2012-06-26 លោក ហ៊ុន សែន អំពាវនាវឲ្យសមាជិកអ្នកដឹកនាំចលនាអបគមន៍ចេញសារភាព
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អំពាវនាវឲ្យសមាជិកក្រុមអ្នកដឹកនាំចលនាអបគមន៍ដីនៅស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ចេញមកសារភាព នឹងអាចរួចទោស តែអ្នកដាក់ផែនការបញ្ជាជាមេខ្លោងនៅក្រុងភ្នំពេញ នឹងត្រូវតាមចាប់ផ្ដន្ទាទោសឲ្យទាល់តែបាន។នៅក្នុងឱកាសជួបជាមួយនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តជាង ១.០០០នាក់ នៅក្រុងភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នករត់គេចដោយសារមានពាក់ព័ន្ធជាមួយចលនាបំផុសប្រជាពលរដ្ឋធ្វើអបគមន៍នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ឲ្យចេញមកសហការជាមួយអាជ្ញាធរ នោះអាចរួចទោស។ ប៉ុន្តែអ្នករឹងទទឹង និងជាអ្នកដាក់ផែនការបញ្ជា ត្រូវមានទោស បើទោះបីជារត់គេចទៅបរទេសក៏ដោយ។
កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ឧសភា មានកងកំលាំងចម្រុះរបស់រដ្ឋាភិបាលជាច្រើនរយនាក់ បានបើកប្រតិបត្តិការបោសសំអាតនៅតំបន់ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ដោយសារមានសមាជិកសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យប្រមាណ ១.០០០គ្រួសារ បង្កជាកំលាំងចាប់ដីចែកគ្នា ហើយបដិសេធមិនទទួលស្គាល់អាជ្ញាធរភូមិដែលមានស្រាប់នៅនឹងកន្លែង និងបានប្រកាសបង្កើតភូមិថ្មី។ ក្រុមដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋចាប់ដីចែកគ្នានោះ ដឹកនាំដោយមនុស្សមួយចំនួន ក្នុងនោះមានឈ្មោះ ប៊ុន ឆន ប៊ុន រដ្ឋា ជាដើម។
ក្នុងប្រតិបត្តិការបោសសំអាតរបស់កងទ័ពរដ្ឋាភិបាលនោះ មានកុមារីមួយរូបឈ្មោះ ហេង ចន្ថា បានត្រូវគ្រាប់កាំភ្លើងស្លាប់ និងមានចាប់ខ្លួនមនុស្សមួយចំនួនផងដែរ។ ក្រោយការបោសសំអាតដោយប្រដាប់អាវុធរួចហើយ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសតាមចាប់ខ្លួនមនុស្សចំនួន ៥នាក់ ដោយចោទប្រកាន់អ្នកទាំងនោះពីបទបង្កើតតំបន់អបគមន៍ខុសច្បាប់។ មនុស្សទាំង ៥នាក់នោះមានឈ្មោះ ប៊ុន ឆន ប៊ុន រដ្ឋា សុខ តុង ម៉ា ឆាង និង ខាត់ សារឿន។
លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ក្រោយពីមានការប្រកាសឲ្យចុះចូល និងសារភាពកាលពីលើកមុន ស្រាប់តែកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា មានសមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោមមេខ្លោងដឹកនាំចលនាអបគមន៍ ៥រូប បានចេញមកបង្ហាញខ្លួន និងសារភាព។
លោក ហ៊ុន សែន បានចាត់ទុកអ្នកដឹកនាំចលនាអបគមន៍នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូងនោះថា ជាក្រុមមនុស្សចាញ់បោកមេខ្លោងចលនាដែលនៅភ្នំពេញ។
ពិតមែនតែលោក ហ៊ុន សែន មិនបាននិយាយចេញឈ្មោះប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ហើយថាជននោះមិនហ៊ានចូលមកក្នុងប្រទេសក៏ដោយ ក៏គេបានដឹងថា លោក ម៉ម សូណង់ដូ គឺជាប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ហើយក្រោយពេលកើតរឿងហេតុនៅស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះនោះមក លោក ម៉ម សូណង់ដូ ដែលកំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចនៅអាមេរិកនោះ បាននិយាយប្រាប់វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (VOA) ថា លោកបានទទួលដំណឹងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានបំណងចាប់ខ្លួនលោក។
លោក ប៊ុន ឆន ដែលមានឈ្មោះថា ជាសមាជិកក្រុមមេខ្លោងចលនាអបគមន៍នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ធ្លាប់បាននិយាយប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ឲ្យដឹងថា ក្រុមលោកមិនបានបង្កើតតំបន់អបគមន៍អីដូចការចោទប្រកាន់របស់អាជ្ញាធរឡើយ។
លោក ចាន់ សុវ៉េត អនុប្រធានក្រុមស៊ើបអង្កេតរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) បានមានប្រសាសន៍ថា ទំនាស់ដីនៅតំបន់ភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ នោះ ជាទំនាស់ដីធ្លី មិនមែនជាការបង្កើតតំបន់អបគមន៍នោះឡើយ។
មកទល់ពេលនេះគេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើមនុស្សដែលរដ្ឋាភិបាលចោទប្រកាន់ថា ជាមេខ្លោងបង្កើតតំបន់អបគមន៍នៅស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ និងគេរកចាប់ខ្លួននោះកំពុងលាក់ខ្លួននៅទីណាឡើយ៕
សកម្មជនដីធ្លី៖ បញ្ហាជម្លោះដី នៅខេត្តក្រចេះ មិនពាក់ព័ន្ធលោក ម៉ម សូណង់ដូ ទេ
(ថ្ងៃទី 15 កក្កដា 2012, ម៉ោង 09:20:PM) | ដោយ: វិសាលភ្នំពេញ: លោក ប៊ុន រដ្ឋា ដែលតុលាការតាមចាប់ខ្លួន ក្នុងរឿងជម្លោះដីនៅខេត្តក្រចេះ បាននិយាយតាមទូរស័ព្ទ មកពីសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយបានបដិសេធថា ករណីជម្លោះដី នៅស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយលោក ម៉ម សូណង់ដូ ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងជានាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំទេ។ លោក ម៉ម សូណង់ដូ ក៏មិនពាក់ព័ន្ធនឹងហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចគ្នាជាមួយសមត្ថកិច្ច នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ កាលពីថ្ងៃទី១៦ឧសភានោះឡើយ។
ក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅស្ថានីយវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ ដែលជាផ្ទះរបស់លោក ម៉ម សូណង់ដូ ក្នុងសង្កាត់បឹងទំពុន ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ នារសៀលថ្ងៃទី១៥កក្កដា ឆ្នាំ២០១២ មានការបកស្រាយពីប្រធានអង្គការអំណាចពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលទីតាំងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺលោក សួន សេរីរដ្ឋា និងមានការចូលរួមពីលោក ប៊ុន រដ្ឋា ភ្នាក់ងារសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាប់ចោទថា ជាមេខ្លោង ក្នុងរឿងបំផុសប្រជាជន ឲ្យចាប់ដី និងបង្កើតតំបន់អបគមន៍ នៅក្នុងភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ។
ក្នុងសន្និសីទកាសែត តាមរយៈទូរស័ព្ទផ្ទាល់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ មានការចូលរួមពីលោកស្រី ឌិន ផាណារ៉ា ប្រពន្ធលោក ម៉ម សូណង់ដូ និងមេធាវីលោក ម៉ម សូណង់ដូ គឺលោក សុខ សំអឿន។
លោក ប៊ុន រដ្ឋា បានលើកឡើងថា ការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដានេះ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយលោកទេ ហើយលោកក៏មិនដែលធ្លាប់ស្គាល់គ្នា ជាមួយលោកម៉មសូណង់ដូឡើយ។ ជាមួយគ្នានោះ លោកក៏មិនមែនជាសមាជិកសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដែរ។ គឺលោកជាពលរដ្ឋសុទ្ធសាធ រស់នៅខេត្តក្រចេះ។
ចំពោះករណីរដ្ឋាភិបាលចោទថា លោកបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះនោះ គឺលោក ប៊ុន រដ្ឋា មិនបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយឡើយ។
សូមបញ្ជាក់ថា សមត្ថកិច្ច ស្លៀកពាក់ស៊ីវិល និងឯកសណ្ឋានប៉ូលិស បានចូលដល់ក្នុងផ្ទះលោកម៉មសូណង់ដូ ដែលជាស្ថានីយវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ នៅភូមិត្នោតជ្រុំ សង្កាត់បឹងទំពុន ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីនាំខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងជានាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ FM ១០៥ MHz នាព្រឹកម៉ោងជិត ៩ ថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២។ នេះបើតាមការឲ្យដឹងរបស់លោកស្រី ឌិន ផាណារ៉ា ប្រពន្ធរបស់លោក ម៉ម សូណង់ដូ។
លោកស្រី ឌិន ផាណារ៉ា បានឲ្យដឹងថា ក្នុងពេលសមត្ថកិច្ច ចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ នៅផ្ទះរបស់លោកនោះ ក៏មានការអានដីកា ចាប់ខ្លួន ដែលចេញពីតុលាការ ចោទប្រកាន់លោក ម៉ម សូណង់ដូ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងជម្លោះដី នៅខេត្តក្រចេះ។
ដីការបស់ចៅក្រមស៊ើបសួរ របស់តុលាការខេត្តក្រចេះ លោក ចុក ងួន ចុះថ្ងៃទី២កក្កដា ឆ្នាំ២០១២ បានបង្ហាញថា លោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ក្នុងករណីជម្លោះដីនៅខេត្តក្រចេះ។
តាមដីកា លោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ជាអ្នកផ្តួមផ្តើមគំនិតប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ធ្វើកុបកម្ម ជ្រៀតជ្រែកខុសច្បាប់ នៅក្នុងការបំពេញមុខងារសាធារណៈ របស់អាជ្ញាធរ និងញុះញង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ កាន់អាវុធខុសច្បាប់ ដែលមានកំណត់ក្នុងមាត្រា២៨ ៥០៤ ៤៥៦ ៤៥៧ ៥០៩ និងមាត្រា ៤៦៤ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
ដីកាបង្ហាញថា បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ប្រឆាំងលោកម៉មសូណង់ដូ ត្រូវផ្តន្ទាទោសពន្ធនាគារ ហើយចៅក្រមក៏មានតំរុយ ដែលបង្ហាញពីពិរុទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ប្រឆាំងនឹង លោក ម៉ម សូណង់ដូ។
សមត្ថកិច្ច បាននាំខ្លួនលោកម៉មសូណង់ដូ ពីផ្ទះរបស់លោក ទៅសាកសួរនៅអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាល រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងជានាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ បានធ្វើដំណើរពីសហរដ្ឋអាមេរិក វិលត្រឡប់មកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញវិញ កាលពីម៉ោងជាង ១០ យប់ ថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២។ នៅពេលលោកម៉មសូណង់ដូ មកដល់ព្រលានយន្តហោះ ភ្នំពេញ គឺមិនមានការចាប់ខ្លួនរូបលោកឡើយ។
នៅពេលមកដល់ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ លោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ដោយក្រុមគ្រួសារ និងសមាជិកសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោមការឃ្លាំមើលពីសកម្មជនសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមអ្នកកាសែត។
អតីតសកម្មជនរិះគន់ព្រំដែន ហើយត្រូវរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ កាលពីចុងឆ្នាំ២០០៤ លោកម៉មសូណង់ដូ បានផ្តល់សម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែតថា លោកមិនភ័យខ្លាចនឹងការចាប់ខ្លួនណាមួយ ពីសំណាក់សមត្ថកិច្ចឡើយ ព្រោះលោកមិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីបំផុសមហាជនឲ្យចាប់ដី ពិសេសករណីនៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះនោះឡើយ។
ករណីជម្លោះដីនៅខេត្តក្រចេះ ត្រូវបានសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសចាត់វិធានការតាមផ្លូវតុលាការ ប្រឆាំងនឹងប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ដោយសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី អះអាងថា ប្រធានសមាគមនេះ ជាអ្នកបំផុសមហាជនឲ្យចាប់ដីអាណាធិបតេយ្យ រហូតដល់រដ្ឋាភិបាល បញ្ចេញកម្លាំងប៉ូលិស និងកងទ័ព បង្ក្រាប កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២ នាំឲ្យក្មេងស្រីម្នាក់ស្លាប់ និងមនុស្សជាច្រើននាក់ត្រូវចាប់ខ្លួន និងរត់គេចខ្លួន។
សាខាសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ ៥ នាក់ ដែលមានទាំងឈ្មោះ ប៊ុនរដ្ឋា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចប៉ូលិសតាមចាប់ខ្លួន ដោយមានដីការបស់តុលាការ ក្នុងរឿងជម្លោះដី ដែលសមត្ថកិច្ចចោទប្រកាន់ថា អ្នកទាំងនោះ ជាមេក្លោងក្នុងការបំផុសឲ្យមហាជនចាប់ដី និងបង្កើតជាតំបន់អបគមន៍ នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ។
មកដល់ពេលនេះ មានជនជាប់ចោទ ៤ នាក់ បានចេញមកសារភាព ហើយសមត្ថកិច្ច បានបង្វែរអ្នកទាំងនោះ ជាសាក្សី ដើម្បីដាក់បន្ទុក ប្រឆាំងនឹងប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ម សូណង់ដូ៕
03 សីហា 2012 អត្ថាធិប្បាយរបស់លោកហ៊ុន សែនទាក់ទងនឹងអប្បគមន៍ ធ្វើឲ្យសង្គមស៊ីវិលបារម្ភវ៉ាស៊ីនតោន៖ បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែនបានបង្ហើបឲ្យដឹងជាសាធារណៈថា នឹង មានក្រុមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលខ្លះត្រូវហៅមកសាកសួរអំពីរឿងជួយការពារសកម្មជនដីធ្លីម្នាក់ដែលរដ្ឋាភិបាលចោទថា ប៉ុនប៉ងធ្វើអបគមន៍នោះ អ្នកវិភាគនិងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថា អាត្ថាធិប្បាយនេះធ្វើឲ្យភ័យខ្លាចនិងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិច្ចការរបស់សង្គមស៊ីវិលក្នុងការជួយពលរដ្ឋដែលទទួលរងការរំលោភសិទ្ធិសេរីភាព ការរំលោភបំពានដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងជាដើម។ លោក អ៊ូ វីរៈ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានអះអាងថា ការភ័យខ្លាចកាន់តែកើនឡើងជាងមុន ដោយមិនមែនត្រឹមតែអង្គការ ឬអ្នកដែលត្រូវបាន តុលាការចោទប្រកាន់ទេ។ លោកបន្ថែមថា លោកមើលទៅអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួននឹងអត់ហ៊ានធ្វើកិច្ចការរបស់ខ្លួន ការពារពលរដ្ឋដែលមានជម្លោះដីធ្លីទេ ដោយភ័យខ្លាចថា មានការចោទប្រកាន់ទោស។ «នឹងមានការពិរុទ្ធខ្លួនឯងនិងការព្យាយាមប្រុងប្រយ័ត្នច្រើន។ នៅពេលណា ដែលអង្គការមានការប្រុងប្រយ័ត្ននេះបានន័យថា ការភ័យខ្លាចនេះនឹងប៉ះពាល់ ទៅលើប្រសិទ្ធិភាពការងាររបស់អង្គការនោះ»។ លោកអ៊ូ វីរៈបានបន្ថែមថា សង្គមស៊ីវិលនឹងលែងហ៊ានចេញមុខការពារឬតតាំង ដើម្បីភាពយុត្តិធម៌ដូចមុនហើយ នៅពេលមានការរំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាព ប្រជាពលរដ្ឋ និងការកៀបសង្កត់ក្នុងសង្គមផ្សេងៗដែលប្រព្រឹត្តដោយមន្ត្រី រដ្ឋាភិបាលណាមួយនោះ។ លោក ម៉ម សូណង់ដូ ប្រធានស្ថានីយ៍វិទ្យុសំបុកឃ្មុំអេហ្វអ៊ឹម១០៥ មេហ្គាហឺត ត្រូវចាប់ខ្លួនតាមការឆ្លើយដាក់ថា ពាក់ព័ន្ធរឿងធ្វើអបគមន៍នៅស្រុកឆ្លូងខេត្ត ក្រចេះដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថា ជាដំណើរការបំបិតសំឡេង សង្គមស៊ីវិលនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ក្រុមសកម្មជនដីធ្លីយ៉ាងតិច៥នាក់ត្រូវតុលាការចេញដីការចោទប្រកាន់ពីបទធ្វើ អបគមន៍ ដោយភ្ជាប់ការពាក់ព័ន្ធនេះជាមួយលោកម៉ម សូណង់ដូ។ ក្នុងចំណោម នោះមាន៤នាក់ហើយដែលបានចេញមកសារភាព ដែលគេដឹងថា មានមួយ ចំនួនបានឆ្លើយដាក់លោកម៉ម សូណង់ដូ។ ដោយឡែកមានតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ ឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា ដែលមិនទាន់មកសារភាព។ តាមដំណឹង តុលាការក្រុងភ្នំពេញ គ្រោងនឹងកោះហៅសាកសួរមន្ត្រីអង្គការដែលលាក់ប៊ុន រដ្ឋា។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈមួយក្នុងពេលប្រគល់សញ្ញាប័ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមួយកន្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃពុធ លោក ហ៊ុន សែនបានបង្ហើបឲ្យដឹងពីការប៉ុនប៉ងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការកោះហៅសាកសួរ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយដែលលោកមិនបញ្ចេញឈ្មោះពីបទពាក់ព័ន្ធ នឹងរឿងជួយផ្តល់ការស្នាក់អាស្រ័យ និងគាំពារលោកប៊ុន រដ្ឋា ដែលរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកថា ជាមេចលនាធ្វើអបគមន៍ដីធ្លីខុសច្បាប់ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសថៃ។ «ហើយអ្នកដែលមុនចេញទៅថៃ មកនៅដូចដែលខ្ញុំប៉ាន់ស្មានអញ្ចឹង មកនៅ ដេកផ្ទះមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនៅភ្នំពេញអស់ពីរយប់ ហើយបានលុយ៣០ម៉ឺនរៀលចេញតាមឡាវ ចូលប្រទេសថៃ»។ លោកហ៊ុន សែនងាកទៅសួរមន្ត្រីរបស់លោកនៅខាងក្រោយខ្នង ហើយបានបន្តថា៖ «ដូចហៅសួរនៅ? អត់ទាន់ហៅសួរទេ? អត់ទាន់ហៅសួរ។ ដឹងខ្លួនហើយអ្នកហ្នឹងដឹងខ្លួនហើយ»។ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ បានអះអាងថា លោកនាយក រដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនគួរទុករឿងការហៅសាកសួរមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលនេះឲ្យក្រុម អ្នកជំនាញធ្វើកិច្ចការនេះជាជាងការប្រកាសដោយខ្លួនលោក ដែលនាំឲ្យមាន ការចោទប្រកាន់ថា ពាក់ព័ន្ធនឹងនយោបាយ ឬកាន់តែធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងនោះទេ។ «ធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង។ ហើយដល់ខ្លាំងទៅវាមានទិដ្ឋភាពនយោ បាយ ដូចជាថា ធ្វើឲ្យមានការកៀបសង្កត់ ធ្វើឲ្យមានការភ័យខ្លាចអញ្ចឹងទៅ»។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានប្រកាសដែរថា អ្នកចេញមកសារភាពបាន បញ្ជាក់ពីការទទួលបទបញ្ជាពីអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងដែលលោកមិនបានចេញ ឈ្មោះនោះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ថ្លែងប្រាប់វីអូអេតាមទូរស័ព្ទពីកន្លែងដែលលោកលាក់ ខ្លួនកាលពីដើមសប្តាហ៍ លោកប៊ុន រដ្ឋាបានអះអាងពីការមិនពាក់ព័ន្ធជាមួយ លោកម៉ម សូណង់ដូ ហើយនឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទេ។ «អត់ទេ តាំងពីដើមមក ខ្ញុំធ្វើកិច្ចការដោយឆន្ទៈ ដោយឧត្តមគតិរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំអត់មានការពាក់ព័ន្ធជាមួយអង្គការ ឬស្ថាប័នណាដើម្បីជាខ្នងបង្អែក ឬដើម្បីជាជម្រកអីទាំងអស់»។ លោកថ្លែងថា លោកចូលចិត្តសហការតែប៉ុណ្ណោះ ពេលលោកធ្វើការតវ៉ារឿងដីធ្លីជាមួយប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារនៅស្រុកឆ្លូងខេត្តក្រចេះនោះ។ ចំណាត់វិធានការលើក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងការចាប់ខ្លួនលោកម៉ម សូណង់ដូបានកើតឡើងក្រោយពីមានការបង្ក្រាបដោយអំពើហិង្សាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងការទន្ទា្រនចាប់យកដីធ្លីក្នុងភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពុងដំរី ស្រុកឆ្លូងខេត្តក្រចេះ កាលពីខែឧសភា ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវគេដឹងថា បានបរាជ័យក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ជម្លោះដីធ្លី ហើយនាំឲ្យពលរដ្ឋមានការមិនសប្បាយចិត្ត៕ មន្ត្រីសិទ្ធមនុស្សនិងអ្នកវិភាគនៅកម្ពុជាបានអះអាងថាចំណាត់វិធានការលើ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនឹងធ្វើឲ្យមានការភ័យខ្លាចហើយប៉ះពាល់ដល់កិច្ចការរបស់ សង្គមស៊ីវិល។ លោក ខេមរា នៃ វីអូអេ ពីរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនរាយការណ៍ ជូនពិស្តារ។
តំបន់«អបគមន៍»ដែលជាដីស្រែចម្ការរបស់កសិករនៅភូមិប្រមាក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានកងទ័ពខេត្តក្រចេះ: យោធា បានបង្កើតមូលដ្ឋានថ្មីមួយលើដីខេត្តក្រចេះ នៅទីតាំងដែល កាលពីពេលមុនធ្លាប់ត្រូវបានធ្វើស្រែចម្ការដោយគ្រួសារប្រជាជន ចំនួន ១០០០គ្រួសារ មុនពេលក្រុមទាហាន និងនគរបាលរបស់រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការបណ្តេញពួកគេចេញទាំង បង្ខំនិងហិង្សា កាលពីឆ្នាំមុន ដោយចោទថា ពួកគេជាផ្នែកនៃចលនាអបគមន៍។
មូលដ្ឋានរបស់អង្គភាពកង អនុសេនាធំលេខ៩ របស់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ដែលនឹងត្រូវបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់ខ្លួន នៅចុងខែនេះ គឺជាផ្នែកធំមួយនៃក្រុមកម្លាំងសន្តិសុខសម្រាប់តំបន់នោះ។
ផែន ការនោះ រួមមានទាំងមូលដ្ឋាន កងកម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ ជាមួយនឹងការធ្វើផ្លូវសម្រាប់ការដឹកសម្ភារផ្គត់ផ្គង់និង ម្ហូបអាហារពីស្រុកឆ្លូង ទៅភូមិប្រមា ដែលនៅដាច់ស្រយាល។ នេះបើតាមមន្ត្រីកងរាជអាវុធហត្ថ និងមន្រ្តីខេត្ត។លោក ខៃ ចាន់ណា មេបញ្ជាការរងអង្គភាពទី៩ មានទីតាំងនៅភូមិប្រមា បានប្រាប់ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ក្នុងអំឡុងការធ្វើដំណើរ ទៅតំបន់នោះ កាលពីសប្តាហ៍មុនថា៖ «មូលដ្ឋានយោធាត្រូវបាន បង្កើតឡើងដោយសារជ័យជម្នះរបស់យើងលើតំបន់នេះ… មូលហេតុដែលខ្ញុំនៅទីនេះ គឺដើម្បីគ្រប់គ្រងដីដែលឈ្នះពីពួក ប៊ុន រដ្ឋា»។
៩ ខែកន្លងទៅ កងកម្លាំងចម្រុះបានចុះមកតំបន់ដាច់ស្រយាលនេះ និងបានធ្វើការបណ្តេញចេញក្នុងទ្រង់ទ្រាយដ៏ធំមួយ នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មីៗនេះ។ បើទោះបីជាអ្នកភូមិទាំងនោះ មិនមានអាវុធ ក្រុមកម្លាំងចម្រុះនោះ បានបើកការបាញ់រះទៅ លើក្មេងស្រីអាយុ១៤ ឆ្នាំម្នាក់ បណ្តាលឲ្យស្លាប់ភ្លាមៗក្នុងអំឡុងចុះបង្ក្រាបរបស់ខ្លួន។ អាជ្ញាធរបន្ទាប់មក បានធ្វើការបិទផ្លូវជុំវិញតំបន់នោះ រយៈពេលជាច្រើនថ្ងៃ ខណៈពួកគេធ្វើការសួរចម្លើយ ទៅលើប្រជាជនទាំងនោះ ពីមុនពេលបណ្តេញពួកគេទៅតំបន់ឆ្ងាយពីនោះ។ ជាការលើកឡើងដដែលៗ រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើការការពារសកម្មភាពរបស់ខ្លួនដោយនិយាយថា វាជាការចាំបាច់ ត្រូវបង្ក្រាបចលនាអបគមន៍ ដែលដឹកនាំដោយសកម្មជនឈ្មោះ ប៊ុន រដ្ឋា និងប្រធានវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ លោក ម៉ម សូណង់ដូ។ ការអះអាងលើកឡើងបែបនេះ បានទទួលរងការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ពីសំណាក់ប្រជាជនក្នុងភូមិប្រមា និងក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានកត់សម្គាល់ថា មិនឃើញមានភ័ស្តុតាងណាមួយ បង្ហាញថា ចលនាអបគមន៍បែបនោះ ត្រូវបានធ្វើឡើងឡើយ។ ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណាលោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន២០ ឆ្នាំ និងអ្នកភូមិបីនាក់ ត្រូវបានកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ចន្លោះពី១០ ខែ ដល់៥ ឆ្នាំ ហើយ ប៊ុន រដ្ឋា ត្រូវបានកាត់ទោសកំបាំងមុខឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន៣០ ឆ្នាំ។
ដោយសារតែ ប៊ុន រដ្ឋា នៅតែមិនទាន់ចាប់បាន ក្រុមមន្រ្តី បានថ្លែងថា វត្តមានដ៏យូររបស់ក្រុមយោធាគឺជាការចាំបាច់។
លោក ខៃ ចាន់ណា មេបញ្ជាការរងអង្គភាពទី៩ បានថ្លែងថា៖ «យើងមានការភ័យខ្លាចថា ប៊ុន រដ្ឋា នឹងត្រឡប់មកទីនេះវិញ នេះហើយជាមូលហេតុដែលយើងបង្កើតមូលដ្ឋាននៅទីនេះ។ ប៉ុន្តែក្រុមគាំទ្រគាត់បានទៅរស់នៅឆ្ងាយពីកន្លែងនេះ»។
មូលដ្ឋានទ័ពដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងជាបណ្តោះអាសន្ន ចាប់តាំងពីការចុះបង្ក្រាប ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១២ នេះ ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់ខ្លួន នៅចុងខែនេះ។ មូលដ្ឋានទ័ពថ្មី ដែលមានកងកម្លាំង៣០ នាក់នេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅលើផ្ទៃដីចំនួន២០០ គុណ នឹង ២០០ ម៉ែត្រ។ លោក ចាន់ណា បានថ្លែងបន្តថា៖ «ទាហាន កំពុងធ្វើការសាងសង់ផ្លូវ ពីឆ្លូងមកទីនេះ»។ លោកបានបន្តថា៖ «៧ គីឡូម៉ែត្រពីនេះ កងរាជអាវុធហត្ថ គ្រោងធ្វើដូចគ្នានេះ និងបង្កើតមូលដ្ឋានមួយ។ ពួកគេចាប់ផ្តើមឈូសឆាយដើមឈើ»។
បើទោះបីជាមិនថ្លែងលម្អិត អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថ លើផ្ទៃប្រទេស លោក ខេង ទីតូ កាលពីថ្ងៃអង្គារ បានបញ្ជាក់ចំពោះការរៀបរាប់ខាងលើនោះ ដោយលោកថ្លែងថា មូលដ្ឋានដែលគ្រោងបង្កើតឡើងនោះគឺចាំបាច់ដើម្បីរក្សាសន្តិសុខ ក្នុងតំបន់នោះ។ លោកបន្តថា៖ «មូលហេតុដែលកងរាជអាវុធហត្ថ ចង់បង្កើតមូលដ្ឋាននៅទីនេះ គឺដើម្បីរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់។ កន្លែងទាំងអស់ ដែលត្រូវបានឈូសឆាយរួចហើយ ត្រូវតែរក្សាទុក ឲ្យមានសណ្តាប់ធ្នាប់។ វាគ្រាន់តែបណ្តោះអាសន្នប៉ុណ្ណោះ មិនអចិន្រៃ្តយ៍ទេ ហើយបន្ទាប់មកទៀត វាគឺអាស្រ័យលើរដ្ឋាភិបាល ថាតើរដ្ឋាភិបាលចង់ដាក់មូលដ្ឋានអចិន្រៃ្តយ៍យូរជាងនេះឬយ៉ាង ណា?»។
នៅក្នុងអង្គភាពកងអនុសេនាធំលេខ ៩
មូលដ្ឋាននេះ មិនទាន់សាងសង់រួចនៅឡើយទេ ហើយទាហានមួយចំនួនដេកនៅក្រោមកៅស៊ូតង់។ លោក ចាន់ណា បានថ្លែងថា៖ «មិនមានអាហារគ្រប់គ្រាន់ និងទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទាហានទេ។
អ្វីៗមានសភាពស្ងប់ស្ងាត់…ហើយមិនមានការងារច្រើនធ្វើទេ នៅទីនេះ។ តំបន់នេះខ្វះធនធាន»។
ដោយមានទីតំាងនៅជិតចម្ការកៅស៊ូមួយទំហំ១៥០០០ ហិកតា ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុនទទួលបានសម្បទានមួយឈ្មោះ Casotim និងកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ ដីនេះ ត្រូវបានចាក់សោ និងកំពុងស្ថិតក្នុងជម្លោះតានតឹង។
មួយខែមុន ការចុះបង្ក្រាបនោះ អ្នកភូមិចំនួន ៧០០ នាក់ នៅតំបន់នោះ បានធ្វើការតវ៉ា ដោយបានធ្វើការបិទផ្លូវជាតិជាច្រើនថ្ងៃ ដើម្បីគាំទ្រតំណាងរបស់ពួកគេ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងចោទប្រកាន់ថា បានបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមហ៊ុន។
ចៅក្រមសាលាដំបូងខេត្ត ក្រោយមក បានបញ្ជាឲ្យមានការដោះលែង ដោយលើកឡើងថា មិនមានភ័ស្តុតាងគាំទ្រការចោទប្រកាន់តំណាងរបស់អ្នកភូមិទេ។
មូលដ្ឋាននេះ ធ្វើការកាន់កាប់ទៅលើចម្ការដំឡូងមី ដែលឥឡូវនេះ ដល់ពេលត្រូវប្រមូលផល ជាចម្ការដំឡូងដែលត្រូវបានដាំដោយប្រជាជន ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងចលនាអបគមន៍។ ខណៈលោកមេបញ្ជាការរង ចាន់ណា ថ្លែងថា មូលដ្ឋាននេះ មានទំហំ ២ ហិកតា លោកអភិបាលខេត្ត ស ចំរ៉ុង បានថ្លែងថា មូលដ្ឋាននេះ មានផ្ទៃដីមួយហិកតា។ រីឯដីដែលបិទមិនឲ្យអ្នកភូមិចូល គឺមានទំហំធំជាងនេះ។ ដោយហាមប្រាមមិនឲ្យអ្នកភូមិ ដែលដាំដំណាំនោះ ចូលទៅចម្ការរបស់ខ្លួន ដើម្បីប្រមូលផលដំឡូង ដីនេះ នាពេលខាងមុខឆាប់ៗ នឹងត្រូវចែកទៅឲ្យទាហាន ដែលកំពុងរស់នៅក្នុងតង់។ នេះបើតាមលោក ចាន់ណា។ លោក ចាន់ណា បានថ្លែងពីមុនពេលអះអាងថា ដីនេះបច្ចុប្បន្ន មិនមែនជារបស់អ្នកណាទេ៖ «មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ឥឡូវនេះ កំពុងពិចារណា បែងចែកដីទៅឲ្យទាហានសម្រាប់គ្រួសារពួកគេ»។ លោកបានថ្លែងបន្តថា៖ «បើទោះបីជាទាហានមួយចំនួន បច្ចុប្បន្ន ប្រឈមនឹងការខ្វះអាហារ ពួកគេមិនបានប៉ះពាល់ដីនេះទេ»។
ប៉ុន្តែទោះបីយ៉ាងណា នៅតាមផ្លូវចូលទៅមូលដ្ឋាននេះ គឺឃើញមានដើមដំឡូងមីមួយចំនួន ត្រូវបានកាប់ និងដាក់គរលើគ្នា ដែលមើលទៅ ស្ថិតក្នុងសភាពថ្មីៗ។
យោង តាមយោធា បានឲ្យដឹងថា ដីនោះ កំពុងធ្វើស្រែចម្ការ ដោយអ្នកភូមិ«ចាស់» ជាការបែងចែកអ្នកភូមិមួយ ដែលបង្កើតឡើងដោយអាជ្ញាធរ ដែលបានបោសសម្អាតពួកអបគមន៍។ អាជ្ញាធរបញ្ជាក់ថា ពួកគេសុទ្ធតែជាអ្នកតាំងទីលំនៅខុសច្បាប់ ដែលទើបតែធ្វើចំណាកស្រុក ចូលមកភូមិនាពេលថ្មីៗនេះ។
ប៉ុន្តែ ពេលភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ សួរអ្នកភូមិ ដែលបានរស់នៅក្នុងភូមិប្រមា ៥ -៦- ៧ និងច្រើនឆ្នាំមកហើយ ពួកគេសុទ្ធតែនិយាយថា ពួកគេត្រូវបានរារាំង មិនឲ្យចូលក្នុងតំបន់នោះទេ។ ស្លាកសញ្ញា ដែលបានលើកឡើង មុនទៅដល់មូលដ្ឋានកងទ័ពត្រូវបានគេសរសេរច្បាស់ៗថា៖ «ហាមចូល»។
អ្នកស្រី មាស សុខធី អាយុ ៣៤ ឆ្នាំ បានថ្លែងថា៖ «ពួកគេ បានគំរាមកំហែងថា ប្រសិនបើអ្នកណាម្នាក់ ចូលក្នុងដីនោះ ពួកគេនឹងត្រូវចាប់ខ្លួនរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំ»។ ពីមុន អ្នកស្រី បានធ្វើស្រែក្នុងតំបន់ដែលឥឡូវនេះ កាន់កាប់ដោយយោធា។ ចាប់តាំងពីពេលបោសសម្អាត បរិយាកាសនៃភាពភ័យខ្លាច មានពាសពេញភូមិ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ទាហានប្រហែល៣០ នាក់ បានដើរល្បាតក្នុងតំបន់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។ ពួកគេព្រៃផ្សៃ ណាស់។ មន្រ្តីយោធាម្នាក់ បានគំរាមសម្លាប់ខ្ញុំ ប្រសិនបើខ្ញុំចូលក្នុងតំបន់នោះ»។ អ្នកស្រី ផាត់ ភីន បានបន្ទរថា៖ «ពួកគេមិនហ៊ានដាក់សម្ពាធលើយើងក្នុងភូមិទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកភូមិ ព្យាយាមចូលក្នុងតំបន់នោះ ពួកគេនឹងគំរាមយើង»។ ចំពោះអ្នកស្រី ភីន ឆ្នាំមុនជាឆ្នាំដ៏ពិបាកបំផុត។ អ្នកស្រី ដែលជាម្តាយមានកូនប្រាំនាក់ បានបាត់បង់ដីធ្លី ក្នុងអំឡុងពេលចុះបង្ក្រាបដោយអាជ្ញាធរ។
ប្តីរបស់អ្នកស្រី ដែលជាកសិករសុទ្ធសាធ ដូចអ្នកជិតខាងដទៃទៀតដែរ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយត្រូវបានគេហៅថា អ្នកធ្វើអបគមន៍ និងត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ១០ ខែ ដោយសារបទចោទប្រកាន់ដែលពាក់ព័ន្ធ។
អ្នកភូមិប្រមា សង្ឃឹមខ្លាំងថា គម្រោងផ្តល់កម្មសិទិ្ធដីធ្លី របស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នឹងផ្តល់ដីដល់ពួកគេ ដែលពួកគេមានសិទិ្ធទាមទារស្របច្បាប់។ ប៉ុន្តែ ពួកគេពុំមើលឃើញកិច្ចដំណើរការវាស់វែងដីធ្លី ខិតមកជិតពួកគេឡើយ។
លោក ចំរ៉ុង អភិបាលខេត្ត ក្រចេះបានឲ្យដឹងថា ខណៈដែលអ្នកភូមិមួយចំនួន ទទួលបានប័ណ្ណកម្មសិទិ្ធសម្រាប់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច តែឱកាសនោះ នឹងមិនត្រូវផ្តល់ឲ្យអតីតក្រុម ប៊ុន រដ្ឋាឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពួកគេមិនអាចទទួលបានដីធ្លីទេ ព្រោះពួកគេ មិនដែលមានផ្ទះលើដីរបស់ពួកគេទេ។ ពួកគេរស់នៅទីនោះដោយខុសច្បាប់»។
យ៉ាងណាក្តី អ្នកភូមិមួយចំនួន បាននិយាយថា ពួកគេគួរតែត្រូវបានផ្តល់សិទិ្ធឲ្យកាន់កាប់លើដីដែលពួកគេ បានធ្វើស្រែចម្ការអាស្រ័យផល អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយនេះ។ អ្នកស្រី សុខធី បានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំបានធ្វើស្រែនៅទីនោះ រយៈពេល ៧ ឆ្នាំ មកហើយ តែក្រុមយុវជន មិនមកវាស់វែងដីធ្លីនេះឲ្យយើងទេ ព្រោះទាហានបានកាន់កាប់ដីនោះហើយ»។
ការរើសអើងចំពោះអ្នកភូមិ
ផ្នែកមួយនៃសោកនាដកម្មនៅភូមិប្រមាគឺជាការគ្រប់គ្រងមិនច្បាស់លាស់។ អ្នកភូមិ ទាំងឡាយ ដែលធ្វើស្រែចម្ងាយ ៥០ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ពីតំបន់ហ៊ុមព័ទ្ធ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យរក្សាដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែង។ អ្នកភូមិខ្លះ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យវិលត្រឡប់ដើម្បីប្រមូលផលដំឡូងមីចំណែកឯ អ្នកខ្លះទៀតពុំទទួលបានការអនុញ្ញាតឡើយ។ មេបញ្ជាការកងទ័ពនៅទីនោះបានថ្លែងថា ខ្លួនទទួលបញ្ជាយ៉ាងតឹងរ៉ឹង ឲ្យអនុញ្ញាតតែអ្នកភូមិ«ចាស់»ប៉ុណ្ណោះ។ វាមិនច្បាស់ទេថា តើការវែកញែកបែបនោះគឺជាអ្វី?
អ្នកស្រី ម៉ុល ផាត់ អាយុ ២៥ ឆ្នាំ បានផ្លាស់មកនៅទីនេះ ជាមួយប្តី ឪពុកក្មេក និងប្អូនថ្លៃ កាលពី៦ ឆ្នាំមុន។អ្នកស្រី និងប្តីបានខ្ចីប្រាក់គេដើម្បីធ្វើចម្ការ នៅកន្លែងដែលទីបំផុត បានក្លាយជាដីដែលគេចោទថា ជាតំបន់អបគមន៍។
ចាប់តាំងពេលមានការបង្ក្រាប អ្នកស្រី ផាត់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលក្នុងតំបន់យោធាតែមួយលើកប៉ុណ្ណោះ ហើយពុំដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅកាន់ដីទំហំ ៣ ហិកតារបស់អ្នកស្រីឡើយ។ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត អ្នកស្រីត្រូវស៊ីឈ្នួលដាំដំឡូងមីឲ្យកសិករជិតខាងលើដីនៅ ជាប់នឹងចម្ការរបស់អ្នកស្រី។ អ្នកស្រី ផាត់ បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងទេថា តើមូលហេតុអ្វីបានជាអ្នកខ្លះចូលបាន តែអ្នកខ្លះទៀតមិនអាចចូលបាន? ឧទាហរណ៍ អ្នកជិតខាងខ្ញុំ មិនអាចចូលទៅចម្ការរបស់ខ្លួនបានទេ ប៉ុន្តែ អ្នកដទៃទៀត អាចចូលទៅចម្ការរបស់ពួកគេបាន»។
ជ្រកក្រោមម្លប់ផ្ទះឈើ ដ៏តូចមួយ ដែលអ្នកស្រីរស់នៅជាមួយនឹងឪពុក និងប្អូនថ្លៃឥឡូវនេះ អ្នកស្រី ផាត់ បានគូសបញ្ជាក់បញ្ហាដែល អ្នកស្រីបានជួបប្រទះ ចាប់តាំងពីពេលនោះយ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែង។ អ្នកស្រី ផាត់ បន្តថា៖ «ប្តីរបស់ខ្ញុំខឹងខ្លាំង បន្ទាប់ពីយើងបានបាត់បង់ដី។ យើងគ្មានចម្ការ គ្មានប្រាក់ គ្មានមុខរបររកស៊ីចិញ្ចឹមកូន ហើយជំពាក់ប្រាក់លើដី។ ដូច្នេះ គាត់ទៅថៃដើម្បីរកការងារមួយទៀត។ គាត់បានទៅរយៈពេល ២ ខែហើយ ហើយខ្ញុំមិនបានឮដំណឹងពីគាត់ទេ»។ ដោយឈរនៅក្បែរនោះដែរ លោក ថាច់ សំបូក ឪពុកក្មេកអ្នកស្រី ផាត់ ដែលមានវ័យ ៦៨ ឆ្នាំ បាននិយាយកាត់អ្នកស្រីផាត់ថា៖ «ខ្ញុំមិនច្បាស់អំពីប្រជាជនដទៃទៀតទេ ប៉ុន្តែ ចំពោះគ្រួសារខ្ញុំ ស្ថានការណ៍នេះ បានបង្កជាបញ្ហាយ៉ាងពិតប្រាកដ»៕ PS / TK
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបើសវនាការសំណុំរឿងលោក ម៉ម សូណង់ដូនាពេលព្រឹកនេះក្រោយពីការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម-សូណង់ដូ ប្រធានសមាគម អ្នកប្រជាធិបតេយ្យ និងជានាយកវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅ ពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់អប្បគមន៍ នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានបើកសវនការ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ នេះ។
លោក ម៉ម-សូណង់ដូ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនក្រោយពីរូបលោកត្រឡប់មកប្រទេស កម្ពុជាវិញបាន៣ថ្ងៃ ហើយ ត្រូវបានសាលាដំបូង ខេត្តក្រចេះ ចោទប្រកាន់ក្នុងបទល្មើសធំៗចំនួន ៤ រួមមាន ទី១-ជាអ្នកផ្តួចផ្តើមគំនិត ប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ទី២-ធ្វើកុបកម្មជ្រៀតជ្រែកខុសច្បាប់ នៅក្នុងការបំពេញ មុខងារសាធារណៈ របស់អាជ្ញាធរ ទី៣-ញុះញង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់អាវុធខុសច្បាប់ និងទី៤ -ប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរ ស្របច្បាប់ តាមមាត្រាមួយចំនួន នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ ស្ថិតនៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ។
បើតាមសេចក្តីរាយការណ៍បានអោយដឹងថា នៅខាងមុខតុលាការ ខាងលើមានក្រុមប្រជាពលរដ្ឋយ៉ាងច្រើនកុះករមកគាំទ្រលោកម៉ម -សូណង់ដូរ និងមានវត្តមានរបស់អ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើននាក់ ផ្សេងទៀតផងដែរ។
មានសមាគមសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ធ្លាប់បានចេញ សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម សម្តែងនូវការសោកស្តាយចំពោះការចាប់ខ្លួនលោកម៉ម-សូណង់ដូ ហើយអង្កការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងនៅបានសូមទទូចដល់រាជរដ្ឋាភិ បាលកម្ពុជា និងសាលាដំបូងរាជធានីភ្មំពេញ អោយធ្វើការដោះលែងលោក ម៉ម-សូណង់ដូ ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញជាបន្ទាន់ ដើម្បីរក្សាកិតិ្តយសរបស់ប្រទេសជាតិ ឲ្យសក្តិសមជាប្រទេសប្រកាន់នូវ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងជាប្រធានសមាគមអាស៊ាននោះ។
លោក ម៉ម-សូណង់ដូ ក៏ធ្លាប់បានជាប់ពន្ធនាគារ២ដងរួចទៅហើយ កាលពីឆ្នាំ២០០៣ ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការដឹកនាំនិស្សិត ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងថៃ រហូតដល់មានការដុតស្ថានទូតថៃ នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅឆ្នាំ២០០៥ ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម និងទី៣-ជុំវិញសំណុំរឿងការធ្វើអប្បគមន៍ នៅស្រុកឆ្លូងខេត្តក្រចេះនេះតែម្តង។
ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកគាំទ្រកំពុងរងចាំមើលថាតើវាសនារបស់លោក ម៉ម-សូណង់ដូនឹងក្លាយទៅជាយ៉ាងណានាពេលព្រឹកនេះ តើលោកអាចត្រូវតុលាការដោះលែងអោយរួចខ្លួន ឬជាប់ពន្ធនាគារប៉ុន្មានឆ្នាំ? ដោយ៖ សៀ-វិចិត្រ
បទយកការណ៍៖ ទស្សនៈជុំវិញសាលក្រម កាត់ទោសលោក ម៉ម សូណង់ដូលោក ម៉ម សូណង់ដូ ក្នុងវ័យ៧១ឆ្នាំ ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានលោកស្រី ចាំង ស៊ីណាត ប្រធាន ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ អមដោយព្រះរាជអាជ្ញារង មាស ចន្ទ័ពិសិដ្ឋ បានប្រកាសសាលក្រម កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី០១ តុលា ឆ្នាំ២០១២ សម្រេចផ្តន្ទាទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២០ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់១០លានរៀល ចោទពីបទ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍នៅភូមិប្រមា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ។លោក ម៉ម សូណង់ដូ ក្នុងវ័យ៧១ឆ្នាំ ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានលោកស្រី ចាំង ស៊ីណាត ប្រធាន ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ អមដោយព្រះរាជអាជ្ញារង មាស ចន្ទ័ពិសិដ្ឋ បានប្រកាសសាលក្រម កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី០១ តុលា ឆ្នាំ២០១២ សម្រេចផ្តន្ទាទោសលោកឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២០ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់១០លានរៀល ចោទពីបទ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍នៅភូមិប្រមា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ។ ជាមួយនឹងទោសនេះ លោក ម៉ម សូណង់ដូ នឹងចេញពីពន្ធនាគារ នៅអាយុ៩១ឆ្នាំ ដែលជាជីវិតសេសសល់ចុងក្រោយរបស់លោក។ ជីវិតក្នុងពន្ធនាគារ ដ៏យូររបស់លោក ហាក់បីដូចជាការទទួលទោសប្រហាជីវិត ឬទោសមួយជីវិត ដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទៅនឹកឃើញ និងចងចាំមិនភ្លេច នូវសំនៀងកំណាព្យដែលសូត្រ និងនិពន្ធដោយលោកផ្ទាល់ តាមរយៈការចាក់ផ្សាយក្នុងវិទ្យុសំបុកឃ្មុំ។ កំណាព្យនោះមានចំណងជើងថា «តើខ្ញុំអាចរស់បានរហូតដល់ពេលណា?» បានបញ្ជាក់នូវអត្ថន័យដ៏មានខ្លឹមសា និងក៏ជា ការឆ្លុះបញ្ចាំងនៃជីវិតពិត នៅក្នុងសង្គមខ្មែរដែលលោកបានរស់នៅ។
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានជាប់ពន្ធនាគារ ចំនួនពីរដងរួចមកហើយ ក្នុងនាមជាអ្នកសារព័ត៌មាន ម្នាក់។ លើកទីមួយកាលពីឆ្នាំ២០០៣ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន បញ្ជូនទៅពន្ធនាគារព្រៃស អស់រយៈពេលប្រហែលពីរសប្តាហ៍ ពីបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត និងញុះញង់ឱ្យមានការរើសអើង មានអំពើហិង្សា ដែលនាំឲ្យមានបាតុកម្មមហាជន វាយ កម្ទេចស្ថានទូតថៃ។ លើកទីពីរនៅឆ្នាំ២០០៥ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ដោយកាត់ទោស ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារបីខែម្តងទៀត ពីបទ បរិហារកេរ្តិ៍ ញុះញង់ និងបទផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត អំពីបញ្ហាព្រំដែន បន្ទាប់ពីលោកផ្សាយបទសម្ភាសន៍ ពីបញ្ហាព្រំដែន វៀតណាម-កម្ពុជា ជាមួយលោក ស៊ាង ប៉េងសែ ប្រធានគណៈកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជានៅបរទេស ។
នៅថ្ងៃទី១៥ កក្កដា ឆ្នាំ២០១២ កងនគរបាលមួយក្រុម បានទៅចាប់ខ្លួនលោកដល់ផ្ទះ រួចនាំខ្លួនលោកទៅរក្សាទុក នៅ នាយកដ្ឋានសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងក្រសួងមហាផ្ទៃ។ នេះគឺជាលើកទីបីហើយ ដែលលោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានតុលាការ រាជធានីភ្នំពេញធ្វើការចាប់ខ្លួន។ លុះដល់ថ្ងៃទី១៦ កក្កដា ទើបគេបានបញ្ជូនខ្លួនលោកឡើងតុលាការ។ ក្នុងសវនាការ ដ៏ចម្លែក លើសំណុំរឿងដីធ្លី បានឈានដល់ការចោទប្រកាន់ ពីបទប៉ុនប៉ងបង្កើតនូវ«តំបន់អប្បគមន៍» ដែលជាបទល្មើស ឧក្រិដ្ឋ។ ជាចុងក្រោយ តុលាការបានធ្វើការចោទប្រកាន់រូបលោកជាផ្លូវការ លើបទចោទបួនករណី៖ ទីមួយ-បទផ្តួចផ្តើម គំនិត ប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ទីពីរ-ធ្វើកុប្បកម្មជ្រៀតជ្រែកខុសច្បាប់ នៅក្នុងការបំពេញមុខងារសាធារណៈ ទីបី-ញុះញង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់កាប់អាវុធខុសច្បាប់ និងទីបួន-ប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរស្របច្បាប់ ដោយយោងទៅតាម មាត្រា៦ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។
គួររំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ តុលាការខេត្តក្រចេះ បានចេញដីកានាំខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដួ ម្ដងរួច ហើយ ពីបទបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍នៅភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ ខណៈលោកមានវត្តមានស្ថិតនៅឯ បរទេសនៅឡើយ។ លុះមកដល់ថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានត្រឡប់មកដល់ប្រទេសកម្ពុជា វិញ បើទោះជាដឹងថា លោកនឹងត្រូវគេចាប់ខ្លួន។ ខាងក្រោមនេះ ជាដំណើរសវនាការ នៃសំណុំរឿងរបស់លោក៖
សវនាការលើកទីមួយ៖ កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១១ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ មានមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល អ្នកនយោបាយ ព្រមទាំង ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននាក់ បានចូលរួមស្តាប់សវនាការជំនុំជម្រះក្ដីលោក ម៉ម សូណង់ដូ។
សវនាការលើកទីពីរ៖ នៅថ្ងៃពុធ ទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានបន្តបើកសវនាការ កាត់ក្ដី លោក ម៉ម សូណង់ដូ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត ។
សវនាការលើកទីបី៖ នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ ទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ លោក ម៉ម សូណង់ដូ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ត្រូវបាន ចៅក្រមបន្តសាកសួរ ដែលមានសាក្សីដាក់បន្ទុក២នាក់ជាសមត្ថកិច្ច ដែល ម្នាក់ជានាយការិយាល័យស្តីទី ព្រហ្មទណ្ឌកម្រិតធ្ងន់ នៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តក្រចេះ និងម្នាក់ទៀតជាអនុប្រធាននាយកដ្ឋានសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ។
សវនាការលើកទីបួន៖ កាលពីថ្ងៃសុក្រទី១៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ តុលាការ បានបើកសវនាការលើសំណុំរឿងលោក ម៉ម សូណង់ដូ បន្តការចោទសួរ និងដាក់បន្ទុកបន្ថែមលើលោក ម៉ម សូណង់ដូ និងបានពន្យាពេលថ្ងៃប្រកាស សាល ក្រមជាផ្លូវការនៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ វិញ។
ថ្ងៃប្រកាសសាលក្រម៖ នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ ចៅក្រមតុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រកាសសាលក្រមសម្រេចផ្តន្ទាទោសលោក ម៉ម សូណង់ដូ ដាក់ពន្ធនាគារចំនួន ២០ឆ្នាំក្នុងរឿងបង្កើតតំបន់ អប្បគមន៍ប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល នៅខេត្តក្រចេះ។
សាលក្រម ដែលចេញដោយចៅក្រមសាលាដំបូងនេះ បានបង្កអោយមានប្រតិកម្មពីគ្រប់ទឹសទី ក្នុងនោះមានប្រទេស មហាអំណាចធំៗ ដូចជាអាមេរិក បារាំង និងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សអន្ដរជាតិធំៗ ក្នុងពិភពលោក។ រីឯពលរដ្ឋក្នុង ស្រុកជាច្រើន ដែលទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ បានជួបជាមួយ ក៏បានសម្ដែងនូវការខកចិត្ត នឹងសាលក្រមនេះខ្លាំង ណាស់ដែរ។ ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់មកពីខេត្តកំពង់ចាម ក្នុងលក្ខខ័ណ្ឌសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានចាប់អារម្មណ៍លើការចាប់ ខ្លួនលោម ម៉ម សូណង់ដូ ថាជាការមិនត្រឹមត្រូវ ព្រោះករណីនៅខេត្តក្រចេះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រីឯលោក ម៉ម សូណង់ដូ មានវត្តមាន នៅឯបរទេស។ លោកបានបន្តថា រដ្ឋភិបាលធ្វើនេះមិនត្រឹមត្រូវតាមគោលការច្បាប់ទេ ព្រោះគ្មានភស្តុតាង ត្រឹមត្រូវ។ ទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ ថាបានបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ លោកបានលើកឡើងថា ទាល់តែមានកំលាំង គ្រប់គ្រាន់ សព្វាវុធគ្រប់គ្រាប់ ដូចជារថក្រោះ កាំភ្លើងតូច កាំភ្លើងធំ ហើយបើគ្រាន់តែមានកាំបិទ ពូថៅ សំរាប់កាប់ឆ្កាព្រៃ ចំការនោះ វាមិនមែនជាការធ្វើអប្បគមន៍ទេ ។ លោកបានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា «ដូចករណីកាលឆ្នាំ១៩៩៣ ១៩៩៧ នោះ ទើបគេហៅថាការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍។»
ឯប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតមកពីខេត្តកំពង់ចាមដូចគ្នា បានប្រាប់ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូថា បើសិនជាតុលាការ កាត់ទោសគាត់ជាប់គុកម្ភៃឆ្នាំ គឺមិនត្រឹមត្រូវទេ។ ការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ទាន់តែមានសម្ភារៈគ្រប់គ្រាន់ [...] មាន ទាហាននឹងអាចគ្រប់គ្រងមួយចំហៀងប្រទេសបាន ទើបហៅថា «តំបន់អប្បគមន៍»។ ពលរដ្ឋរួបនោះដដែល មានការ សោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំង ដែលអ្នកដើរជួយប្រជាជនស្ទើគ្រប់កន្លែង ដើម្បីឲ្យប្រជាជនស្គាល់ ពីលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិត ប្រាកដដូចលោក ម៉ម សូណង់ដូនេះ ទៅជាមានទោសទៅវិញ ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា «តុលាការមិនយុត្តិធម៌ គឺអត់ យុត្តិធម៌មែនទែនហើយឥឡូវនេះ។»
សំរាប់លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលបានតាមដានសវនាការរបស់លោក ម៉ម សូណង់ដូ យ៉ាង ដិតដល់នោះ បានបង្ហាញពីការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងនេះ នូវមូលហេតុចំនួនពីរ៖ «ទីមួយ គឺការកាត់ក្តីគ្មានភស្តុតាង ជារឿង មិនត្រឹមត្រូវ ជារឿងមិនយុត្តិធម៌។ តុលាការធ្វើបែបលក្ខណៈនយោបាយ ការប្រកាសសាលក្រម គឺជារបៀបអត្ថាធិប្បាយ នយោបាយមួយ មិនមែនជាសាលក្រមតុលាការ។ ទីពីរ ជាតុលាការមួយ ដែលមិនអាចរកយុត្តិធម៌ ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ខ្មែរគ្រប់រូប។» តែផ្ទុយពីសាកក្រម ដែលលោកបានវាយតំលៃថា «មិនយុត្តិធម៌» លោកក៏បានសរសើរដែរថា «ដំណើការ នៃការកាត់ក្តី មានភាពប្រសើរច្រើន ចៅក្រម មន្ត្រីតុលាការ រួមទាំងអយ្យការ គឺមានសមត្ថភាព។» និងធ្លោយអោយដឹង ពីការសង្កេតរបស់លោក ទៅលើទឹកមុខរបស់ពូកគាត់ក្នុងពេលដំណើរសាវនាការ បែរជាមានការលំអៀង ដែលអាច បណ្តាលមកពីសម្ពាធអ្វីមួយ។
លោក អ៊ូ វីរះ បង្ហាញនូវភាពសោកស្តាយថា «ពួកគាត់មានទួនាទីរកយុត្តិធម៌ បែរជាធ្វើការសម្រេចចិត្ត ដែលដឹងថាខ្លួន សម្រេចខុស មិនអាចអនុវត្តិតាមឧត្តមគតិត្រឹមត្រូវថ្លៃថ្នូរ ក្នុងការរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។» ខណៈលោក សុក សំអឿន មេធាវីការពារលោក ម៉ម សូណង់ដូ បានប្រាប់ទស្សនាវដ្ដី មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូថា «លោក ម៉ម សូណង់ដូ ជួបប្រជាពលរដ្ឋ បានប្រហែលជាប្រាំនាទី រឿងអ្វីដែលថាជួបបានប្រាំនាទីកើតជារឿងធ្វើកុប្បកម្ម ញុះញង់ប្រជាពលរដ្ឋ?» ។
ពលរដ្ឋភាគច្រើន បានបរិហាថា «វាជាការគួឲ្យអស់សំណើច ព្រោះអ្នកមិនបានធ្វើ បែរជាមានទោស។» ពលរដ្ឋខ្លះគ្មាន ជំនឿប៉ុន្មាននោះទេ ទៅលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា ដោយនិយាយថា «សំរាប់តុលាការស្រុកខ្មែរ ខ្ញុំមានជំនឿតែដប់ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះនីតិវិធីរបស់តុលាការ សទៅជាខ្មៅ ខ្លៅទៅជាប្រាជ្ញ ។ តុលាការស្រុកខ្មែរ យុត្តិធម៌មានសំរាប់តែ អ្នកមាន បុណ្យសក្ក័ អ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិទេ រីឯអ្នកក្រីក្រ អ្នកគ្មានបុណ្យសក្ក័ គឺគ្មានយុត្តិធម៌ទេ។ តុលាការស្រុកខ្មែរ អ្នកលួចមាន់ ជាប់គុកដប់ឆ្នាំ ឯអ្នកសម្លាប់មនុស្ស ជាប់គុកពីរឆ្នាំហើយព្យួរទោសទៀត។»
ពីខាងសាលាដំបូង ទស្សនាវដ្ដី មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ ខិតខំស្វែងរក ការពន្យល់នៃការចេញសាលក្រមនេះ តែលោកស្រី ចាំង ស៊ីណាត ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ និងលោកព្រះរាជអាជ្ញារង មាស ចន្ទ័ពិសិដ្ឋ មិនបានលើកទូរស័ព្ទ។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន ទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស បានបញ្ចេញប្រតិកម្មចំពោះសាវនាការ ដែលបានទាញការ ចោទប្រកាន់ ដោយភ្ជាប់លោក ម៉ម សូណង់ដូ ទៅនឹងលោក សួន សេរីរដ្ឋា ប្រធានចលនាអំណាចពលរដ្ឋខ្មែរ ថាជា រឿងមិនត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធីច្បាប់ឡើយ។ លោកសុក សំអឿន បានបញ្ជាក់ថា ពេលចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ គឺគ្មាន ការពាក់ពន្ធ័ ជាមួយនឹងការចាក់ផ្សាយ នូវពាក្យបណ្តឹងនៅក្រៅប្រទេស របស់លោក សួន សេរីរដ្ឋា ដែលធ្វើឡើងប្រឆាំង លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែននោះទេ ព្រោះថាការចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៦កក្កដា តែខាងនគរបាលបានថែមសំណុំរឿង មួយទៀត នៅថ្ងៃទី១៧កក្កដា ហើយលោកបានថតចម្លងសំណុំរឿង ពុំឃើញមានឯកសារពាក់ពន្ធ័ទាំងនោះឡើយ ។ ឆ្លើយនឹងសំនួរនេះរបស់ទស្សនាវដ្ដី មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ លោក លោក អ៊ូ វីរៈ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ការស្គាល់បុគ្គល មិនមែនជារឿងអ្វីដែលខុសច្បាប់ទេ ក្នុងនាមគាត់ជាអ្នកសារព័ត៌មាន។»
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះ បានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់នេះគឺជា«រឿងនយោបាយ» ព្រោះវាធ្វើឡើងតែមួយ ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីលោក ម៉ម សូណង់ដូ បានរាយការណ៍តាមវិទ្យុរបស់លោក ពីចលនាអំណាចប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែល មានទីស្នាក់ការនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានដាក់ពាក្យប្តឹងទៅតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ ចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ពីបទ«ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ»នោះ។ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងជាសារធារណៈស្ដីពីការតាមចាប់ខ្លួន ប្រធានសមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យរូបនេះ ថាបានញុះញុង ឲ្យ ពលរដ្ឋ នាំគ្នាចូលកាន់កាប់ដីរដ្ឋ ដោយខុសច្បាប់នៅឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះនោះ។ ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយ បានលើកឡើងទៀតថា ការចាប់ខ្លួននេះធ្វើឡើង ដើម្បីគំរាមដល់ចលនាមហាជន ឬក្រុមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងទៀត ឲ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពតវ៉ារឿងដីធ្លី ខណៈការបោះឆ្នោតជិតមកដល់ ព្រោះការតវ៉ា រឿងដីធ្លីនេះ ជារឿងដែលរសើប នឹងអាច ធ្វើឲ្យគណបក្សកាន់អំណាច ប្រឈមនឹងការបាត់បង់នូវសំលេងឆ្នោត។
ទស្សនាវដ្ដី មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ បានស្វែងរកសុំប្រតិកម្ម ពីខាងរដ្ឋាភិបាល ក្នុងនោះមានមន្ត្រីរបស់អង្គភាពពត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស នៃទីស្ដីការគណរដ្ឋមន្ត្រី អ្នកតំណាងរាស្រ្តមកពីគណបក្សកាន់អំណាច តែមិនមានការឆ្លើយតប។ លោក គី តិច មេធាវីរបស់រដ្ឋាភិបាល បានឆ្លើយដោយខ្លីថា លោកមិនអាចបំភ្លឺ លើករណីនៃការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណដ់ដូបានទេ ព្រោះជារឿងឯកជន មិនមានការពាក់ពន្ធ័ជាមួយនឹងលោកទេ៕
លោក សុក សំអឿន នាយកប្រតិបត្តិ ក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជា ដែលជា មេធាវីការពារក្តី លោក ម៉ម សូណង់ដូ មានប្រសាសន៍ប្រាប់មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានដើមអម្ពិល នៅថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ ថា បញ្ហាទំនាស់ដីធ្លី ដែលកើតមានឡើងនៅ ខេត្តក្រចេះ នោះគ្មានការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ទេ គ្រាន់តែប្រជា ពលរដ្ឋ ទាមទារដីធ្លីរបស់ ពួកគាត់មកវិញ។ ជាពិសេសប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល មិន មានការបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ទេ ហើយបើមានតំបន់អប្បគមន៍មែននោះ កម្ពុជា មិនអាចចូលជាសមាជិកកក្រុមប្រឹក្សា សន្តិសុខ អង្គការសហប្រជាជាតិបានទេ ព្រោះកម្ពុជាកំពុងដាក់ ពាក្យចូលជាសមាជិក។
លោកបន្តថា ប្រសិនបើតុលាការ អាចរកឃើញថា លោក ម៉ម សូណង់ដូ មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើតតំបន់ នោះលោកសូណង់ដូ អាចមានទោសស្រាល ឬគ្មានទោសកំហុសតែម្តង។ លោកបញ្ជាក់ថា”នៅថ្ងៃច័ន្ទ ខែតុលា នេះ តុលាការនឹងប្រកាសសាលក្រមហើយ ហើយក្នុងចំណោមបទល្មើសធំៗ ទាំង៤ មានបទល្មើស ទី១គឺបទ ល្មើសកូដកម្ម ដោយមានកាន់អាវុធបទល្មើសនេះ មានទោសពី១៥ទៅ៣០ឆ្នាំ”។
សូមបញ្ជាក់ថា ក្នុងសវនាការរយៈពេល៤ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១១ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា គេសង្កេតឃើញថា មានក្រុម គ្រួសារព្រម ទាំងអ្នកគាំទ្រ រូបលោកជាង១.០០០នាក់ បាននាំគ្នាមកមុខតុលាការ ដើម្បីស្រែកទាម ទារឲ្យមានការដោះ លែងលោក ម៉ម សូណង់ មានសេរីភាពវិញ។ គេរំពឹងថា ការប្រកាសសាលក្រមថ្ងៃទី១ តុលា អ្នកគាំទ្រ លោក ម៉ម សូណង់ដូ នឹងលើកគ្នាមកមុខតុលាការ ប៉ុន្តែប្រហែលជាកម្លាំងនគរបាលនឹងហាម ឃាត់ពួកគេមិនឲ្យនៅមុខតុលាការ ទេ។
ក្នុងសវនាការកាលពីថ្ងៃទី១៤ លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានបដិសេធទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់តុលាការថា ខ្លួនមិន បានទៅជួបជាមួយលោក សួន សេរីរដ្ឋា នៅប្រទេសថៃទេ កាលដែលលោកទៅនោះ ក្នុងនាមជាអ្នក កាសែត ដើម្បី សម្ភាសន៍ ចាក់ផ្សាយនៅ ក្នុងវិទ្យុរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងសវនាការ លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានបដិសេធនូវរាល់ ការចោទប្រកាន់លើរូប លោកដែលមានការពាក់ព័ន្ធ នឹងជម្លោះដីក្នុងការបង្កើត តំបន់ អប្បគមន៍នៅខេត្ត ក្រចេះ។
សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីឆ្នាំ២០១១ លោក សួន សេរីរដ្ឋា ដែលរស់នៅអាមេរិក បានអំពាវនាវឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋ កម្ពុជា ធ្វើការបាតុកម្មផ្តួលរំលំប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយយកគំរូតាមបដិវត្តផ្កាម្លិះ ក្នុងប្រទេសអារ៉ាប់ ហើយលោក សេរី រដ្ឋា ក៏បានថ្លែងក្នុងវេទិការបស់ក្រុមអាវលឿងថៃ នៅទីក្រុងបាងកក រិះគន់ធ្ងន់ៗ លើរដ្ឋា ភិបាលរបស់ សម្តេច ហ៊ុន សែន ផងដែរ ។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនរយៈពេល ៣ថ្ងៃ ក្រោយពីរូបលោក ត្រឡប់មក ប្រទេស កម្ពុជា ដែល ការចាប់ ខ្លួននេះ ត្រូវបានសាលាដំបូង ខេត្តក្រចេះ ចោ ទប្រកាន់ក្នុងបទ ល្មើសធំៗ ចំនួន ៤ រួមមាន ទី១- ជាអ្នកផ្តួចផ្តើម គំនិត ប្រឆាំងអ្នករាជការ សាធារណៈ ទី២-ធ្វើកុបកម្មជ្រៀតជ្រែក ខុសច្បាប់ នៅក្នុងការ បំពេញមុខងារសាធារណៈ របស់ អាជ្ញាធរ ទី៣-ញុះញង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ កាន់អាវុធខុសច្បាប់ និងទី៤ -ប្រឆាំង នឹងអាជ្ញាធរ ស្របច្បាប់ តាម មាត្រាមួយ ចំនួន នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ នឹងការបង្កើតតំបន់ អប្បគមន៍ ស្ថិតនៅ ភូមិប្រម៉ា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ បន្ទាប់មកសាលាដំបូងខេត្តក្រចេះ ក៏បាន សុំផ្ទេរសំណុំរឿង មកឲ្យសាលាដំបូងរាជធានី ភ្នំពេញ ដើម្បីធ្វើការជំនុំជម្រះ ៕
ភ្នំពេញៈយោងតាមរបាយការណ៍សេរីភាពសារព័ត៌មានឆ្នាំ ២០១៣របស់ Freedom House ជាអង្គការឃ្លាំមើលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធ បានឲ្យដឹងថាចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេល ៦ ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ដោយធ្លាក់ចុះ៥ ចំណាត់ថ្នាក់មកត្រឹមលេខ ១៤៩។
របាយការណ៍បានលើកឡើងអំពី «ការកើនឡើងនូវចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានដែលជាប់ពន្ធនាគារ ...និងការកើនឡើងខ្លាំងនូវការគំរាមកំហែង និងអំពើហិង្សាលើរូបកាយមកលើអ្នកសារព័ត៌មាន» ជាមូលហេតុសំខាន់ធ្វើឲ្យកម្ពុជាមានចំណាត់ថ្នាក់និងពិន្ទុសេរីភាពសារព័ត៌មានធ្លាក់ចុះ។
លោក ប៉ា ងួនទៀង នាយកវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ និងជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ បានថ្លែងថា ចំណាត់ថ្នាក់នេះពិតជាបានឆ្លុះបញ្ចាំង អំពីការកំហិតមកលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំឯកភាពទាំងស្រុងនឹងរបាយការណ៍ហើយវាជាការពិតដែលកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ចុះលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន»។ លោកបានបន្តថា ការបិទស្ថានីយវិទ្យុឯករាជ្យ ក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ កាលពីឆ្នាំមុន ឆ្លុះបញ្ចាំងនូវការបង្ក្រាបរបស់រដ្ឋាភិបាលមកលើសំឡេងផ្សេង។ លោកបន្តថា៖«ប្រសិនបើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាចផ្សាយនៅថ្ងៃបោះឆ្នោត អ្នកបោះឆ្នោត អាចមានគំនិតពិចារណាលើការបោះឆ្នោតរបស់ខ្លួន»។
លោក ប៉ែន សមិទ្ធិ ប្រធានក្លឹបអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា បានថ្លែងថា អ្នកសារព័ត៌មានពុំស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យដោយផ្ទាល់ដោយរដ្ឋាភិបាលទេ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេបានជ្រើសរើសត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារចុះផ្សាយរបស់ខ្លួនដោយខ្លួនឯង ដើម្បីចៀសវាងផ្សាយប្រធានបទដែលចម្រូងចម្រាស។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដូច្នេះ ប្រសិនបើអ្នកសារព័ត៌មានអាចងាកចេញពីការត្រួតពិនិត្យខ្លួនឯងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាចកាន់តែសេរី និងល្អប្រសើរជាងមុន»។
ប្រទេសន័រវែសនិងស៊ុយអ៊ែតមានចំណាត់ថ្នាក់កំពូលស្មើគ្នា ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មាន ចំណែកឯកូរ៉េខាងជើងវិញស្ថិតនៅក្រោមគេបង្អស់ ជាមួយនឹងប្រទេស Turkmenistan។
នៅថ្នាក់តំបន់វិញ កម្ពុជាមានចំណាត់ថ្នាក់ទាបជាងម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី ទីម័រខាងកើត ថៃ និងហ្វីលីពីន តែនៅពីលើប្រទេសឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា សិង្ហបុរី ប៊្រុយណេ និងវៀតណាម។ បើទោះបីជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់១៦២ ក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាមានការរីកចម្រើនខ្លាំងធៀបនឹងឆ្នាំមុន ដែលមីយ៉ាន់ម៉ាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៨៧។ ការងើបឡើងនេះគឺដោយសារតែសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលនាពេលថ្មីៗនេះដែលបានបើកសេរីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងប្រទេស និងដោះលែងអ្នកសរសេរលើប្លុកអ៊ីនធឺណិត និងអ្នកសារព័ត៌មាន។ ចំពោះកម្ពុជាវិញ របាយការណ៍ចង្អុលបង្ហាញករណីល្បីចំនួនពីរ ជាភ័ស្តុតាងនៃការធ្លាក់ចុះនូវសេរីភាពសារព័ត៌មាន។
ឧទាហរណ៍គឺករណីលោក ម៉ម សូណង់ដូ ម្ចាស់វិទ្យុសំបុកឃ្មុំដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំមុនពីបទបង្កើតតំបន់អប្បគមន៍ ក្នុងខេត្តក្រចេះហើយត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២០ ឆ្នាំ មុនពេលត្រូវបានដោះលែងកាលពីខែមុន។ មួយទៀតគឺករណីអ្នកសារព័ត៌មានឈ្មោះហង្ស សេរីឧត្តម ដែលត្រូវបានវាយដំ និងរកឃើញស្លាប់ក្នុងរថយន្តរបស់លោក កាលពីខែកញ្ញាក្នុងស្រុកអូរជុំ ខេត្តរតនគិរី។
សេរីឧត្តម ដែលបានសរសេរអត្ថបទពីការកាប់ឈើខុសច្បាប់ក្នុងខេត្តរតនគិរី ឲ្យកាសែត វីរជនខ្មែរចុះផ្សាយគឺជាអ្នកសារព័ត៌មានទី ១ ដែលត្រូវគេសម្លាប់នៅកម្ពុជាចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ មក ហើយជាអ្នកកាសែតទី១០ ដែលត្រូវគេសម្លាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩២ មក នេះបើយោងតាមគណៈកម្មាធិការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន។
លោក សមិទ្ធិ បានថ្លែងថា៖«ខ្ញុំគិតថា ដោយសារករណីល្បីទាំងពីរនាក់ខាងលើ ទើបចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះ។ ប៉ុន្តែ ជាទូទៅ ស្ថានការណ៍សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាឥឡូវនេះគឺល្អប្រសើរជាងមុន»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បានថ្លែងថា របាយការណ៍នេះ ពុំបានឆ្លុះបញ្ចាំងពិតអំពីបរិស្ថានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជាទេ។ លោកបានថ្លែងថា៖ «អ្នកយកព័ត៌មានកម្ពុជាយើងទៅទីណាក៏បានយ៉ាងសេរីសូម្បីតែក្នុងបន្ទាយយោធា។ ខ្ញុំមិនគិតថា កម្ពុជានៅពីក្រោយប្រទេសជិតខាងឡើយ»។លោកបន្ថែមថា៖«អ្នកសារព័ត៌មានវិជ្ជាជីវៈ និងមានក្រមសីលធម៌តែងតែមានសុវត្ថិភាពនៅកម្ពុជា»៕ TK
សមត្ថកិច្ចចម្រុះព័ទ្ធផ្ទះម្តាយ ប៊ុន រដ្ឋា នៅមេមុត ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា | Publication date 23 May 2012 | 17:00 ICTកំពង់ចាមៈ អាជ្ញាធរចម្រុះខេត្តកំពង់ចាមប្រមាណជា៤០នាក់ បានធ្វើការឡោមព័ទ្ធផ្ទះម្តាយ របស់ ប៊ុន រដ្ឋា ទាំងកណ្តាលអាធាត្ររហូតដល់ថ្ងៃជិតត្រង់ម្សិលមិញ ដោយពុំមានដីកាឆែកឆេរដើម្បីស្វែងរកចាប់ខ្លួនលោក ប៊ុន រដ្ឋា និងបក្ខពួកដែលត្រូវអាជ្ញាធរចោទថាជាមេខ្លោងបង្កើតតំបន់អបគមន៍នៅភូមិប្រមា ឃុំកំពង់ដំរី ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ។
លោក ប៊ុន ស៊ីថេត ប្អូនប្រុសរបស់ប៊ុន រដ្ឋា បានប្រាប់ឲ្យដឹងថា អាជ្ញាធរចម្រុះបានមកព័ទ្ធផ្ទះលោក និងម្តាយរបស់លោក នៅក្នុងភូមិឈើខ្លឹម ឃុំរំចេក ស្រុកមេមត់ ចាប់តាំងពីម៉ោង១២យប់ រហូតដល់ម៉ោង១១កន្លះថ្ងៃត្រង់ម្សិលមិញ ទើបកម្លាំងសមត្ថកិច្ចចម្រុះទាំងនោះត្រឡប់ទៅវិញ។
លោក ស៊ីថេត បានប្រាប់ថា ៖ «គេគំរាមមិនឲ្យយើងប្រើទូរស័ព្ទ ហើយគេចោទយើងថា បានអុកឡុកគេមិនឲ្យឆែកឆេរផ្ទះ។ ខ្ញុំមិនយល់ថា ជាច្បាប់ស្អីនោះទេ បានជាមកឆែកឆេរផ្ទះគេទាំងយប់ដោយគ្មានដីកា និងស្រែកក្តែងៗថា គេមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការធ្វើបែបនេះ»។
លោកបន្តថា នៅពេលម៉ោង ១១កន្លះម្សិលមិញ ពួកគេត្រឡប់ទៅវិញ តែគេរឹបអូសយក Memoryទូរស័ព្ទពីប្អូនស្រីលោកដែលបានថតពីសកម្មភាពការឆែកឆេរ នោះ នៅក្នុង Memory នោះក៏មានរូបវីដេអូ ស្តីពីសកម្មភាពអាជ្ញាធរធ្វើការបង្រ្កាបទៅលើប្រជាពលរដ្ឋភូមិ ប្រមា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ផងដែរ។
លោកថា៖ «ពួកគេប្រាប់ថា គេគ្រាន់តែមកចាប់ខ្លួន រដ្ឋា ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះគេដឹងថា បងប្រុសខ្ញុំ និងឪពុករបស់ខ្ញុំ បានមកកាន់ទីនេះ ហើយគេគំរាមពួកខ្ញុំថា ត្រូវតែរាយការណ៍ទៅប៉ូលិសភ្លាមពេលណាដែលបងប្រុសខ្ញុំតេមក»។
លោកបន្តឲ្យដឹងដែរថា សមត្ថកិច្ចបានធាក់ទម្លាយទ្វារផ្ទះ នៅពេលម្តាយលោកមិនព្រមបើកនិងទាររកដីកាឆែកឆេរ រហូតគំរាមរឹបអូសយកទូរស័ព្ទទាំងអស់មិនឲ្យអ្នកផ្ទះលោកប្រើ ហើយបានកត់លេខទូរស័ព្ទដែលតេចេញចូលទូរស័ព្ទទាំងអស់ទុកផង។ លោកនឹកហួសចិត្តថា៖ «បើចេះច្បាប់ គេមិនមកធ្វើទាំងយប់អ៊ីចឹងទេ ហើយគ្រាន់តែចាប់មនុស្សម្នាក់ ហេតុអីក៏យកកម្លាំងមកច្រើនម្ល៉េះ? ធ្វើបែបនេះគឺជាការគំរាមដល់គ្រួសារខ្ញុំក៏ដូចពលរដ្ឋឯទៀតកុំឲ្យតវ៉ាប្រឆាំងគេ»។
លោក រស់ រីន អាយុ៤៨ឆ្នាំ ជាឪពុកក្មេក ប៊ុន រដ្ឋា បានថ្លែងឲ្យដឹងថា លោកមិនជឿថាកូនប្រសារបស់គាត់ហ៊ានបង្កើតតំបន់អបគមន៍ប្រឆាំង នឹងរដ្ឋាភិបាលទេ ព្រោះអីកូនលោកម្នាក់នេះរកលុយទិញអង្ករឲ្យកូនប្រពន្ធហូបមិន គ្រប់ផង ហើយសព្វថ្ងៃប្រពន្ធទៅធ្វើជាកម្មករសំណង់ ហើយកូនប្រុស រដ្ឋាអាយុ ១៩ខែ (ចៅ)ក៏គេគ្មានលទ្ធភាពចិញ្ចឹមដែរ គេទុកឲ្យនៅជាមួយលោកមើលថែឲ្យ។
លោក រស់ រីន និយាយទៀតថា៖ «កូនខ្ញុំនៅពេលថ្ងៃកើតហេតុបានតេមកផ្តាំថា គេមិនដឹងជារស់ឬស្លាប់ទេ តែផ្តាំខ្ញុំឲ្យមើលកូនឲ្យគេផង ហើយជួយឲ្យគេរៀនសូត្របានខ្ពស់ ចាប់ពីថ្ងៃនោះមក ខ្ញុំមិនដែលបានដំណឹងពីកូនទេ ខ្ញុំតែងតែស្តាប់ព័ត៌មានក្រែងបានដំណឹងពីគេ»។
លោកបានរំឭកថា រដ្ឋា ចូលចិត្តជួយគេសូម្បីតែនៅក្នុងផ្ទះរកអង្ករច្រកឆ្នាំងគ្មាន ក៏ដោយ ហើយព្រោះតែការជួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងរឿងដីធ្លីនោះ រដ្ឋា ត្រូវគេចាប់ដាក់គុកម្តង តែក្រោយមកក៏បានដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញ។
លោកអំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាល ថា៖ «សូមជួយរកយុត្តិធម៌ឲ្យកូនខ្ញុំនេះផង គេគ្មានកំហុសដូចការចោទទេ ប្រសិនគេស្លាប់ ក៏សុំឲ្យគេស្លាប់ដោយយុត្តិធម៌ដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា កម្លាំងចម្រុះប្រមាណ១ពាន់នាក់ បានចុះទៅអនុវត្តវិធានការរដ្ឋបាល ដើម្បីបង្ខំឲ្យពលរដ្ឋភូមិប្រមា ឃុំកំពង់ដំរី ចាកចេញពីផ្ទះ ដោយចោទថា មកតាំងលំនៅអនាធិបតេយ្យ និងបង្កើតតំបន់អបគមន៍។ នៅក្នុងហេតុការណ៍នោះ អាជ្ញាធរបានប្រើអាវុធបាញ់ទៅលើអ្នកភូមិ បណ្តាលឲ្យស្លាប់កុមារីអាយុ១៤ ឆ្នាំម្នាក់ និងឃាត់ឃុំខ្លួនមនុស្ស៨នាក់ដាក់ពន្ធនាគារក្រោមការចោទរបស់ តុលាការ ពីបទធ្វើកុប្បកម្ម ប្រឆាំងអាជ្ញាធរជាសាធារណៈ។
លោក ឯម កុសល អធិការ នគរបាលស្រុកមេមត់បដិសេធ មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទេ កាលពីថ្ងៃអង្គារតែប្រាប់ថា៖«ខ្ញុំជាប់រវល់»។
លោក ឆាយ គឹមសុន ស្នងការនគរបាលខេត្តកំពង់ចាម បានឲ្យដឹងថា លោកបានដឹកនាំកម្លាំងទៅព័ទ្ធចាប់ ប៊ុន រដ្ឋា នៅឯផ្ទះម្តាយជននេះ គឺបន្ទាប់ពីបានព័ត៌មានថា គេបានចូលមកលាក់ខ្លួនក្នុងផ្ទះនោះ តែនៅពេលឆែកឆេរអត់ឃើញ កម្លាំងរបស់លោកក៏មិនបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ក្រុមគ្រួសារគេ ដែរ។ លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំទៅមានព្រះរាជអាជ្ញារងម្នាក់ទៅជាមួយខ្ញុំ ហើយការចាប់មុខសញ្ញាយើងមិនគិតពីពេលវេលាយប់ឬក៏ថ្ងៃទេ គឺយើងធ្វើយ៉ាងម៉េចចាប់ឲ្យបានមុខសញ្ញា»។
លោក នាង សូវ៉ាត មន្ត្រីសម្រប សម្រួលសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកខេត្តកំពង់ចាមបានថ្លែងឲ្យដឹងថា ករណីដែលអាជ្ញាធរចូលឆែកឆេរផ្ទះគេទាំងកណ្តាលយប់ និងធាក់ទ្វារនិងធាក់ជញ្ជាំងផ្ទះគេនោះ គឺជាទង្វើដែលល្មើសទៅនឹងច្បាប់ជាតិនិងអន្តរជាតិ។
លោកថា បើទោះជានៅក្នុងករណីដេញតាមចាប់ជនល្មើស ក៏ដោយ ក៏ត្រូវចាប់នៅម៉ោង៦ភ្លឺ ដល់ម៉ោង៦ល្ងាចដែរ បើផុតពីម៉ោងនេះគឺមិនអាចធ្វើអ្វីបានទេ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ករណីនេះសមត្ថកិច្ចចម្រុះទាំងអស់ត្រូវមានទោសពីបទរំលោភលើ ភារកិច្ចខ្លូន និងរំលោភទៅលើច្បាប់ប្រទេស»៕
No comments:
Post a Comment