Tuesday, April 4, 2023

សង្រ្គាមលោកទី ២

 ទំព័រនេះ និយាយអំពី សង្រ្គាមលោកទី ២ និង ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ អាល្លឺម៉ង់
RTI Khmer គិតត្រឹមឆ្នាំ​១៩៤២ បក្សសម្ព័ន្ធ​អាល្លឺម៉ង់-អ៊ីតាលី-ជប៉ុន​បាន​ទទួល​ជោគជ័យ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ស្ទើរតែ​គ្រប់​សមរភូមិ ដោយ​បាន​​​ដណ្តើម​កាន់កាប់​ទឹកដីភាគច្រើន​​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក។
  1. When ? Date ពេលណា សង្រ្គាមលោកលើកទី២ កើតឡើងពីឆ្នាំ ១៩៣៩ ដល់ ១៩៤៥ ។ 
  2. Why? មូលហេតុុនៃសង្រ្គាម តើហេតុអ្វីបានជាសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ផ្ទុះឡើង? សង្គ្រាមលោកលើកទី ២ផ្ទុះឡើងដោយមានឫសគល់ជាប់ទាក់ទងច្រើននឹងសង្គ្រាមលោកលើកទី ១។ យើងដឹងហើយថាក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទី ១​ អាល្លឺម៉ង់ជាអ្នកចាញ់សង្គ្រាម។ តែក្រោយពេល អាដុហ្វហ៊ីត្ល៊ែរ ឡើងកាន់អំណាចគាត់បានដឹកនាំអាល្លឺម៉ង់បង្កើតសង្គ្រាមជាថ្មីដើម្បីសងសឹកវិញ ដោយចាប់ផ្ដើមពីការឈ្លានពានប្រទេសតូចៗជិតខាងដូចជាប៉ូឡូញជាដើម។ មូលហេតុចំបង 👈 👷 ធំជាងគេបង្អស់ តាមការវិភាគ គឺ អាល្លឺម៉ង់ជា មហាអធិរាជប្រឆាំងទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមួល មានព្រំដែនជាប់ព្រទេសរុស្សី តាំងពីឆ្នាំំ ១៨៧០ ដល់ ១៩៤៥ ដែលនាំឲ្យ អាល្លឺមំង់សើរសរើប្រវត្តិសាស្រ្ត ក្លាយជាសង្រ្គាមលោកលោកទី ១។ ដោយសារ ការចាញ់សង្រ្គាមលោក លើកទី ១ បានជាអាល្លឺម៉ង់ ក្រោមការដឹកនាំ បញ្ជា ដោយ អាប់ឌុល ហ្សីត្លែ ប្រកាសសង្រ្គាមលោក លើកទី ២។
  3. How បែបណា ? នៅ​អឺរ៉ុប ហ៊ីត្លែរ​ត្រួតត្រា​ទឹកដី​ស្ទើរតែ​ពេញ​ទ្វីបអឺរ៉ុប​ទាំងមូល ដោយ​រាប់ចាប់តាំង​ពី​ប្រទេស​បារាំង​នៅ​ទិស​ខាងលិច រហូតទៅដល់​តំបន់​សមុទ្រ​បាល់ទិក និង​ទឹកដី​មួយផ្នែក​របស់​សហភាព​សូវៀត នៅ​ទិស​ខាងកើត។ ចំណែក​បណ្តា​ប្រទេស​នៅ​​អឺរ៉ុប​ប៉ែកខាងត្បូង​ជាប់សមុទ្រ​មេឌីទែរ៉ាណេ និង​តំបន់​បាល់កង់វិញ ត្រូវ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​កាន់កាប់​របស់​អ៊ីតាលី។​ នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាហ្វ្រិក ប្រទេស​ជាច្រើន​ដែល​ជា​ទឹកដី​អាណានិគម​របស់​អង់គ្លេស​ក៏​ត្រូវ​បាន​អ៊ីតាលី និង​អាល្លឺម៉ង់​វាយដណ្តើម​កាន់កាប់​ផងដែរ។ នៅ​អាស៊ីវិញ​ ជប៉ុន​កាន់កាប់​កូរ៉េ ចិន និង​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ រហូតទៅដល់​ព្រំដែន​ឥណ្ឌា ដែល​ជា​ដែន​អាណានិគម​ដ៏ធំមួយ​របស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស។ សកម្មភាព​ឈ្លានពានរ​បស់​ជប៉ុន​នៅ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ និង​តំបន់​ប៉ាស៊ីហ្វិក​បាន​ចាប់ផ្តើម​ឡើង ក្រោយ​ពី​កងទ័ព​​ជប៉ុន​បាន​​ធ្វើការ​លប​វាយប្រហារ​ដោយ​ជោគជ័យ​ ទៅលើ​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ជើងទឹក​អាមេរិក នៅ​ Pearl Harbor នៅថ្ងៃ​ទី៧ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​១៩៤១។ ការ​វាយប្រហារ​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាជន​អាមេរិក​ដែល​ប្រទាញប្រទង់គ្នា​រាប់ឆ្នាំ​មកហើយ​នោះ ចាប់​ផ្តើម​​​មូលគំនិតគ្នា​តែមួយ ក្នុងការ​ចូលខ្លួន​ក្នុង​សង្រ្គាម​។
  4. បុព្វហេតុនៃសង្រ្គាមលោកលើកទី២មាន ៣ ចំណុចសំខាន់គឺ ៖ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ៖ អាឡឺម៉ង់មានសេចក្តីរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយមានបំណងចង់ដណ្តើមទីផ្សារពីអាណានិគមបារាំងអង់គ្លេស សហរដ្ឋអាមេរិក អាស៊ី និងអាហ្រ្វិច ។ បញ្ហានយោបាយ ៖ហ៊ីត្លែបង្កើតកម្មវិធីនយោបាយដូចជាធ្វើឱ្យអាល្លឺម៉ង់មានឈាមជ័របរិសុទ្ធ ខ្លាំងពូកែ ស្នេហាសង្គម និងប្រពៃណីរបស់ខ្លួន ។ ប្រមូលផ្តុំជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ទាំងអស់ដោយមានមេដឹកនាំតែមួយជាពិសេសហែកសន្ធិសញ្ញាក្រុងវៃសៃចោលដើម្បីសម្រេចនយោបាយត្រួតត្រាពិភពលោកទាំងមូល ។ បញ្ហាយោធា ៖ បក្សណាស៊ីហ៊ីត្លែបានសមគំនិតជាមួយមហាអំណាចចក្រពត្តិ​និយមបស្ចិមប្រទេស ផង និងស្ថាបនាឧស្សាហកម្មសឹកមួយយ៉ាងធំសំបើម ដើម្បីត្រួតត្រាពិភពលោកទាំងមូល  ចុះសង្គ្រាមលោកលើកទី ២ នេះបានបិទបញ្ចប់ដោយរបៀបណា? សង្គ្រាមលោកលើកទី ២ បានបិទបញ្ចប់ដោយមូលហេតុច្រើន និងអាចមានការលើកឡើងផ្សេងៗគ្នា តែមូលហេតុដែលគេដឹងនិងទទួលស្គាល់ទូទៅគឺ ការបរាជ័យរបស់អាល្លឺម៉ង់នៅរុស្ស៊ីដោយសារកត្តាភូមិសាស្ដ្រមិនអំណោយផលដែលនាំឱ្យមានការបាក់ទ័ពខ្លាំងធ្វើឱ្យកម្លាំងត្រូវធ្លាក់ខ្សោយ។\ ម្យ៉ាងទៀតការទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូរបស់អាមេរិកលើជប៉ុន ពីរគ្រាប់នៅឆ្នាំ 1945 ក៏ជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការបង្ខំឱ្យជប៉ុនចុះចាញ់ផងដែរ។ ដោយសារអាល្លឺម៉ង់ និងជប៉ុនបាក់ស្បាត សង្គ្រាមលោកលើកទី២ក៏រកអ្នកចាញ់អ្នកឈ្នះឃើញ ហើយឆ្នាំ 1945 ក៏ក្លាយជាឆ្នាំដែលសង្គ្រាមត្រូវបញ្ចប់តែម្ដង៕ នេះបង្ខំឱ្យបារាំងនិងអង់គ្លេសត្រូវចូលខ្លួនអន្ដរាគមន៍សាជាថ្មីដើម្បីការពារប្រទេសទាំងនោះ និងអូសទាញអាមេរិក និងរុស្ស៊ីឱ្យចូលជួយដែរ។ ចំណែកខាងអាល្លឺម៉ង់វិញ មានប្រទេសធំៗពីរគឺ អ៊ីតាលី និងជប៉ុន។ សង្គ្រាមនេះក៏បានចាប់ផ្ដើមពីឆ្នាំ 1939 ដល់ឆ្នាំ 1945 និងបានក្លាយជាសង្គ្រាមបង្ហូរឈាមគ្នាធំបំផុតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រដោយជីវិតទាហាននិងជនស៊ីវិលច្រើនជាង 50 លាននាក់ត្រូវបានបាត់បង់។
  5. Who អ្នកណាខ្លះចូលរួមសង្រ្គាម ? អាមេរិក​ប្រកាស​សង្រ្គាម​លើ​ជប៉ុន នៅថ្ងៃ​ទី៨​ធ្នូ ឆ្នាំ​១៩៤១ ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ពេលនោះ អាមេរិក​នៅមិនទាន់​អាច​ស្តារ​កម្លាំង​ទ័ព​​​ពី​វិនាសកម្ម​នៅ Pearl Harbor ​បាន​ពេញលេញ​នៅឡើយទេ។ ហេតុដូច្នេះ​ហើយ​បាន​ជា​​នៅ​ក្នុងរយៈពេល ៦ខែ​ដំបូង គឺ​ចាប់​តាំង​ពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​១៩៤១ រហូតដល់​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​១៩៤២ កងទ័ព​អាមេរិក​ត្រូវ​ទទួល​បរាជ័យ​ជា​បន្តបន្ទាប់ ដោយ​ត្រូវ​ជប៉ុន​វាយ​ដណ្តើម​យក​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ព្រមទាំង​កោះ​មួយ​ចំនួន នៅ​ក្នុង​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីៗ​ចាប់ផ្តើម​ប្រែប្រួល ចាប់ពីខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​១៩៤២ ក្រោយ​ពី​អាមេរិក​រកវិធី​បំបែកកូដ ​អាច​លួច​ស្តាប់​ការឆ្លើយឆ្លងគ្នា រវាង​កងទ័ព​ជើងទឹកជប៉ុន ហើយ​អាច​ដឹង​ជាមុន អំពី​​គម្រោងការណ៍ និង​ចលនា​ទ័ព​របស់​ជប៉ុន នៅ​ក្នុង​តំបន់​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ នៅ​ខែ​ឧសភា​នោះ អាមេរិក​ដឹង​ថា ជប៉ុន​កំពុង​រៀបចំ​គម្រោងការណ៍​វាយប្រហារ​ទ្រង់ទ្រាយធំ ទៅលើ​កោះ Midway របស់​អាមេរិក ដើម្បី​ព្យាយាមកម្ទេច​នាវាផ្ទុក​យន្តហោះ​របស់​អាមេរិក ដែល​នៅសេសសល់​ពី​ការ​វាយប្រហារ​លើ​ Pearl Harbor។ តាមគម្រោងការណ៍ ជប៉ុន​នឹង​បើក​ការ​វាយប្រហារ​ទៅលើ Midway នៅ​ព្រឹកព្រលឹម​ថ្ងៃ​ទី៤​មិថុនា ដោយ​មិន​ឲ្យ​អាមេរិក​ដឹងខ្លួន​ជាមុន ពោលគឺ​​ប្រើ​តាក់ទិក​ដែល​ធ្លាប់​ប្រើ​ដោយ​ជោគជ័យ​នៅ Pearl Harbor។ ក៏ប៉ុន្តែ លើកនេះ​ខុស​ពី​កាល​ពី​នៅ Pearl Harbor ពីព្រោះ​ថា អាមេរិក​បានដឹង​ទាំងអស់​នូវ​គម្រោងការណ៍​របស់​ជប៉ុន ហើយ​បាន​រៀបចំ​អន្ទាក់​ទុក​ជាស្រេច​ ដើម្បី​ចាំ​ទទួល​ជប៉ុន។ នៅទីបំផុត គឺ​កងទ័ព​ជប៉ុន​ទៅវិញ​ទេ ដែល​ដើរ​ចូល​ក្នុង​អន្ទាក់​របស់​អាមេរិក​ដោយ​មិនដឹង​ខ្លួន។
  6. What មានរឿងបែបណា? ទៅជា បែបម៉េច?  ជោគជ័យ​របស់​កងទ័ព​​អាមេរិក​លើ​កងទ័ព​ជប៉ុន​ នៅ Midway នៅ​ខែ​មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៤២ ត្រូវ​បាន​អ្នក​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ទូទៅ​ចាត់ទុក​ថា​ជា​ចំណុច​របត់​ដ៏​សំខាន់​មួយ នៃ​តុល្យភាព​កម្លាំង នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក ក៏ដូចជា នៅ​ក្នុង​សង្រ្គាម​លោកលើកទី២​ទាំងមូល។បរាជ័យ​នៅ Midway ធ្វើ​ឲ្យ​កងទ័ព​ជើងទឹកជប៉ុន​ត្រូវ​ទទួលរងនូវការ​ខូចខាត​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ ដែល​ជប៉ុន​នឹកស្មាន​មិនដល់។ នាវាផ្ទុកយន្តហោះ​ដ៏ខ្លាំងៗ​ទាំង ៤​ របស់​ជប៉ុន​​ ដែល​នៅលើ​នោះ​មាន​យន្តហោះ​ចម្បាំង​ ៣២២គ្រឿង និង​ទាហាន​ជាង ៥ពាន់នាក់ ត្រូវ​កងទ័ព​អាមេរិក​បាញ់​ពន្លិច។ ក្រោយពី​ទទួលបរាជ័យ​​នៅ Midway កងទ័ព​ជើងទឹក​​របស់​ជប៉ុន ដែល​ធ្លាក់​ចុះខ្សោយ​​បាន​បញ្ឈប់​សកម្មភាព​ឈ្លានពាន​ ​នៅ​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក ហើយ​អាមេរិក​ក៏​មាន​ឱកាស​ពង្រឹង​កងទ័ព​របស់​ខ្លួន​ឡើងវិញ។ ចាប់ពី​ចុងឆ្នាំ​១៩៤២ រហូតដល់​ដើមឆ្នាំ​១៩៤៣ កងទ័ព​អាមេរិក​បាន​យក​ជ័យជម្នះ​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​លើ​កងទ័ព​ជប៉ុន នៅ​ក្នុង​ការ​វាយប្រយុទ្ធគ្នា​ ដណ្តើម​កោះ នៅ​ក្នុង​មហាសមុទ្រ​ប៉ាស៊ីហ្វិក។ គិត​ត្រឹម​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​១៩៤៣ តុល្យភាព​កម្លាំង​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ទាំងមូល​ត្រូវ​ផ្អៀង​ទៅខាង​អាមេរិក ដែល​បាន​វាយដណ្តើម​កាន់កាប់​កោះ​ជាច្រើន​នៅ​ក្បែរ​ប្រទេស​ជប៉ុន ដើម្បី​យក​ទុកធ្វើ​ជា​មូលដ្ឋាន ឈាន​ទៅ​សម្រេច​គោលដៅ​ចុងក្រោយ គឺ​វាយលុក​ចូល​ឈ្លានពាន​​ទៅលើ​ប្រទេស​ជប៉ុន។ នៅ​តំបន់​អាហ្វ្រិក​វិញ កងទ័ព​អង់គ្លេស ដែល​មាន​ជំនួយ​ពី​កងទ័ព​អាមេរិក និង​កងកម្លាំង​​ចលនា​តស៊ូ​បារាំង ដឹកនាំ​ដោយ​ឧត្តមសេនីយ៍ Charles De Gaulle​ ក៏​បាន​ចាប់ផ្តើម​យក​ប្រៀបលើ​កងទ័ព​អ៊ីតាលី និង​អាល្លឺម៉ង់​​ផងដែរ។ បណ្តា​ប្រទេស​អាហ្វ្រិក​​ដែល​ស្ថិត​ក្រោម​អាណានិគម​បារាំង ហើយ​ដែល​ពីមុន​ស្ថិត​ក្រោម​អំណាច​រដ្ឋាភិបាល​រណប​ហ៊ីត្លែរ​របស់​សេនាប្រមុខ Philippe Pétain ត្រូវ​បាន​​រដ្ឋាភិបាល​និរទេស​របស់​ឧត្តមសេនីយ៍ Charles De Gaulle ដណ្តើម​កាន់កាប់​ម្តងមួយៗ។ គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​១៩៤៣ កងទ័ព​អាមេរិក និង​អង់គ្លេស​វាយ​ដណ្តើម​កាន់កាប់​តំបន់​អាហ្វ្រិក​ខាងជើង ហើយ​គ្រប់គ្រង​សមុទ្រ​មេឌីទែរ៉ាណេ​ ដើម្បី​បើកផ្លូវ​ឈាន​ទៅ​វាយលុក​រំដោះ​តំបន់​អឺរ៉ុប​ពីដៃ​ហ៊ីត្លែរ និង​មូសូលីនី។ នៅ​ខែ​មករា ឆ្នាំ​១៩៤៣ លោក​ Franklin Roosevelt ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក Winston Churchill នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អង់គ្លេស ឧត្តមសេនីយ៍ Charles De Gaulle មេដឹកនាំ​ចលនា​តស៊ូ​បារាំង និង​ឧត្តមសេនីយ៍ Henri Giraud មេទ័ព​បារាំង​ប្រចាំ​តំបន់​អាហ្វ្រិក​ខាងជើង បានបើក​ធ្វើ​សន្និសីទ​មួយ នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ Casablanca (ប្រទេស​ម៉ារ៉ុក) ដើម្បី​ជជែក​​គ្នា​អំពី​ជំហាន​បន្ទាប់ ក្នុង​​សង្រ្គាម​តទល់​នឹង​បក្ស​សម្ព័ន្ធ​អាល្លឺម៉ង់-អ៊ីតាលី-ជប៉ុន។ នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​នេះ ប្រមុខដឹកនាំ​អាមេរិក អង់គ្លេស និង​បារាំង បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ថា​ នឹង​មិនមាន​ប្រទេស​ណាមួយ​សុខចិត្ត​ចូល​ទៅ​​​ចរចា​ទទួល​យកសំណើ​​​អ្វី​ទាំងអស់​ពី​ហ៊ីត្លែរ និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត ពោលគឺ ត្រូវ​បន្ត​រួមគ្នា​​ធ្វើ​សង្រ្គាម​រហូត​ដល់​​គូសត្រូវ​​សុខចិត្ត​ប្រកាស​​​ចុះចាញ់​​​​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅ​ក្នុងការ​ជជែក​គ្នា​នោះ អាមេរិក និង​អង់គ្លេស​មាន​ការ​ខ្វែងគំនិត​គ្នា​ទៅលើ​​យុទ្ធសាស្រ្ត​ទ័ព​នៅ​អឺរ៉ុប។ លោក Franklin Roosevelt ចង់​​​​​ចូលរំដោះ​អឺរ៉ុប តាមរយៈ​ការ​វាយលុក​​ទៅលើ​កងទ័ព​អាល្លឺម៉ង់ នៅ​ខាងជើង​ប្រទេស​បារាំង។ ចំណែក​លោក Winston Churchill វិញ ​បាន​ព្យាយាម​បញ្ចុះបញ្ចូល​លោក Franklin Roosevelt ថា កងទ័ព​អាល្លឹម៉ង់​នៅ​ខាងជើង​ប្រទេស​បារាំង​មាន​ទីតាំងរឹងមាំ​ខ្លាំង ដែល​​ពិបាក​នឹង​វាយបែក​ ហើយ​ថា គេ​គួរតែ​ធ្វើការ​វាយលុក​ចូល​ពី​ទិស​​ខាង​ត្បូងវិញ គឺ​​តាមរយៈ​ការ​​ចូល​ឈ្លានពាន​អ៊ីតាលី ដែល​ជា​ចំណុច​ខ្សោយ​នៃ​ខ្សែ​ក្រវ៉ាត់​ការពារ​​តំបន់អឺរ៉ុប។ ចុងក្រោយ លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​ក៏​សុខចិត្ត​​​ផ្អាក​គម្រោងការណ៍​​​វាយលុក​ចូល​ខាងជើង​ប្រទេស​បារាំង ហើយ​ងាក​ទៅ​បើក​ប្រតិបត្តិការ​ចូល​ឈ្លានពាន​​ប៉ែក​ខាង​ត្បូង​ប្រទេស​អ៊ីតាលី​វិញ ​តាម​សំណើ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្រ្តី​អង់គ្លេស។ ជាថ្នូរមកវិញ លោក​Winston Churchill បាន​ព្រមព្រៀង​បញ្ជូន​កងទ័ព​អង់គ្លេស​​ឲ្យ​ទៅ​ជួយ​អាមេរិក ក្នុងការ​ច្បាំង​ទល់​នឹង​ជប៉ុន នៅ​​​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក៕
  7. Where/ Location ? នៅ ទីណា? សង្រ្គាម កើតឡើងនៅ តំបន់ សមុទ្រខាងជើង North Sea,  សមុទ្រចិនខាងត្បូង The South China Sea,  មហាសមុទ្រ ប៉ាស៊ីហ្រ្វិក Pacific Ocean,  តំបន់បាល់ទិច Baltic/ Balkan ,
សង្គ្រាមលោកលើកទី 2 ដែលបានអូសបន្លាយពីឆ្នាំ 1939 ដល់ឆ្នាំ 1945 គឺជាសង្គ្រាមដែលបានប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងសំខាន់រវាងអ័កស៊ីស (ណាស៊ីអាល្លឺម៉ង់អ៊ីតាលីនិងជប៉ុន) និងសម្ព័ន្ធមិត្ត (បារាំងចក្រភពអង់គ្លេសសហភាពសូវៀតនិងសហរដ្ឋអាមេរិក) ។

ទោះបីជាសង្គ្រាមលោកលើកទី 2 ត្រូវបានចាប់ផ្ដើមដោយពួកណាហ្ស៊ីអាឡឺម៉ង់ក្នុងការប៉ុនប៉ងរបស់ពួកគេដើម្បីយកឈ្នះលើទ្វីបអឺរ៉ុបក៏ដោយវាបានក្លាយទៅជាសង្គ្រាមដ៏ធំបំផុតនិងជាសង្រ្គាមឈាមកកបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រពិភពលោកដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការស្លាប់របស់ប្រជាជនប្រហែល 40 ទៅ 70 លាននាក់ដែលភាគច្រើនជាជនស៊ីវិល។

សង្គ្រាមលោកលើកទី 2 រួមបញ្ចូលការប៉ុនប៉ងប្រល័យពូជសាសន៍របស់ប្រជាជនជ្វីហ្វក្នុងអំឡុងពេលនៃការសម្លាប់រង្គាលនិងការប្រើអាវុធបរមាណូជាលើកដំបូងក្នុងអំឡុងពេលសង្គ្រាមមួយ។


ត្រូវបានគេស្គាល់ផងដែរថា: សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរសង្រ្គាមលោកលើកទីពីរ
ឧបសគ្គបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី 1 បន្ទាប់ពីការបំផ្លិចបំផ្លាញនិងការបំផ្លិចបំផ្លាញដែលបណ្តាលមកពី សង្គ្រាមលោកលើកទី 1 ពិភពលោកបានអស់កម្លាំងដោយសារសង្គ្រាមហើយមានឆន្ទៈធ្វើអ្វីៗស្ទើរតែទាំងអស់ដើម្បីបង្ការអ្នកដទៃពីការចាប់ផ្ដើម។ ដូច្នេះនៅពេលណាហ្ស៊ីអាល្លឺម៉ង់បានបញ្ចូលអូទ្រីស (ដែលគេហៅថា Anschluss) នៅខែមីនាឆ្នាំ 1938 ពិភពលោកមិនមានប្រតិកម្ម។ នៅពេលដែលមេដឹកនាំណាស៊ី អាដូហ្វហ៊ីត្លែរ ទាមទារតំបន់ Sudeten នៃឆេកូស្លូវ៉ាគីនៅខែកញ្ញាឆ្នាំ 1938 មហាអំណាចពិភពលោកបានប្រគល់វាទៅឱ្យគាត់។

ដោយជឿជាក់ថាការផ្គាប់ចិត្តទាំងនេះបានធ្វើឱ្យសង្រ្គាមសរុបកើតឡើងពីការកើតមានឡើងនាយករដ្ឋមន្ត្រីចក្រភពអង់គ្លេសលោក Neville Chamberlain បានថ្លែងថា "ខ្ញុំជឿជាក់ថាវាជាសន្តិភាពនៅក្នុងសម័យកាលរបស់យើង" ។

ម្យ៉ាងវិញទៀតហ៊ីត្លែរមានផែនការផ្សេងៗគ្នា។ ដោយមិនយកចិត្តទុកដាក់លើ សន្ធិសញ្ញាវ៉េស្យា ហ៊ីត្លែរហ៊ីត្លែរបានកើនឡើងសម្រាប់សង្គ្រាម។ នៅក្នុងការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការវាយប្រហារលើប៉ូឡូញណាស៊ីអាឡឺម៉ង់បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហភាពសូវៀតនៅថ្ងៃទី 23 ខែសីហាឆ្នាំ 1939 ដែលហៅថាអង្គការ ណាសាសូវៀតគ្មានការឈ្លានពាន ។ ក្នុងការដោះដូរដីសហភាពសូវៀតបានយល់ព្រមមិនវាយប្រហារអាល្លឺម៉ង់។ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់សង្គ្រាម។

នៅថ្ងៃទី 9 ខែមេសាឆ្នាំ 1940 អណ្តាតភ្លើងស្ងប់ស្ងាត់នៃសង្គ្រាមបានបញ្ចប់នៅពេលដែលអាល្លឺម៉ង់បានឈ្លានពានដាណឺម៉ាកនិងន័រវែស។ ដោយបានជួបប្រទះភាពធន់ទ្រាំតិចតួចណាស់អាល្លឺម៉ង់បានឆាប់អាចបើកដំណើរការករណីលឿង ( Fall Gelb ) ដែលជាការវាយលុកប្រឆាំងនឹងបារាំងនិងបណ្តាប្រទេសទាប។

នៅថ្ងៃទី 10 ខែឧសភាឆ្នាំ 1940 ណាស៊ីអាឡឺម៉ង់បានលុកលុយ Luxembourg, បែលហ្ស៊ិកនិងហូឡង់។ អាល្លឺម៉ង់បានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិកដើម្បីចូលទៅក្នុងប្រទេសបារាំងដោយឆ្លងកាត់ការការពាររបស់បារាំងនៅតាមបណ្តោយផ្លូវ Maginot Line ។ សម្ព័ន្ធមិត្តបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីការពារបារាំងពីការវាយប្រហារនៅភាគខាងជើង។

កងទ័ពបារាំងនិងអង់គ្លេសរួមជាមួយតំបន់អឺរ៉ុបទាំងអស់ត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលយ៉ាងឆាប់រហ័សពីយុទ្ធវិធីថ្មីរបស់អាល្លីម៉ង់។ Blitzkrieg គឺជាការវាយប្រហារយ៉ាងឆាប់រហ័សនិងការវាយប្រហារតាមទូរស័ព្ទចល័តដែលបានរួមបញ្ចូលគ្នានូវកម្លាំងអាកាសនិងកងទ័ពដីដែលបំពាក់យ៉ាងល្អនៅតាមបណ្តោយផ្នែកតូចចង្អៀតមួយដើម្បីបំបែកបន្ទាត់របស់សត្រូវ។ (យុទ្ធសាស្ត្រនេះត្រូវបានគេចង្អុលបង្ហាញដើម្បីជៀស​វាងភាពទាល់ច្រកដែលបណ្តាលឱ្យ សង្គ្រាមត្រជាក់ នៅក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីមួយ។ ) ជនជាតិអាល្លឺម៉ង់បានវាយប្រហារដោយកម្លាំងនិងភាពរឹងមាំនៃជីវិតដែលហាក់ដូចជាមិនអាចបញ្ឈប់បាន។

នៅក្នុងការដេញថ្លៃដើម្បីគេចពីការសំលាប់សរុបទាហានអង់គ្លេស 338.000 នាក់និងកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្តដទៃទៀតត្រូវបានគេជម្លៀសចេញដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី 27 ខែឧសភាឆ្នាំ 1940 ពីឆ្នេរបារាំងទៅចក្រភពអង់គ្លេសដែលជាផ្នែកមួយនៃប្រតិបត្តិការដាយអ៉ូម៉ូ (Operation Dynamo) ដែលគេហៅថា អព្ភូតហេតុនៃឌុនគ័ក

នៅថ្ងៃទី 22 ខែមិថុនាឆ្នាំ 1940 បារាំងបានចុះចាញ់ជាផ្លូវការ។ វាបានចំណាយពេលតិចជាងបីខែសម្រាប់អាល្លឺម៉ង់ដើម្បីយកឈ្នះអឺរ៉ុបខាងលិច។





No comments:

Post a Comment