រុស្សី៖ ថ្ងៃនេះ កងទ័ពអ៊ុយក្រែន បាញ់កាំជ្រួច ២ គ្រាប់ ផ្កាច់ស្ពាន គ្រីមៀ ជាមួយរុស្សី គឺ ដាច់ ២ កន្លែង ស្លាប់មនុស្ស ៣ នាក់។ ស្ពានគ្រី ឬ ស្ពាន Kerch Strait Bridge or Kerch Bridge គឺជាស្ពាន រួបរួមជាតិ ដែល តភ្ជាប់ឡើងវិញ រវាង ទឹកដី រុស្សី ជាមួយ ទឹកដីអតីតរុស្សី វា ប្រដូចជា ស្ពាន អ្នកលឿង នៅ កម្ពូជាដែរ ដែលភ្ជាប់ខ្មែរខាងលិច ជាមួយខ្មែរខាងកើត។ អ៊ុយក្រែន ពេលផ្តាច់ខ្លួនចេញពី រុស្សី ឆ្នាំ ១៩៩១ បានព្យាយាម ដឹកនាំទ័ព ណាតូ ច្រើនម៉ឺននាក់ ដើម្បី គ្រប់គ្រង គ្រីមៀ Crimea តែ រដ្ឋនេះ តស៊ូ បេះបោរ និង បានផ្តាច់ខ្លួនជា រដ្ឋឯករាជ្យពេញលេញឆ្នាំ ២០១៤ ដែលនាំឲ្យ អ៊ុយក្រែន ក្តៅក្រហាយ បង្ករសង្រ្គាមដល់សព្វថ្ងៃ ។
Sep 14, 2023 — KYIV — Ukraine on Thursday confirmed it wrecked a Russian submarine with British weapons, during a missile attack on the Black Sea port of កងទ័ព អ៊ុយក្រែន បើកការវាយប្រហារចូលកំពង់ផែ Stevastopl បំផ្លាញនាវាមុជទឹករុស្សី នេះបើតាមពនត៍មាន ទីក្រុង គៀវ របស់ អ៊ុយក្រែន
- Chan Born អ៊ុយក្រែន សម្រេចបានជោគជ័យតិចតួចក្នុងការវាយប្រហារស្ពាន គ្រីមៀ ភ្ជាប់ជាមួយរុស្សី។ អ៊ុយក្រែន បានកំណត់ទុក ស្អានមួយនេះ ជាយុទ្ធសាស្រ្តដែលត្រូវតែកំទេចចោល តាំងពី ឆ្នាំ ២០១៨ មកម្លេះ តែ ថ្ងៃនេះ គេបាន បំផ្ទុះ រថយន្តអត្តឃាដ ? ដោយបំផ្លាញស្ពាន មួយផ្នែក។ ស្ពាននេះ វែងជាងគេ បំផុតនៅ ទ្វីបអឺរុប ។ស្ពាន នេះ មាន ០២ ខ្សែរ គឺខ្សែ រថយន្ត និង ខ្សែរថភ្លើង។ មាន រថយន្តឆ្លងកាត់ ១៥,០០០ គ្រឿង /ថ្ងៃ។ ស្ពានប្រវែង ២០ គម គឺជាស្ពានទី ១ ដែលរុស្សី សាងសងវែងបែបនេះ ដែលភ្ជាប់ ទ្វី ប គ្រីមៀ ទៅ ប្រទេស រុស្សី។ ការសាងសង់ស្ពាននេះ នាំឲ្យអ៊ុយក្រែន បាត់បង់ការគ្រប់គ្រង ការពារជាតិរបស់ អ៊ុយក្រែន ដោយសារស្ពាន នេះជាមូលហេតុដែល អ៊ុយក្រែន ប៉ុនប៉ង់ច្រើនសារក្នុងការ បំផ្ទុះ ៕
- អ៊ុយក្រែនៈ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី អ៊ុយក្រែន ប្រកាសប្រាប់ប្រជាជនឲ្យ ត្រៀមខ្លួនចូលទៅធ្វើការ រកស៊ី រស់នៅ រដ្ឋគ្រីមៀឡើងវិញ។ ប្រធានាធិបតី អ៊ុយក្រែន ក្រោយការឈ្នះឆ្នោត បានរៀបចំ ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីជាង ១០ នាក់ សុទ្ធតែជា អ្នកធ្លាប់ រាំ កំ ដ ឆាក កាលគាត់ ជាតួរសម្តែង ! ក្រសួងដែលល្បីល្បាញគឺជាង គេគឺ ក្រសួង សមាហរគម្ម The Ministry of Reunification ដែលក្នុងផែនការមេ គឺ អ៊ុយក្រែន បង្កើតជាសហភាពអ៊ុយក្រែន The Union of Ukraine នេះជា មូលហេតុឈានដល់សង្រ្គាម។
- សមាជិកសភារុស្សី លោក Andrey Klishas បានសរសេរសេចក្តីថ្លែងការរបស់ខ្លួន តាម តាម Twitter ថា៖ យើងអាច យកឈ្នះ លើ ការគំរាមកំហែងដោយពួក ឧទ្ធាមអ៊ុយក្រែនក្នុងការវាយប្រហារ តំបន់ គ្រីមៀ និង វាយប្រហារលើស្ពាន គ្រីមៀបាន មានតែ វិធី ០២ យ៉ាងប៉ុណ្ណោះ គឺ រលាយចោលទាំងស្រុក របបណាហ្សីសនីយកម្ម និង កំទេចចោលទាំងអស់ នៅ សមត្ថភាពយោធាទូទាំងប្រទេស អ៊ុយក្រែន បើមិនដូច្នោះទេ វានឹងក្លាយជាការគំរាមកំហែងមកលើទឹកដីយើង ប្រជាជន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់យើង.... Russians With Attitude Russian Senator Andrey Klishas: "Threats by the Ukrainian junta to attack Crimea or the Crimean bridge only confirm that denazification & demilitarization must be carried out in all of Ukraine, otherwise there will always be a threat to our territory, citizens & infrastructure."
- រឿងបោក នៅអ៊ុយក្រែន ៖ ២ នាក់ ប្តីប្រពន្ធក្មេងៗមួយគូរនេះ បោកប្រាស់ប្រជាជនទូទាំងសកលលោក រួមទាំង ជនជាតិខ្មែរ មួយចំនួនផងដែរថា រុស្សី លួចដី អ៊ុយក្រែន រុស្សី ឈ្លានពាន អ៊ុយក្រែន..នេះជារូបផែនទី ទី ១ និយាយថា គ្រីមៀ ត្រូវ រុស្សី ឆក់ប្លន់ ចំណែក ផែនទី ទី ២ គឺ ប្រធានាធិបតី សូវៀត ឡេនីន គូបាឆាវ កាត់ដីឲ្យ អ៊ុយក្រែន ចំណែក ជនជាតិ អ៊ុយក្រែន មានដី តែ ១ ក្រវិច តូចមួយ សព្វថ្ងៃ អ៊ុយក្រែន ទៅ ឈ្លានពាន រដ្ឋគេផ្សេងៗ មកធ្វើជាសម្បត្តិ អ៊ុយក្រែន
មានការវិភាគ ពត៍មានជាច្រើនទាក់ទង បញ្ហា គ្រីមៀ ច្រើនរហូតដល់យើង ពិបាកស្មុកស្មាញមិនដឹងមួយណា ត្រឹមត្រូវជាង? ប្រភពណាសុក្រិតជាង? មួយណាជាពត៍មានពិត មួយណាជាពត៍មាន ឃោសនាការ? ដូច្នេះ បានជាទំព័រនេះ គ្រាន់តែ ដកស្រង់ Quote ចេញពី ប្រភពខ្លះដែលមាននិន្នាការ គាំទ្រ អ៊ុយក្រែន តែសម័យនេះ នៅបរទេស គេ ប្រើ រូបភាព ឬ ផែនទី ២០ សន្លឹក ឬ ៤០ សន្លឹក ដែល បកស្រាយច្បាស់លាស់ សម ជាង ការដែល វិភាគដូចនៅកម្ពុជា ប្រើ ១០ ឬ ២០ ទំព័រ និយាយដូច ប្រណោមលោក គ្មានដឹងក្បាល ឬ កន្ទុយ សរសេរបែប ចាប់ឆាយ ! ខុសពី កាសែតបរទេសខ្លះគេ ធ្វើ Chronological History គឺរៀប តាមឆ្នាំ តាមលំដាប់លំដោយ ដូចដែលខ្ញុំបាទ យកមក តំរៀបខ្លះនូវខាងក្រោម។ ជាសរុប គ្រីមៀ គឺជា ទឹកដី រុស្សី ជារដ្ឋឯករាជ្យ មិនពេលបញ្ចូលជារដ្ឋរបស់ អ៊ុយក្រែន។ គ្រីមៀ ប្រដូចជា ទ្រព្យត្តិ ដែល ឪពុកម្តាយចែកឲ្យ កូនស្រី កូនប្រុសពេលរៀបការរួច តែ ឪពុកម្តាយ ដកយកទ្រព្យនោះ មកវិញ ពេលកូន គាត់ លែងលៈគ្នា ឬ បែកបាក់ គឺដូចជា អ៊ុយក្រែន បែកចេញពី រុស្សី នឹងមានបំណង យកគ្រីមៀ ចូលទៅជាមួយ អឺរ៉ុប ណាតូ ដូច្នេះដែរ ។
ផែនទី ប្រទេស ណាតួ អាមេរិក សហគមន៍ អឺរ៉ុបក្នុងសេណារីយោ កសាងជញ្ជាំង NATIO ប្រឆាំងរុស្សី
In February and March 2014, Russia invaded and subsequently annexed the Crimean Peninsula from Ukraine. This event took place in the aftermath of the Revolution of Dignity and is part of the wider Russo-Ukrainian War.
The events in Kyiv that ousted Ukrainian president Viktor Yanukovych sparked demonstrations against the new Ukrainian government. At the same time Russian president Vladimir Putin discussed Ukrainian events with security service chiefs remarking that "we must start working on returning Crimea to Russia". On 27 February, Russian troops[43] captured strategic sites across Crimea.This led to the installation of the pro-Russian Aksyonov government in Crimea, the Crimean status referendum and the declaration of Crimea's independence on 16 March 2014.[46][47] Although Russia initially claimed their military was not involved in the events,[48] it later admitted that they were.[49] Russia formally incorporated Crimea on 18 March 2014
Strength កងទ័ពភាគី រុស្សី
Protesters20,000 (Sevastopol)
10,000 (Simferopol)
Volunteer units 5,000 (Sevastopol)
1,700 (Simferopol)
Russian military forces 20,000–30,000 troops
កងទ័ពភាគី អ៊ុយក្រែន
Protesters4,000–10,000 (Simferopol)
Ukrainian military forces 5,000–22,000 troops
40,000 reservists, partly mobilised (outside Crimea
2014.04.25 ដោយ ជុន ច័ន្ទបុត្រ បទវិភាគ៖ តើមេរៀនអ្វីខ្លះដែលកម្ពុជាគួររៀនសូត្របានពីវិបត្តិនៅតំបន់គ្រីមៀ? កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ប្រទេសរុស្ស៊ី បានលេបត្របាក់យកឧបទ្វីបគ្រីមៀ (Crimea) ដែលជាទឹកដីស្វយ័តមួយរបស់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ទៅដាក់បញ្ចូលជាដែនដីរណបរបស់ខ្លួន។ ប្រការនេះបានធ្វើអោយមានការរំជើបរំជួលពេញពិភពលោក។
ប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួនមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ជាដើម រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ ផង បានហៅការកាន់កាប់ឧបទ្វីបគ្រីមៀរ របស់ប្រទេសរុស្ស៊ី នេះថា ជាអំពើខុសច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសរុស្ស៊ី អះអាងថា ការដាក់បញ្ចូលទឹកដីគ្រីមៀ ទៅជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសរុស្ស៊ី នោះ គឺជាអំពើស្របច្បាប់ ធ្វើឡើងតាមសំណើ និងឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រីមៀរ ខ្លួនឯង។
អ្នកណាទៅស្មានដល់ថា នៅសតវត្សទី២១នេះទៅហើយនៅមានការលេបត្របាក់ទឹកដីពីសំណាក់ប្រទេសជិតខាងបានយ៉ាងស្រួលទៀតនោះ? គ្រាន់ស៊ីញេមួយខ្វោក ទឹកដីគ្រីមៀ នៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន បានក្លាយជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសរុស្ស៊ី ដោយស្របច្បាប់ មិនចាំបាច់មានការវាយដណ្ដើមបង្ហូរឈាមអ្វីទាំងអស់។ ប្រធានាធិបតីនៃសហព័ន្ធរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន (Vladimir Putin) កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែមីនា កន្លងទៅនេះ បានចុះហត្ថលេខាផ្តល់សច្ចាប័នចុងក្រោយ ក្នុងការកែប្រែច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសរុស្ស៊ី ដើម្បីដាក់បញ្ចូលទឹកដីគ្រីមៀ ជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសរបស់ខ្លួន។
ដំណើរការបញ្ចូលទឹកដីគ្រីមៀ នេះអោយទៅជាទឹកដីរណបរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី តាំងពីដើមដល់ចប់ ត្រូវគេធ្វើបានសម្រេចតែរយៈពេលមួយដ៏ខ្លីដោយរលូន និងអនុវត្តតាមវិធីមួយដែលជាទីពេញនិយមរបស់ក្រុមអ្នកកាន់អំណាចផ្តាច់ការ។ នោះ គឺអ្វីដែលគេហៅថា នីតិវិធី។
៥ថ្ងៃមុនការចុះហត្ថលេខាជាចុងក្រោយនៅឯវិមានក្រឹមឡាំង នៃក្រុងមូស្គូ នៅឯតំបន់គ្រីមៀ ឯណោះ គេមានរៀបចំធ្វើការបោះឆ្នោតប្រជាមតិមួយ ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋគ្រីមៀ ទាំងអស់ ថាតើគេចង់អោយដាក់បញ្ចូលទឹកដីគ្រីមៀ ទៅជាទឹកដីរណបរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ឬទេ?
ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិកាលពីថ្ងៃទី១៦ មីនា កន្លងទៅនោះ មានលក្ខណៈបើកចំហល្អណាស់ មានអ្នកសង្កេតការណ៍មកពី ២៣ប្រទេស រួមជាមួយនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ដែលតំណាងអោយអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សនយោបាយនានាចំនួនជិត ៤០០នាក់ ចូលរួមតាមដានដំណើរការបោះឆ្នោតប្រជាមតិនោះ។
ជាលទ្ធផល អ្នកដែលចង់អោយតំបន់គ្រីមៀ ក្លាយទៅជាទឹកដីរណបរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី មានច្រើនលើសលប់ គឺ ៩៧ភាគរយនៃអ្នកបោះឆ្នោតទាំងអស់បានបោះឆ្នោតគាំទ្រ។
ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហានៅត្រង់ថា ក្នុងចំណោមអ្នកដែលបោះឆ្នោតទាំងនេះ ភាគច្រើន គឺជាជនជាតិភាគតិចរុស្ស៊ី ដែលបានមកតាំងលំនៅក្នុងឧបទ្វីបគ្រីមៀ នេះរហូតដល់មានចំនួនច្រើនជាងជនជាតិអ៊ុយក្រែន និងជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុក។ ស្ថិតិផ្លូវការបង្ហាញថា នៅគ្រីមៀរ មានជនជាតិរុស្ស៊ី រស់នៅចំនួន ៦០% ឯជនជាតិអ៊ុយក្រែន មានចំនួន ២៤% សល់ពីនេះជាង ១០ភាគរយទៀត គឺជាជាតិសាសន៍ចម្រុះដទៃទៀត។
ពីរថ្ងៃក្រោយពីការបោះឆ្នោតប្រជាមតិនៅគ្រីមៀ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ដដែល មេដឹកនាំនៃប្រទេសរុស្ស៊ី បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាមួយ ព្រមព្រៀងដាក់បញ្ចូលតំបន់នោះថាជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី។
គ្រាន់តែការលេបត្របាក់ទឹកដីនៃសតវត្សទី២១នេះបានសម្រេចជាផ្លូវការភ្លាម ប្រជាពលរដ្ឋនៃតំបន់គ្រីមៀ ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិរុស្ស៊ី នោះ នាំគ្នារៀបចំពិធីទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងអ៊ឹកធឹកក្រៃលែង។ គេដុតកាំជ្រួច គេនាំគ្នារាំច្រៀងសើចសប្បាយពេញមួយយប់ ដើម្បីអបអរសាទរពីការដែលគេមានជោគជ័យក្នុងការយកទឹកដីបរទេសដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅ អោយក្លាយទៅជាទឹកដីរណបរបស់ប្រទេសនៃជនជាតិខ្លួន ហើយអ្នកដែលយំខ្សឹកខ្សួលស្ដាយស្រណោះទឹកដីមកទល់ពេលនេះ គឺជនជាតិអ៊ុយក្រែន ដែលជាម្ចាស់ស្រុក។
ដែនដីគ្រីមៀ នេះហ៊ុមព័ទ្ធជុំវិញដោយសមុទ្រខ្មៅ មានច្រកដីតែបន្តិចដើម្បីភ្ជាប់ឧបទ្វីបនេះ ទៅនឹងដែនដីគោកនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន ទាំងមូល។ ដោយគ្រីមៀ មានព្រំដែនជាប់សមុទ្រស្ទើរជុំវិញ ដូច្នេះទីនេះបានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ដ៏ធំមួយ ដែលមនុស្សម្នាតែងនាំគ្នាមកសម្រាកលំហែកាយ។ ប្រការនេះបានធ្វើឲ្យវិស័យទេសចរណ៍នៃទឹកដីគ្រីមៀ ទៅជាមុខព្រួញនាំចំណូលសេដ្ឋកិច្ចដ៏ចម្បងមួយ។ ឧបទ្វីបគ្រីមៀ ក៏ជាទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ី ដែរ ព្រោះវាផ្តល់អោយប្រទេសរុស្ស៊ី នូវច្រកចេញតែមួយគត់ទៅកាន់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ។
កម្ពុជា ធ្លាប់ឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ដ៏ឈឺចាប់រហូតមកទល់ពេលនេះម្តងជាពីរដងរួចហើយ។ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ឬដែលបារាំង ហៅថាដែនដីកូសាំងស៊ីន ពីបរមបុរាណរបស់ខ្មែរ បានក្លាយទៅជាទឹកដីរបស់ប្រទេសវៀតណាម នៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ក្រោមការចុះហត្ថលេខាប្រគល់ទឹកដីនេះទៅអោយប្រទេសវៀតណាម ដោយប្រធានាធិបតីបារាំង លោក វាំងសង់ អូរីយូល (Vincent Auriol)។
អ្នកដែលបានទៅដល់ដែនដីសណ្ដកម្ពុជាក្រោមនេះ ប្រាកដជាឃើញប្រត្យក្សផ្ទាល់នឹងភ្នែកថា នោះគឺជាទឹកដីដ៏សម្បូររុងរឿង និងដ៏មានជីជាតិ ដែលពោរពេញទៅដោយសក្ដានុពលសេដ្ឋកិច្ច និងកសិកម្ម។
តាមពិត ជនជាតិវៀតណាម បាននាំគ្នាមកតាំងលំនៅលើដែនដីសណ្ដទន្លេមេគង្គកូសាំងស៊ីន នេះ តាំងពីដើមសតវត្សទី១៧មកម្ល៉េះ។ នៅគ្រានោះ ព្រះរាជានៃប្រទេសកម្ពុជា គឺព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ឬព្រះបាទជ័យចេស្ដាទី២ មានព្រះជាយាជាជនជាតិវៀតណាម។ ម្ចាស់ក្សត្រីអង្គចូវ ព្រះជាយារបស់ព្រះបាទព្រះបាទជ័យចេស្ដាទី២ នេះ ជាបុត្រីរបស់ព្រះចៅយួនអណ្ណាម។ គឺទំនាក់ទំនងរវាងកូនប្រសាជាស្ដេចខ្មែរ និងឪពុកក្មេកជាស្ដេចយួនអណ្ណាម នេះហើយ ដែលបើកផ្លូវអោយជនជាតិវៀតណាម ចូលមកតាំងលំនៅនៅដែនដីកម្ពុជាក្រោម នេះ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួនបានសរសេរថា នៅគ្រិស្ដសករាជ១៦២១ ដោយយកលេសថា ប្រទេសយួន មានចំបាំងជាមួយចិន គណៈបេសកកម្មទូតរបស់យួនមួយបាននាំសំបុត្រពីរច្បាប់របស់ព្រះចៅអណ្ណាម មកកម្ពុជា។ មួយច្បាប់មកថ្វាយព្រះបាទជ័យចេស្ដា ជាកូនប្រសា និងមួយច្បាប់ទៀតថ្វាយម្ចាស់ក្សត្រីអង្គចូវ អោយជួយទូលព្រះស្វាមី សុំខ្ចីដីខ្លះនៅតំបន់កម្ពុជាក្រោម ដើម្បីបង្ហាត់សេនាទាហានយួន។ ការខ្ចីដីធ្វើជាមូលដ្ឋានបង្ហាត់ទ័ពនេះ មានរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ហើយសន្យាថាគ្រប់ ៥ឆ្នាំ នឹងសងថ្វាយវិញ។
ដោយយោគយល់ដល់ព្រះបិតាក្មេក និងអគ្គមហេសីអង្គចូវ ផង ព្រះជ័យចេស្ដា ក៏ទ្រង់យល់ព្រមអនុញ្ញាតតាមការស្នើសុំនេះ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ជនជាតិយួន បានដឹកកូនជញ្ជូនចៅបបួលគ្នាមកនៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ កាន់តែច្រើនឡើងៗ។ ម្យ៉ាងទៀត ដោយយកលេសថាដើម្បីជួយអាជ្ញាធរខ្មែរក្នុងទីនោះ រក្សាសន្តិសុខអោយមានប្រសិទ្ធភាព ព្រះចៅយួន ក្រុងវ៉េ ក៏បានបញ្ជូនមេទ័ពរបស់គេម្នាក់អោយមកឈរកាន់កាប់នៅតំបន់នោះទៀតផង។
ប្រាកដណាស់ថា ក្នុងការប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ទៅអោយវៀតណាម ប្រទេសបារាំង និងរដ្ឋការយួនអណ្ណាម អាចផ្តល់ផលប្រយោជន៍ច្រើនណាស់អោយគ្នាទៅវិញទៅមក ក៏ប៉ុន្តែការដែលអាណាព្យាបាលបារាំង សុខចិត្តចុះហត្ថលេខាប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម នៅឆ្នាំ១៩៤៩ អោយទៅវៀតណាម កាន់កាប់នេះ មួយផ្នែកក៏ប្រហែលមកពីហេតុផលថា ទឹកដីនោះត្រូវជនជាតិវៀតណាម ចូលមករស់នៅចាក់ឫសចាក់គល់ តាំងពីដើមសតវត្សទី១៧រួចទៅហើយ។ បារាំង ប្រហែលជាពិបាកនឹងលើកដៃកាត់ទឹកដីខ្មែរដែលមានសុទ្ធតែជនជាតិខ្មែររស់នៅពេញស្រុក ទៅអោយវៀតណាម ទាំងងងើលនោះបានដែរ។
ដូច្នេះ តើកម្ពុជា គួររៀនសូត្រអ្វីខ្លះពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាក្រោម និងពីវិបត្តិនៅតំបន់គ្រីមៀ នេះ?
មេរៀនដែលគួរចងចាំនោះ គឺក្នុងការប៉ុនប៉ងដណ្ដើមយកទឹកដី ជនដែលមានបំណងនោះ ដំណាក់កាលដំបូងគេតែងបញ្ជ្រាបខ្លួនបន្តិចម្តងៗទៅក្នុងទឹកដីនោះ រួចទើបគេចាប់ផ្តើមបង្កើតកូនបង្កើតចៅ ឬបបួលគ្នាមកនៅបន្ថែម ដើម្បីធ្វើអោយជនជាតិខ្លួនមានចំនួនកាន់តែច្រើនឡើង។ បន្ទាប់មក គេក៏រកវិធីធ្វើខ្លួនអោយទៅជាអ្នករស់នៅលើទឹកដីថ្មីដោយស្របច្បាប់ ហើយបណ្ដេញជនជាតិជាម្ចាស់ស្រុកចេញ ឬក៏ធ្វើអោយម្ចាស់ស្រុកក្លាយទៅជាជនជាតិភាគតិចវិញ។ ហើយទីបំផុត គេវាយដណ្ដើមយកដោយកម្លាំងបាយ ឬតាមនីតិវិធី ដូចជានៅតំបន់គ្រីមៀរ ឬនៅទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ជាដើម។
វិធីនេះក៏ធ្លាប់ត្រូវគេអនុវត្តបានដោយមានប្រសិទ្ធភាព នៅប្រទេសមួយចំនួនទៀតដែរ។ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ជនជាតិឥណ្ឌា ស្បែកក្រហមដែលជាម្ចាស់ស្រុក ត្រូវជនបរទេសចំណូលថ្មីចូលមករស់នៅ រួចដណ្ដើមយកដីបង្កើតប្រទេសថ្មីរបស់ខ្លួន។
នៅតំបន់គ្រីមៀ ជនជាតិរុស្ស៊ី បានត្រូវគេបញ្ជូនអោយមកតាំងនៅទីនេះរាប់សែននាក់ តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៤ ហើយគេបណ្ដេញជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកចេញ ដោយយកលេសថា ពួកជនជាតិដើមម្ចាស់ស្រុកនេះ សហការជាមួយនឹងពួកណាហ្សី (Nazi)។ ទីបំផុត ជនជាតិរុស្ស៊ី បានក្លាយទៅជាជនជាតិភាគច្រើនតែម្តង។ ដោយមានសំឡេងគាំទ្រ ៩៧ភាគរយក្នុងការបោះឆ្នោតប្រជាមតិថ្មីៗនេះ ប្រទេសរុស្ស៊ី បានប្រើប្រាស់តួលេខនេះ ដើម្បីអះអាងថា អ្វីដែលខ្លួនធ្វើ គឺស្របតាមនីតិវិធី និងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ៕
ប្រវត្តិសាស្រ្តនិងភូមិសាស្រ្តនៃតំបន់ដែលមានជម្លោះនៅ Crimea
រាជធានី: Simferopol
ចំនួនប្រជាជន: 2 លាន
តំបន់: 10,077 គីឡូម៉ែត្រការ៉េ (26,100 គីឡូម៉ែត្រក្រឡា)
ភាសា: អ៊ុយក្រែន, រុស្ស៊ី, Tatar Tatar
ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច: ជនជាតិដើមភាគតិចរុស្ស៊ីអ៊ុយក្រែនតាតាសាត
នៅ Crimea គឺជាតំបន់មួយនៃតំបន់ភាគខាងត្បូងនៃអ៊ុយក្រែននៅឧបទ្វីបគ្រីមៀ។ វាមានទីតាំងស្ថិតនៅតាមបណ្តោយសមុទ្រខ្មៅនិងគ្របដណ្តប់ស្ទើរតែតំបន់ទាំងមូលនៃឧបទ្វីបដោយលើកលែងតែ Sevastopol ដែលជាទីក្រុងមួយដែលបច្ចុប្បន្នត្រូវបានជំទាស់ដោយរុស្ស៊ីនិងអ៊ុយក្រែន។
អ៊ុយក្រែនចាត់ទុកតំបន់គ្រីមៀស្ថិតនៅក្នុងយុត្តាធិការរបស់ខ្លួនខណៈរុស្ស៊ីចាត់ទុកវាជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរបស់ខ្លួន។ ភាពចលាចលនយោបាយនិងសង្គមដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៅអ៊ុយក្រែនថ្មីៗនេះបាននាំឱ្យមានការធ្វើប្រជាមតិនៅថ្ងៃទី 16 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 ដែលភាគច្រើននៃប្រជាជននៅ Crimea បានបោះឆ្នោតដើម្បី secede ពីអ៊ុយក្រែននិងចូលរួមជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ី។ នេះបានធ្វើឱ្យភាពតានតឹងសកលលោកនិងអ្នកប្រឆាំងអះអាងថាការបោះឆ្នោតនេះគឺមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ប្រវត្តិសាស្ត្រនៅ Crimea
នៅទូទាំងប្រវត្ដិសាស្ដ្រដ៏យូរអង្វែងឧបទ្វីបគ្រីមៀនិងសម័យគ្រីមៀបច្ចុប្បន្ននេះបានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់មនុស្សមួយចំនួន។ ភស្តុតាងបុរាណវិទ្យាបង្ហាញថាឧបទ្វីបនេះត្រូវបានរស់នៅដោយពួកអាណានិគមក្រិចនៅសតវត្សទី 5 ម។ គ។ ហើយចាប់តាំងពីពេលនោះមកមានការសញ្ជ័យនិងការឈ្លានពានផ្សេងៗគ្នាជាច្រើន។
- 1783 ប្រវត្តិសាស្រ្តសម័យគ្រីមៀបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ 1783 នៅពេលចក្រភពរុស្ស៊ីបានបញ្ចូលតំបន់នេះ។ នៅខែកុម្ភៈឆ្នាំ 1784 Catherine ដ៏អស្ចារ្យបានបង្កើត Taurida Oblast និង Simferopol បានក្លាយជាចំណុចកណ្តាលនៃ oblast ក្រោយមកនៅឆ្នាំដដែលនេះ។
- 1796 នៅពេលការបង្កើតរបស់ Taurida Oblast វាត្រូវបានបែងចែកទៅជា 7 uyezds (ជាផ្នែករងរដ្ឋបាល) ។ នៅឆ្នាំ 1796 ខ្ញុំបានលុបបំបាត់អាណូតធំហើយតំបន់នេះត្រូវបានបែងចែកជាពីរ uyezds ។
- 1799 ទីក្រុងធំ ៗ នៅក្នុងទឹកដីនេះគឺស៊ីហ្វឺប៉ូឡូនសេវីស្តប៉ូលយ៉ាល់តាយវីផាតារ៉ាអេលូស្តាហ្វេដូស៊ីយ៉ានិងកេច។
- 1802 គ្រីមៀបានក្លាយទៅជាផ្នែកមួយនៃរដ្ឋធានី Taurida ថ្មីដែលរួមបញ្ចូលទាំងអស់នៃនៅ Crimea និងមួយផ្នែកនៃតំបន់ដីគោកនៅជុំវិញឧបទ្វីបនេះ។ មជ្ឈមណ្ឌលរបស់ Taurida គ្រប់គ្រងគឺ Simferopol ។
- 1853 សង្គ្រាមគ្រីមៀ បានចាប់ផ្ដើមហើយហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនៅ Crimea ភាគច្រើនត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរព្រោះភាគច្រើននៃសង្គ្រាមចម្បាំងត្រូវបានប្រយុទ្ធនៅក្នុងតំបន់នេះ។ អំឡុងពេលសង្គ្រាមជនជាតិ Tatars ជនជាតិដើមភាគតិចត្រូវបានបង្ខំឱ្យគេចចេញពីតំបន់នេះ។ នៅឆ្នាំ 1917 សង្គ្រាមស៊ីវិលរបស់រុស្ស៊ីបានចាប់ផ្តើមហើយការត្រួតពិនិត្យគ្រីមៀបានផ្លាស់ប្តូរប្រហែល 10 ដងខណៈដែលអង្គភាពនយោបាយជាច្រើនត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅលើឧបទ្វីប (ប្រវត្តិសាស្ត្រគ្រីមៀ - វិគីភីឌា, សព្វវចនាធិប្បាយឥតគិតថ្លៃ) ។
- 1921 នៅថ្ងៃទី 18 ខែតុលាឆ្នាំ 1921 សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀរស្វយ័តត្រូវបានបង្កើតឡើងជាផ្នែកមួយនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសហព័ន្ធសូវៀតរុស្ស៊ី (SFSR) ។ ពេញមួយទសវត្សឆ្នាំ 1930 គ្រីមៀបានទទួលរងនូវបញ្ហាសង្គមដោយសារតែក្រុម Tatar និងជនជាតិក្រិកបានត្រូវបង្ក្រាបដោយរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី។ លើសពីនេះទៀតមានទុរ្ភិក្សដ៏ធំពីរកើតឡើងមួយពីឆ្នាំ 1921-1922 និងមួយទៀតពីឆ្នាំ 1932 ដល់ឆ្នាំ 1933 ដែលបានធ្វើឱ្យបញ្ហាក្នុងតំបន់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង។ នៅទសវត្សឆ្នាំ 1930 ប្រជាជន Slavic ជាច្រើនបានផ្លាស់ប្តូរតំបន់គ្រីមៀហើយបានផ្លាស់ប្តូរប្រជានាស្ត្ររបស់តំបន់នេះ (ប្រវត្តិសាស្រ្ត Crimea - Wikipedia, Encyclopedia ដោយឥតគិតថ្លៃ) ។
- 1942 នៅ Crimea ត្រូវបានវាយប្រហារយ៉ាងខ្លាំងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី 2 ហើយនៅឆ្នាំ 1942 ឧបទ្វីបជាច្រើនបានកាន់កាប់កងទ័ពអាល្លឺម៉ង់។ នៅឆ្នាំ 1944 កងទ័ពមកពីសហភាពសូវៀតបានគ្រប់គ្រង Sevastopol ។ ក្នុងកំឡុងឆ្នាំដដែលនោះប្រជាជនតាធារ៉ានៅតំបន់ភាគខាងជើងរបស់តំបន់នេះត្រូវបាននិរទេសទៅកាន់អាស៊ីកណ្ដាលដោយរដ្ឋាភិបាលសូវៀតនៅពេលពួកគេត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទសហការជាមួយកងកម្លាំងណាស៊ី (ប្រវត្តិសាស្ត្រគ្រីមេ) វិគីភីឌា។ មិនយូរប៉ុន្មានប្រជាពលរដ្ឋអាមេនីប៊ុលហ្គារីនិងក្រិចរបស់តំបន់ក៏ត្រូវបាននិរទេសដែរ។ នៅថ្ងៃទី 30 ខែមិថុនាឆ្នាំ 1945 សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមគ្រីមាសាធារណរដ្ឋស៊ុយអែតត្រូវបានលុបបំបាត់ចោលហើយវាបានក្លាយជាតំបន់គ្រីស្តាល់ស៊ីរីនៃប្រទេសរុស្ស៊ី SFSR ។
- 1954 ការត្រួតពិនិត្យតំបន់គ្រីអ៊ុលត្រូវបានផ្ទេរពី SFSR រុស្ស៊ីទៅសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមសូវៀតអ៊ុយក្រែន។ ក្នុងអំឡុងពេលនេះតំបន់គ្រីមៀបានរីកចម្រើនទៅជាគោលដៅទេសចរណ៍ដ៏ធំមួយសម្រាប់ប្រជាជនរុស្ស៊ី។
- 1941 នៅពេលដែលសហភាពសូវៀតបានដួលរលំនៅឆ្នាំ 1991 គ្រីមេក្លាយជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែននិងប្រជាជនភាគច្រើននៃប្រជាជន Tatar ដែលត្រូវបាននិរទេសចេញ។ បញ្ហានេះបាននាំឱ្យមានភាពតានតឹងនិងការតវ៉ាលើសិទ្ធិដីធ្លីនិងការបែងចែកនិងអ្នកតំណាងនយោបាយមកពីសហគមន៍រុស្ស៊ីនៅ Crimea ដើម្បីស្វែងរកការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់តំបន់នេះជាមួយរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ី (BBC News - Crimea Profile - Overview) ។
- 1990 អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី គឺសុទ្ធតែជាដែនដីដែលស្ថិតនៅក្នុងសហភាពសូវៀត (USSR)។ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីសូវៀតដួលរលំទៅ អ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី បានក្លាយជាដែនដី និងមានរដ្ឋាភិបាលពីរផ្សេងគ្នា។ ជារដ្ឋអធិបតេយ្យរៀងខ្លួន ថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ តែងតែប៉ះទង្គិចគ្នាជុំវិញដែនដីគ្រីមៀ ដែលត្រូវបានលោក នីគីតា គ្រូឆេវ (Nikita Khrushchev) មេដឹកនាំសហភាពសូវៀត ផ្តាច់ចេញពីដែនដីរុស្ស៊ី ទៅដាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ៊ុយក្រែននៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤។ កាលនោះ វាមិនមានបញ្ហាទំនាស់អ្វីឡើយ ព្រោះដែនដីទាំងពីរស្ថិតនៅក្រោមសហភាពសូវៀតតែមួយនៅឡើយ។
- 1996 រដ្ឋធម្មនុញ្ញអ៊ុយក្រែនបានបញ្ជាក់ថា Crimea នឹងក្លាយជាសាធារណរដ្ឋស្វយ័តតែច្បាប់ណាមួយនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួននឹងត្រូវធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន។ នៅឆ្នាំ 1997 រុស្ស៊ីបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនូវអធិបតេយ្យភាពរបស់អ៊ុយក្រែនលើតំបន់គ្រីមេ។ ពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1990 និងឆ្នាំ 2000 ភាពចម្រូងចម្រាសនៅលើតំបន់គ្រីមេនៅតែមានហើយបាតុកម្មប្រឆាំងអ៊ុយក្រែនបានកើតឡើងនៅឆ្នាំ 2009 ។
- 2014 នៅចុងខែកុម្ភៈឆ្នាំ 2014 ភាពចលាចលផ្នែកនយោបាយនិងសង្គមធ្ងន់ធ្ងរបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងរដ្ឋធានីអ៊ុយក្រែនរបស់ក្រុងឃីវបន្ទាប់ពីប្រទេសរុស្ស៊ីបានផ្អាកកញ្ចប់ថវិកាជំនួយដែលបានស្នើ។ នៅថ្ងៃទី 21 ខែកុម្ភៈឆ្នាំ 2014 ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Viktor Yanukovych បានយល់ព្រមទទួលយកតំណែងប្រធានាធិបតីដែលកំពុងទន់ខ្សោយនិងរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីនៅចុងឆ្នាំនេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ប្រទេសរុស្ស៊ីបានបដិសេធនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនេះហើយក្រុមប្រឆាំងបានបង្កើនការតវ៉ារបស់ខ្លួនដែលបណ្តាលឱ្យលោកយ៉ានូកូវីកភៀសខ្លួនចេញពីក្រុងគៀវនៅថ្ងៃទី 22 ខែកុម្ភៈឆ្នាំ 2014 ។ រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមួយត្រូវបានគេបង្កើតឡើងប៉ុន្តែបាតុកម្មបន្ថែមទៀតបានចាប់ផ្តើមនៅគ្រីមៀ។ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការតវ៉ាទាំងនេះក្រុមជ្រុលនិយមរុស្ស៊ីបានកាន់កាប់អគាររដ្ឋាភិបាលជាច្រើននៅក្នុងទីក្រុង Simferopol និងបានលើកទង់ជាតិរុស្ស៊ី (infoplease.com) ។ នៅថ្ងៃទី 1 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី Vladimir Putin បានបញ្ជូនទាហានទៅតំបន់គ្រីមេដោយបញ្ជាក់ថារុស្ស៊ីត្រូវការការពារជនជាតិភាគតិចរុស្ស៊ីនៅក្នុងតំបន់ពីពួកជ្រុលនិយមនិងក្រុមអ្នកតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងក្រុងគៀវ។នៅត្រឹមថ្ងៃទី 3 ខែមីនាប្រទេសរុស្ស៊ីបានគ្រប់គ្រងតំបន់គ្រីមៀ។
- 2014 ជាលទ្ធផលនៃការរំជើបរំជួលនៅ Crimea ការធ្វើប្រជាមតិមួយត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី 16 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 ដើម្បីកំណត់ថាតើតំបន់គ្រីមៀនឹងនៅតែជាផ្នែកមួយនៃអ៊ុយក្រែនឬត្រូវបានបញ្ចូលដោយរុស្ស៊ី។ ភាគច្រើននៃអ្នកបោះឆ្នោតនៅ Crimea បានយល់ព្រមលើការបំបែកខ្លួនប៉ុន្តែអ្នកប្រឆាំងជាច្រើនបានអះអាងថាការបោះឆ្នោតនេះគឺមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញហើយរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នរបស់អ៊ុយក្រែនបានអះអាងថាខ្លួននឹងមិនទទួលយកអបគមន៍ (Abdullah) ទេ។ ទោះបីជាមានការអះអាងទាំងនេះក៏ដោយក៏សមាជិកសភានៅប្រទេសរុស្ស៊ីបានយល់ព្រមលើសន្ធិសញ្ញាមួយនៅថ្ងៃទី 20 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 ដើម្បីបញ្ចូលឧបសម្ព័ន្ធ Crimea ក្នុងករណីដែលទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ (Gumuchian et al ។ ) ។
- 2014 នៅថ្ងៃទី 22 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 កងទ័ពរុស្ស៊ីបានចាប់ផ្តើមវាយលុកមូលដ្ឋានទ័ពនៅ Crimea ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្ខំកងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនពីតំបន់ (Pannell) ។ លើសពីនេះទៀតនាវាចម្បាំងអ៊ុយក្រែនត្រូវបានរឹបអូសក្រុមបាតុករបានរឹបអូសមូលដ្ឋានទ័ពរបស់អ៊ុយក្រែនហើយសកម្មជនគាំទ្ររុស្ស៊ីបានធ្វើការតវ៉ានិងប្រមូលផ្តុំគ្នានៅអ៊ុយក្រែន។ នៅថ្ងៃទី 24 ខែមីនាឆ្នាំ 2014 កងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនបានចាប់ផ្តើមដកចេញពីគ្រីមា (Lowen) ។
- 2014 នៅក្នុងថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៤ សភាគ្រីមៀ បានបោះឆ្នោតផ្តាច់ខ្លួនចេញពីអ៊ុយក្រែន។ ចំណែកលទ្ធផល នៃការធ្វើប្រជាមតិក្នុងតំបន់ ក៏ចេញលទ្ធផលទៅរកការចូលរួមជាមួយរុស្ស៊ី។ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៤ លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាមួយ ដោយដាក់បញ្ចូលគ្រីមៀចូលមកដែនដីរុស្ស៊ី។ បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់នោះ ក្រុមផ្តាច់ទឹកដី ដែលមាននិន្នាការគាំទ្ររុស្ស៊ី បានចាប់ផ្តើមប៉ះបោរ និងគ្រប់គ្រងតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។
- 2014 ចលនាក្រុមផ្តាច់ទឹកដី ផ្ទុះឡើងនៅឆ្នាំ២០១៤ ការបញ្ចូលដែនដីគ្រីមៀរបស់រុស្ស៊ីមិនទាន់ចប់ត្រឹមត្រូវផង ចលនាគាំទ្រផ្តាច់ទឹកដី ដែលមាននិន្នាការគាំទ្ររុស្ស៊ី នៅតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន បានលេចឡើង ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤។ បញ្ហានេះ បានដាក់សម្ពាធមួយកម្រិតទៀត ទៅដល់រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងកៀវ។ ក្រុមចលនាផ្តាច់ទឹកដីអ៊ុយក្រែននៅភាគខាងកើត និងកម្លាំងយោធាអ៊ុយក្រែន តែងប៉ះទង្គិចគ្នាជាញឹកញាប់។ ក្នុងឆ្នាំដដែលនោះ យន្តហោះ MH17 របស់អាកាសចរណ៍ម៉ាឡេស៊ី Malaysia Airlines ត្រូវបានបាញ់ទម្លាក់ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកដំណើរ រួមទាំងអ្នកបើកបរ និងអ្នកធ្វើការលើនោះ ចំនួន ២៩៨នាក់ ត្រូវស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
- 2014 បន្ទាប់ពីអ៊ុយក្រែនកាន់តែវាយប្រហារលើក្រុមប៉ះបោរនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ រុស្ស៊ី បានបញ្ជូនយោធាខ្លួនទៅក្បែរតំបន់ព្រំដែនភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែនជាច្រើន។ ការបញ្ជូននេះ ត្រូវបានរុស្ស៊ីបដិសេធក្នុងការឈ្លានពាន។ បើទោះមានការបដិសេធក្តី មេដឹកនាំក្រុមប៉ះបោរបានអះអាងថា ខ្លួនបានទទួលកម្លាំងទ័ពចំនួន ១២០០នាក់ពីរុស្ស៊ី។ របាយការណ៍ផ្សេងទៀត បានអះអាងថា រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនកម្លាំងយោធាទៅក្នុងទឹកដីអ៊ុយក្រែនថែមទៀត។
- ២០១៤ កិច្ចព្រមព្រៀង Minsk និងកិច្ចចរចា Normandy format ត្រូវបានធ្វើឡើង ដើម្បីអនុវត្តបទឈប់បាញ់រវាងចលនាប៉ះបោរផ្តាច់ទឹកនៅតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន និងយោធាអ៊ុយក្រែន។ បើទោះមានកិច្ចព្រមព្រៀង និងកិច្ចចរចានោះក៏ដោយ ការប៉ះទង្គិចនៅតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន នៅតែបន្តកើតមានដដែល។
- 2014 ការប៉ះទង្គិចរវាងកងកម្លាំងទាំងពីរចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៤មក បានធ្វើឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ច្រើនជាង១ម៉ឺននាក់ ខណៈមនុស្ស១,៥លាននាក់ ផ្សេងទៀត បានផ្លាស់ប្តូរទីកន្លែងរស់នៅ ដើម្បីសុវត្ថិភាព។ ចំណែកការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ក៏តែងតែកើតមាននៅអ៊ុយក្រែនផងដែរ។
ជាច្រើនឆ្នាំ រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន មិនដែលល្អក់កករឡើយ។ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៣ ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោក Viktor Yanukovych ដែលមាននិន្នាការរុស្ស៊ី បានបដិសេធកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដើម្បីចូលរួមក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប។ បញ្ហានេះ បានបណ្តាលឱ្យមានបាតុកម្ម និងទម្លាក់លោក Yanukovych ចេញពីតំណែងនៅឆ្នាំបន្ទាប់។ ការទម្លាក់លោក Yanukovych បានធ្វើឱ្យប្រជាជនរស់នៅតំបន់គ្រីមៀដែលមាននិន្នាការទៅរករុស្ស៊ី ចេញបាតុកម្ម និងគាំទ្រផ្តាច់ខ្លួនចេញពីអ៊ុយក្រែន។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ បញ្ហាអ៊ុយក្រែននេះ បានក្លាយជារបៀបវារៈដ៏សំខាន់មួយ ដែលត្រូវបានលោកចូ បៃឌិន ប្រធានាធិបតីអាម៉េរិក យកមកដាក់លើតុ ដើម្បីជជែកជាមួយសមភាគីរុស្ស៊ី លោកវ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន។ ក្នុងជំនួបតាមប្រព័ន្ធវីដេអូ នៅថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ មេដឹកនាំអាមេរិក លោកបៃឌិន បានសង្កត់ធ្ងន់ថា អាម៉េរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត នឹងឆ្លើយតបវិធានការសេដ្ឋកិច្ច និងចំណាត់ការផ្សេងទៀតឱ្យធ្ងន់ធរ ក្នុងករណីរុស្ស៊ីវាយប្រហារលើអ៊ុយក្រែន។ ជាការឆ្លើយតប លោកពូទីន បានស្នើឱ្យភាគីអាម៉េរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត កុំបំពាក់ប្រព័ន្ធអាវុធវាយប្រហារនៅក្នុងតំបន់ដែលនៅជិតរុស្ស៊ី បើមិនចង់ឱ្យចាត់វិធានការតប។
រដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាជននៅ Crimea
សព្វថ្ងៃនេះគ្រីមៀត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាតំបន់ពាក់កណ្តាលស្វយ័ត (BBC News - ប្រវត្តិសាស្រ្ត Crimea - ទិដ្ឋភាពទូទៅ) ។ វាត្រូវបានបញ្ចូលដោយប្រទេសរុស្ស៊ីនិងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាផ្នែកមួយនៃប្រទេសរុស្ស៊ីដោយប្រទេសនិងអ្នកគាំទ្ររបស់វា។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយចាប់តាំងពីប្រទេសអ៊ុយក្រែននិងបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចជាច្រើនបានចាត់ទុកការធ្វើប្រជាមតិនៅខែមីនាឆ្នាំ 2014 ថាខុសច្បាប់ពួកគេនៅតែចាត់ទុកថាគ្រីមៀជាផ្នែកមួយនៃអ៊ុយក្រែន។ ក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបាននិយាយថាការបោះឆ្នោតនេះគឺខុសច្បាប់ពីព្រោះវាបានរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលទើបបង្កើតថ្មីរបស់អ៊ុយក្រែនហើយមានចំនួនស្មើទៅនឹងការប៉ុនប៉ង ... ដោយរុស្ស៊ីដើម្បីពង្រីកព្រំដែនរបស់ខ្លួនទៅកាន់ឧបទ្វីបសមុទ្រខ្មៅក្រោមការគំរាមកំហែងនៃកម្លាំង "(Abdullah) ។
នៅពេលសរសេរការសរសេរនេះរុស្ស៊ីកំពុងធ្វើដំណើរទៅមុខដោយមានផែនការបន្ថែមឧបសម្ព័ន្ធគ្រីមេបើទោះជាមានការជំទាស់ពីសំណាក់ប្រទេសអ៊ុយក្រែនក៏ដោយ។
ពាក្យបណ្តឹងចម្បងរបស់រុស្ស៊ីចំពោះការចង់បញ្ចូលទីគ្រីមេគឺជាការការពារប្រជាពលរដ្ឋរុស្ស៊ីនៅតំបន់នេះពីពួកជ្រុលនិយមនិងរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ននៅក្វីវ៉ា។ ភាគច្រើននៃប្រជាជននៅ Crimea បានកំណត់ខ្លួនឯងថាជាជនជាតិភាគតិចរុស្ស៊ី (58%) ហើយជាង 50% នៃប្រជាជននិយាយភាសារុស្ស៊ី (BBC News - Why Crimea គឺគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់) ។
សេដ្ឋកិច្ចនៃគ្រីមៀ
សេដ្ឋកិច្ចរបស់តំបន់គ្រីមៀមានមូលដ្ឋានលើវិស័យទេសចរណ៍និងកសិកម្ម។ ទីក្រុង Yalta គឺជាទិសដៅដ៏ពេញនិយមមួយនៅលើសមុទ្រខ្មៅសម្រាប់ជនជាតិរុស្ស៊ីជាច្រើននាក់ដូចជាអាលូស្តាអេប៉ូតាយ៉ាស៊ីកាហ្វីឌូសៀនិងឌុងដាក។ ផលិតផលកសិកម្មសំខាន់ៗនៅគ្រីមៀគឺធញ្ញជាតិបន្លែនិងស្រា។ ការចិញ្ចឹមសត្វគោក្របីសត្វស្លាបនិងសត្វចៀមក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរហើយគ្រីមាជាប្រភពនៃប្រភពធនធានធម្មជាតិជាច្រើនដូចជាអំបិល porphyry ថ្មកំបោរនិងដែកថែប (Crimea - Wikipedia, Encyclopedia ដោយឥតគិតថ្លៃ) ។
ភូមិសាស្ត្រនិងអាកាសធាតុនៅ Crimea
នៅ Crimea មានទីតាំងស្ថិតនៅផ្នែកខាងជើងនៃសមុទ្រខ្មៅនិងនៅភាគខាងលិចនៃសមុទ្រ Azov ។ វាក៏ជាប់ព្រំប្រទល់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន Kherson Oblast ផងដែរ។ គ្រីមៀកាន់កាប់ដីដែលបង្កើតបានជាឧបទ្វីបគ្រីមៀដែលត្រូវបានបំបែកចេញពីអ៊ុយក្រែនដោយប្រព័ន្ធស៊ីវ៉ាវនៃអាងទឹកស្អុយរាក់។ ឆ្នេរសមុទ្រនៅ Crimea គឺរឹងមាំនិងបង្កើតជាឆ្នេរនិងកំពង់ផែជាច្រើន។ ភូមិសាស្ដ្ររបស់វាមានលក្ខណៈស្មើៗគ្នាពីព្រោះភាគច្រើននៃឧបទ្វីបនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយវាលស្មៅពាក់កណ្ដាលឬដីស្រែ។ ភ្នំគ្រីមៀស្ថិតនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រភាគអាគ្នេយ៍។
បរិយាកាសនៅ Crimea មានអាកាសធាតុក្តៅនៅទ្វីបហើយផ្ទៃរដូវក្តៅមានអាកាសធាតុក្តៅហើយរដូវរងាត្រជាក់។ តំបន់ឆ្នេររបស់វាមានបរិមាណតិចតួចហើយទឹកភ្លៀងមានកម្រិតទាបនៅទូទាំងតំបន់។
| Name of Oblast | Population as of Dec 2021 |
|---|---|
 Donetsk Oblast | 4,062,839 |
 Dnipropetrovsk Oblast | 3,100,320 |
 Kyiv City | 2,952,577 |
 Kharkiv Oblast | 2,602,207 |
 Lviv Oblast | 2,480,137 |
 Odessa Oblast | 2,352,648 |
 Luhansk Oblast | 2,104,531 |
 Kyiv Oblast | 1,795,099 |
 Zaporizhzhia Oblast | 1,640,876 |
 Vinnytsia Oblast | 1,511,574 |
 Poltava Oblast | 1,354,444 |
 Ivano-Frankivsk Oblast | 1,352,973 |
 Zakarpattia Oblast | 1,245,491 |
 Khmelnytskyi Oblast | 1,230,507 |
 Zhytomyr Oblast | 1,180,638 |
 Cherkasy Oblast | 1,162,439 |
 Rivne Oblast | 1,142,599 |
 Mykolaiv Oblast | 1,093,492 |
 Sumy Oblast | 1,037,237 |
 Ternopil Oblast | 1,022,625 |
 Volyn Oblast | 1,022,107 |
 Kherson Oblast | 1,002,923 |
 Chernihiv Oblast | 961,054 |
 Kirovohrad Oblast | 905,715 |
 Chernivtsi Oblast | 891,054 |
 Ukraine | 41,208,106 |
ជនជាតិ នៅ អ៊ុយក្រែន
| Ethnic group | Population | Native | Ukrainian | Russian | Other |
|---|---|---|---|---|---|
| Ukrainians | 37,541,693 | 31,970,728 | – | 5,544,729 | 532 |
| Russians | 8,334,141 | 7,993,832 | 328,152 | – | 402 |
| Moldovans | 258,619 | 181,124 | 27,775 | 45,607 | 1242 |
| Belarusians | 275,763 | 54,573 | 48,202 | 172,251 | |
| Crimean Tatars | 248,193 | 228,373 | 184 | 15,208 | 43 |
| Bulgarians | 204,574 | 131,237 | 10,277 | 62,067 | 9 |
| Hungarians | 156,566 | 149,431 | 5,367 | 1,513 | 14 |
| Romanians | 150,989 | 138,522 | 9,367 | 2,297 | 170 |
| Polish | 144,130 | 18,660 | 102,268 | 22,495 | 390 |
| Hebrew | 103,591 | 3,213 | 13,924 | 85,964 | 16 |
| Armenians | 99,894 | 50,363 | 5,798 | 43,105 | 11 |
| Greeks | 91,548 | 5,829 | 4,359 | 80,992 | 9 |
| Tatars | 73,304 | 25,770 | 3,310 | 43,060 | 6 |
| Koreans | 49,817 | 2,223 | 37,932 | 9,662 | 0 |
| Romani people | 47,587 | 21,266 | 10,039 | 6,378 | 6 |
| Azerbaijanis | 45,176 | 23,958 | 3,224 | 16,968 | 36 |
| Georgians | 34,199 | 12,539 | 2,818 | 18,589 | 15 |
| Germans | 33,302 | 4,056 | 7,360 | 21,549 | 20 |
| Gagauz | 31,923 | 22,822 | 1,102 | 7,232 | 2 |
| Uzbeks | 12,353 | 3,604 | 1,818 | 5,996 | 0 |
| Chuvash | 10,593 | 2,268 | 564 | 7,636 | 1 |
| Mordvinians | 9,331 | 1,473 | 646 | 7,168 | 0 |
| Turks | 8,844 | 7,923 | 133 | 567 | 0 |
| Lithuanians | 7,207 | 1,932 | 1,029 | 4,182 | 4 |
| Arabs | 6,575 | 4,071 | 897 | 1,235 | 0 |
| Slovaks | 6,397 | 2,633 | 2,665 | 335 | 0 |
| Czechs | 5,917 | 1,190 | 2,503 | 2,144 | 2 |
| Kazakhs | 5,526 | 1,041 | 822 | 3,470 | 11 |
| Latvians | 5,079 | 957 | 872 | 3,188 | 1 |
| Ossetians | 4,834 | 1,150 | 401 | 3,110 | 4 |
| Udmurts | 4,712 | 729 | 380 | 3,515 | 0 |
| Lezghinians | 4,349 | 1,507 | 330 | 2,341 | 4 |
| Tadjiks | 4,255 | 1,521 | 488 | 1,983 | 0 |
| Bashkirs | 4,253 | 843 | 336 | 2,920 | 0 |
| Mari people | 4,130 | 1,059 | 264 | 2,758 | 7 |
| Thai | 3,850 | 3,641 | 29 | 164 | 0 |
| Turkmens | 3,709 | 719 | 1,079 | 1,392 | 0 |
| Albanians | 3,308 | 1,740 | 301 | 1,181 | 0 |
| Assyrians | 3,143 | 883 | 408 | 1,730 | 0 |
| Chechens | 2,877 | 1,581 | 212 | 977 | 0 |
| Estonians | 2,868 | 416 | 321 | 2,107 | 4 |
| Chinese people | 2,213 | 1,817 | 73 | 307 | 0 |
| Kurds | 2,088 | 1,173 | 236 | 396 | 0 |
| Darghins | 1,610 | 409 | 199 | 955 | 0 |
| Komis | 1,545 | 330 | 127 | 1,046 | 0 |
| Karelians | 1,522 | 96 | 145 | 1,244 | 1 |
| Avars | 1,496 | 582 | 121 | 761 | 0 |
| India-Bangladesh-Pakistan | 1,483 | 1,092 | 26 | 192 | 0 |
| Abkhazians | 1,458 | 317 | 268 | 797 | 0 |
| Karaites | 1,196 | 72 | 160 | 931 | 0 |
| Komi-Permians | 1,165 | 160 | 79 | 898 | 1 |
| Kyrgyz people | 1,128 | 208 | 221 | 617 | 19 |
| Laks | 1,019 | 199 | 271 | 514 | 13 |
| Afghans | 1,008 | 551 | 60 | 213 | 0 |
| other | 3,228 | 1,027 | 144 | 790 | 0 |
| NA | 188,639 | 0 | 1,108 | 1,844 | 1 |
No comments:
Post a Comment