណងផលិតយន្តហោះ/ឧទ្ធម្ភាចក្រ៖ The Purpose of Build Combat Aircraft/Helicopter 

1. ដើម្បី បាញ់ Fighting /Fighter (F) 
2. ដើម្បី ទំលាកគ្រាប់ Bombing/Bomber (B) 
3. ដើម្បី បាញ់ផង និង ទំលាក់គ្រាប់ផង (ពហុបំណង Multipurpose, F/B) 

គោលបំណងនៃ បេសកកម្ម The Purpose of Missile: (១) ដើម្បីវាយការពារខ្លួន Defensive Operation 

និង (២( ដើម្បី វាយលុក Offensive Operation ។ ការផលិតយន្តហោះ F-35 គឺយោងតាមកា់រចង់បានរបស់ទាហានជើងទឹកអាមេរិក ) (The US Navy Asking forដែលចង់បាន យន្តហោះមួយប្រភេទអាច វាយការពារខ្លួនលើអាកាស តែអាច វាយលុកលើគោលដៅផ្ទៃទឹក និង ផ្ទៃគោក ដែលអាចហោះ ចុះចតលើនាវា លើផ្ទៃដីក្នុងកាលៈទេសមិនអំណោយផល។ ម្លៃ ម៉ោងហោះរបស់ F-22 គឺ ជាង ៣២,០០០ ដុល្លាក្នុងបេសកកម្ម ១ម៉ោង។  ការផលិត​យន្តហោះ F-22 គឺយោងតាមការចង់បាន របស់ទ័ពអាកាសអាមេរិក (The US Air Force Asking for) ដែលមានសមត្ថភាពវាយលុកផ្ទៃអាកាស អាចគ្រប់គ្រងផ្ទៃអាកាសបានទាំងស្រុង ដោយមានកាំជ្រួច មានកាំភ្លើងចម្ងាយឆ្ងាយ មានរាដា បំពាក់សម្រាប់ វាយសង្រ្គប ខ្មាំងលើផ្ទៃអាកាស។ តម្លៃ ម៉ោងហោះរបស់ F-22 គឺ ជាង ៤៤,០០០ ដុល្លាក្នុងបេសកកម្ម ១ម៉ោង។ 

• រូបរាងយន្តហោះ F-35 និង F-22 គឺស្រដៀងគ្នា (similar air frame) 
• ការវិវត្តន៍ ពីបុរាណ នៃវិធីសាស្រ្តហោះឡើងនៃប្រភេទយន្តហោះ 
• យន្តហោះរត់ចម្ងាយរាប់សិបគីឡូមែត្រ បន្ទាប់ហោះឡើង (Runway ផ្លូវរត់ជាង ៣០០០ ម៉ែត្រ) 
• យន្តហោះ ត្រូវគេបំពាក់ឧបករណ៍ចាប់បង្វិលកង់ឲ្យខ្លាំង រួចរត់ ហោះឡើង (Runway ផ្លូវរត់ជាង ៣៣៥ ម៉ែត្រ) 
• យន្តហោះត្រូវគេប្រើចំហាយទឹក Water Steam Technology បាញ់ដូចជា កាំភ្លើង រួចហោះឡើង (Runway ផ្លូវរត់ជាង ២៦១ ម៉ែត្រ) 
• យន្តហោះត្រូវគេប្រើ Electromagnetic គឺប្រើភ្លើងអាគុយដ៍ខ្លាំង បាញ់បញ្ជូនយន្តហោះរត់ឡើង (Runway ផ្លូវរត់ជាង ៥០ ម៉ែត្រ) 
• យន្តហោះ ហោះត្រង់ដូចជា Helicopter នេះជាបច្ចេកវិជ្ជាទំនើបបំផុត (មិនត្រូវការផ្លុវរត់)

យន្តហោះ F-35 ផលិតចេញជា ៣ ប្រភេទ សម្រាប់ ទ័ព ៣ ដែរ គឺ

សម្រាប់កងទ័ពជើងអាកាស (AIR FORCE) គេប្រើយន្តហោះប្រភេទ F-35 A គឺ Conventional Take Off and Landing, CTOL. មានន័យថាជាវិធីបុរាណដែលគេទទួលស្គាល់ Conventional ជាទូទៅគឺ យន្តហោះត្រូវរត់យក ល្បឿនសិន មុនពេល ហោះឡើង។ 

សម្រាប់ទ័ពជើងទឹក (NAVY) គេប្រើយន្តហោះប្រភេទ B គឺ Vertical/ Short Take Off and Landing, STOL (VTOL) មានន័យថា យន្តហោះ ហោះឡើងបែប បញ្ឈ គឺមិនត្រូវការផ្លូវរត់ទេ ឬ ត្រូវការ ផ្លូវរត់ខ្លីបំផុត Short Take Off Landing យន្តហោះអាចចុះចតលើ នាវាផ្ទុកយន្តហោះ Carrier ឬ លើនាវាមុជទឹក (Submarine) 

សម្រាប់ទ័ពម៉ារីន (MARINE) គេ ប្រើយន្តហោះប្រភេទ C គឺ Carrier Variant, CV មានន័យថា រត់ហោះពីលើនាវាផ្ទុករយន្តហោះ និង ចុះចតលើនាវាផ្ទុកយន្តហោះដែរ ។

យោងតាម ប្រភេទនៃការ ហោះឡើងខាងលើទាំង ៥ ចំណុច យន្តហោះ F-35 ប្រើប្រាស់ចម្ងាយរតើខ្លីបំផុត និង មិនប្រើផ្លូវរត់សោះ ដោយសារយន្តហោះនេះប្រើ កង្ហាល់រុញតួរយន្តហោះឡើងលើ ត្រង់ តែម្តង គឺ Vertical ។

តម្លៃខាងលើគឺបូករួមទាំងម៉ាស៊ីន។ បើបូករួមទាំង​ប្រព័ន្ធរាដាផ្សេងៗ និងប្រព័ន្ធអាវុធ គ្រាប់រំសេវ តម្លៃសរុបក្នុង១គ្រឿង ឡើងដល់ប្រមាណជា ១ ពាន់លានដុល្លា ៕ 

Official Name: F-35C Lightning II. 

• Manufactured: Lockheed Martin (USA). 
• Role: Stealth multirole fighter. 
• Status: Under development. 
• First Flight: December 15, 2006. 
• Deployment:ទ័ព Scheduled for 2011. 
• Crew: 1. 
• Length: 51.5 ft. 
• Height: 14.9 ft. 
• Wingspan: 43 ft. 
• Wing Area: 668 sq. ft. 
• Weight Empty: 34,800 lbs. 
• Weight Loaded: 44,400 lbs. 
• Maximum Takeoff Weight: 70,000 lbs. 
• Internal Fuel: 20,085 lbs. 
• ល្បឿនហោះ ៥២៨ម/ វិនាទី Maximum Speed: 1,200 mph (Mach 1.6+)= 528m/s 
• ចម្ងាយហោះ Range: 1,400 nmi. 
• កំពស់ហោះ ១០០ម-៣០,០០០ ម Ceiling 100m - 30 000m 
• Combat Radius: 640 nmi. 
• Powerplant: Single Pratt & Whitney F135 or GE F136. 
• Dry Thrust: 25,000 lbs. 
• Afterburner Thrust: 40,000 lbs. 
• Service Ceiling: 60,000 ft. កំពស់ហោះផ្សាយបញ្ឆោត ១៨ គម (Deception Service Ceiling) 

Thrust/Weight Ratio: 100% fuel: 0.81. 50% fuel: 1.01. On 2 November 2011, USAF Major General Jay Lindell told House Armed Services Committee's Subcommittee on Tactical Air and Land Forces that the USAF would declare the initial operating capability (IOC) for the F-35A based on achieving the required Operation Requirements Document-compliant capability and capacity criteria, and not on a specific date. Furthermore, the USAF was analyzing the impacts to program delivery timelines due to the most recent program restructure. The results of that analysis were expected to be available later in 2011, at which time the USAF would reevaluate its IOC estimate. As of June 2010, the estimated IOC date for the USAF's F-35A was some time in 2016. Major General Lindell suggested that the USAF was subsequently expecting the IOC estimate to be revised by the end of 2011 to be sometime in 2018.