ឯកសារយោងសំខាន់ៗរួមមានដូចជា៖
Cuban Missile Crisis សភាពការណ៍សឹកអ៊ុយក្រែន៖ អាមេរិកបាននឹងកំពុង ចល័តទ័ព ៤០,០០០ នាក់បន្ថែមទៅពង្រាយនៅបណ្តាប្រទេស អឺរ៉ុបនានា ដើម្បី ត្រៀមវាយប្រហារដោយ នុយក្លេអ៊ែរលើ កងទ័ព រុស្សី។ ចំណែក រុស្សី ក៍បាន បញ្ជូននាវាមុខទឹក នុយក្លេអ៊ែរទៅ គុយបា ដែរ ដើម្បីត្រៀមវាយ បក បើសិន អាមេរិក ហ៊ានវាយប្រហារ រុស្សី តាមការគំរាមមែន។ តើធ្វើអីចឹង អាមេរិក ចំណេញអ្វី? អាមេរិក ចំណេញ ២ ផ្លូវ ទីមួយ អាមេរិកអាច យកទ័ពស្របច្បាប់ទៅដាក់នៅ អឺរ៉ុប ដើម្បី បង្រ្គាប ទ័ពអាល្លឺម៉ង់ បារាំង ដែលចង់ធ្វើខ្លួនជា មេដឹកនាំ ណាតូ។ ទី ២ សំអាងលើប្រទេស មានសង្រ្គាម អាមេរិក មានសិទ្ធិ វាយកំទេចចលនាបះបោរបំបែករដ្ឋនានា នៅ អាមេរិក ជាពិសេស ក្រុមរបស់ ដូណល់ ត្រាំ ដែលជា មេបំបែករដ្ឋធំបំផុត ។
វិបត្តិមីសីលគុយបា Cuban Missile Crisis វិបត្តិមីស៊ីលគុយបាឆ្នាំ១៩៦២ ដូចគ្នាជាមួយការគំរាមរបស់រុស្សី ក្នុងការប្រើ អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ នៅសង្រ្គាម រុស្សី អ៊ុយក្រែន បើករណី America លូកដៃ ឬ បើសិនជា ហ្វាំងឡង់ ឬ ស៊ុយអែត ចូលជាសមាជិក ណាតូ។ ព្រោះការចូលជាសមាជិក ណាតូ គឺ នាំយកអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ មកតម្លើងក្បែរព្រំដែន រុស្សី ដូចដែលធ្លាប់តម្លើងនៅ ទួរគី និង អ៊ីតាលី ឆ្នាំ ១៩៦២
វិបត្តិមីស៊ីលគុយបាឆ្នាំ១៩៦២៖ ពិភពលោកនៅមាត់ជ្រោះនៃសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ- កាលបរិច្ឆេទ Date 16–29 October 1962 រយៈពេល ១៣ ថ្ងៃ នៃការតានតឹង
- ទីតាំងកើតហេតុ Location Cuba
- Who អ្នកណាចូលរួម? មាន ពីរក្រុម គឺ ក្រុមទី ១ មាន
Soviet Union,
Cuba 
Warsaw Pact (except Romania និង ក្រុមទី ២ ំមាន 
United States 
Italy 
Turkey 
NATO 
OAS - ដំណើររឿង How ?(១) សូវៀត ដកកាំជ្រួចនុយក្លេអ៊ែរចេញពី គុយបា ចំណែក (២) អាមេរិក ដកនុយក្លេអ៊ែរចេញពី ទូរគី និង អ៊ីតាលី (៣) អាមេរិកព្រមព្រៀងមិនឈ្លានពានគុយបាជាថ្មី ន្ិង (៤) បង្កើតខ្សែទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនង អាមេរិក សូវៀតលើបញ្ហានុយក្លេអ៊ែរ Result Publicized removal of the Soviet Union's nuclear missiles from Cuba Non-publicized removal of American nuclear missiles from Turkey and Italy Agreement with the Soviet Union that the United States would never invade Cuba without direct provocation Creation of a nuclear hotline between the United States and the Soviet Union
- Why មូលហេតុ ? វិបត្តិមីស៊ីលគុយបានៅឆ្នាំ១៩៦២ គឺជាចំណុចក្តៅបំផុតនៃសង្រ្គាមត្រជាក់ ដោយគូបដិបក្ខធំៗទាំងពីរ គឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពសូវៀត បានប្រឈមមុខដាក់គ្នាយ៉ាងខ្លាំង រហូតហៀបនឹងត្រូវផ្ទុះសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។-- អ្វីៗបានចាប់ផ្តើមឫសគល់ពីដំបូងកាលពីជាង៣ឆ្នាំមុន។ នៅថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥៩ ក្រុមឧទ្ទាមកុម្មុយនិស្ត ដឹកនាំដោយហ្វីដែល កាស្រ្តូ បានឡើងកាន់អំណាចនៅគុយបា ដោយបានផ្តួលរំលំមេដឹកនាំផ្តាច់ការ គឺឧត្តមសេនីយ៍ Fulgencio Batista ដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។-ការដួលរលំនៃរបបផ្តាច់ការ Batista ត្រូវបានទទួលស្វាគមន៍ពីសំណាក់ប្រជាជនគុយបាជាទូទៅ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់អាមេរិក ដែលបានខិតខំប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការរីកសាយភាយនៃលទ្ធិកុម្មុយនិស្តនៅទូទាំងពិភពលោក ស្រាប់តែមកត្រូវបាត់បង់គុយបា ដែលជាប្រទេសស្ថិតនៅនឹងមាត់របងរបស់អាមេរិក ទៅក្នុងដៃកុម្មុយនិស្ត គឺជារឿងដែលមិនអាចទទួលយកបាន។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាក្រសួងការបរទេសអាមេរិក រួមជាមួយនឹងទីភ្នាក់ងារចារកិច្ច CIA បានព្យាយាមស្វែងរកគ្រប់មធ្យោបាយទាំងអស់ ដើម្បីបណ្តេញហ្វីដែល កាស្រ្តូ ចេញពីអំណាច។ CIA ក៏បានចាប់ផ្តើមប្រមែរប្រមូលក្រុមប្រឆាំងគុយបា ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួនក្នុងទឹកដីអាមេរិក ឲ្យមកបង្កើតជារដ្ឋាភិបាលនិរទេសមួយ ព្រមទាំងបានធ្វើការហ្វឹកហ្វឺន និងបំពាក់គ្រឿងសព្វាវុធដល់ពួកគេ ដើម្បីត្រៀមវាយផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំ ហ្វីដែល កាស្រ្តូ។
(RFI )ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ទំនាក់ទំនង រវាងអាមេរិក និងគុយបា កាន់តែមានសភាពតានតឹងឡើង ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។ ហ្វីដែល កាស្រ្តូ បានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយសហភាពសូវៀត ហើយព្រមទាំងបានបណ្តេញក្រុមហ៊ុនធំៗរបស់អាមេរិកឲ្យឈប់រកស៊ី នៅគុយបា តាមរយៈយុទ្ធនាការជាតូបនីយកម្មក្រុមហ៊ុនបរទេស។
នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៦១ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយគុយបា ហើយត្រៀមចាប់ផ្តើមបើកប្រតិបត្តិការចូលឈ្លានពានគុយបា។ ប្រតិបត្តិការដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថា “ការឈ្លានពាននៅ Bay of Pigs”។ ផែនការឈ្លានពានទៅលើគុយបាត្រូវបានរៀបចំធ្វើដោយសម្ងាត់បំផុត ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែអ្នកនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលនិរទេសគុយបានមិនចេះលាក់ការណ៍សម្ងាត់ ផែនការឈ្លានពានរបស់ CIA ក៏ត្រូវបានលេចធ្លាយទៅដល់ភ្នាក់ងារចារកិច្ចគុយបា និង KGB របស់សូវៀត។
នៅយប់ថ្ងៃទី១៤ ឈានចូលថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦១ យន្តហោះចម្បាំងអាមេរិកចំនួន ៨គ្រឿង ដែលត្រូវបានគេលាបពណ៌និងដោតទង់ជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាលនិរទេសគុយបា បានបើកការវាយប្រហារទៅលើមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសរបស់គុយបា ដើម្បីជាការបើកផ្លូវសម្រាប់ការវាយលុកតាមជើងគោក។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រតិបត្តិការជំហានទីមួយនេះត្រូវទទួលបរាជ័យ ដោយសារតែគុយបាបានដឹងជាមុន ហើយបានជម្លៀសយន្តហោះចម្បាំងទាំងអស់ចេញពីទីតាំងដែលជាចំណុចស៊ីបរបស់អាមេរិក។
នៅយប់ថ្ងៃទី១៦ ឈានចូលថ្ងៃទី១៧ មេសា ប្រតិបត្តិការដំណាក់កាលទីពីរក៏បានចាប់ផ្តើម ដោយកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលនិរទេសគុយបា ដែលមានគ្នាប្រមាណជា ១ពាន់៥រយនាក់ បានបើកការវាយប្រហារចូលឈ្លានពានគុយបា ដោយវាយលុកចូលតាមឆកសមុទ្រ ដែលមានឈ្មោះថា “Bay of Pigs”។ ប្រតិបត្តិការដំណាក់កាលទីពីរនេះក៏ត្រូវទទួលបរាជ័យដែរ ដោយកងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលនិរទេសត្រូវបានទាហានរបស់ហ្វីដែល កាស្រ្តូ វាយឡោមព័ទ្ធជាប់នៅនឹងមាត់ឆ្នេរ ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តទម្លាក់អាវុធចុះចាញ់។
គិតមកត្រឹមពេលនោះ ប្រតិបត្តិការឈ្លានពាននៅ Bay of Pigs ថ្វីដ្បិតតែអាមេរិកខិតខំលាក់បាំងក្លែងបន្លំថាជាជម្លោះផ្ទៃក្នុងគុយបា តែគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែដឹងថា នេះគឺជាការឈ្លានពានដែលរៀបចំធ្វើឡើងដោយភ្នាក់ងារចារកិច្ចអាមេរិក។ ហើយបរាជ័យនៃប្រតិបត្តិការនេះ គឺជាភាពអាម៉ាស់ដ៏ធំមួយ សម្រាប់អាមេរិក ដែលនៅពេលនោះស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតី John Fitzerald Kennedy។
បរាជ័យនេះក៏បានបង្កនូវផលប៉ះពាល់យ៉ាងច្រើនដែរ ដល់នយោបាយអាមេរិក ក្នុងការប្រឆាំងនឹងចលនាកុម្មុយនិស្ត នៅក្នុងតំបន់អាមេរិកឡាទីន។ សកម្មភាពឈ្លានពានរបស់អាមេរិក នៅ Bay of Pigs បានធ្វើឲ្យហ្វីដែល កាស្រ្តូ ទទួលបាននូវការគាំទ្រកាន់តែខ្លាំង ហើយចលនាបដិវត្តន៍កុម្មុយនិស្តប្រឆាំងនឹងចក្រពត្តិអាមេរិកក៏ មានប្រជាប្រិយភាពកាន់តែខ្លាំងឡើងដែរ ទាំងនៅក្នុងប្រទេសគុយបា និងនៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនផ្សេងទៀត នៅអាមេរិកឡាទីន។
លើសពីនេះទៅទៀត សកម្មភាពឈ្លានពានរបស់អាមេរិកបានរុញហ្វីដែល កាស្រ្តូ ឲ្យខិតទៅកៀកនឹងសហភាពសូវៀតកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀត ដោយសារតែមេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តគុយបាចង់ស្វះស្វែងរកការការពារពីសំណាក់សូវៀត ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឈ្លានពានណាមួយថ្មីទៀតរបស់អាមេរិក។ ដោយសារតែក្តីបារម្ភជាប្រចាំ ខ្លាចទទួលរងនូវការឈ្លានពានសាជាថ្មីពីអាមេរិកនេះហើយ ទើបនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៦២ (មួយឆ្នាំក្រោយការឈ្លានពានរបស់អាមេរិកនៅ Bay of Pigs) ហ្វីដែល កាស្រ្តូ បានព្រមព្រៀងជាមួយលោក នីគីតា គ្រូឆេវ ឲ្យសហភាពសូវៀតដំឡើងមីស៊ីលបំពាក់ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ នៅលើទឹកដីគុយបា។
សម្រាប់មេដឹកនាំសហភាពសូវៀត ការដំឡើងមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរនៅគុយបា គឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងយុទ្ធសាស្រ្តនុយក្លេអ៊ែររបស់អាមេរិក ដែលកំពុងមានប្រៀបលើសូវៀត តាមរយៈការដាក់ពង្រាយមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបខាងលិច។ គិតត្រឹមឆ្នាំ១៩៦១ មីស៊ីលជាង ១០០ដើម ត្រូវបានអាមេរិកដំឡើងនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីតាលី និងតួកគី ដោយមីស៊ីលនីមួយៗសុទ្ធតែអាចបំពាក់ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ បាញ់ទៅដល់ក្រុងម៉ូស្គូ។ សូវៀតវិញ មានមីស៊ីលតែ ២០ដើមប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចបំពាក់ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ បាញ់ទៅលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិកបាន គឺជាមីស៊ីលអន្តរទ្វីប ដែលត្រូវបាញ់ចេញពីទឹកដីសូវៀត ហើយដែលមិនសូវជាមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការបាញ់ឲ្យចំទិសដៅ ដោយសារតែនៅពេលនោះ បច្ចេកវិទ្យាមីស៊ីលអន្តរទ្វីបរបស់សូវៀតមិនទាន់ជឿនលឿនគួរឲ្យទុកចិត្តបាន ១០០% នៅឡើយ។ ដូច្នេះ ការដំឡើងមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែររយៈចម្ងាយមធ្យម នៅក្នុងទឹកដីគុយបា ក្បែរសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាឱកាសល្អមួយឲ្យសហភាពសូវៀតស្វែងរកតុល្យភាពកម្លាំងទ័ពនុយក្លេអ៊ែរជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។
ហ្វីដែល កាស្រ្តូវិញ យល់ថា ការដំឡើងមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរនៅលើទឹកដីគុយបា គឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អមួយ ដើម្បីកំញើញអាមេរិកកុំឲ្យបើកការឈ្លានពានទៅលើគុយបាសាជាថ្មីម្តងទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក វត្តមានមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរសូវៀតនៅគុយបា ដែលមានចម្ងាយប្រមាណតែជាង ១០០គីឡូម៉ែត្រពីរដ្ឋ Florida គឺជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំបំផុត សម្រាប់សន្តិសុខជាតិ ដែលអាមេរិកត្រូវតែប្រើគ្រប់មធ្យោបាយទាំងអស់ ដើម្បីកម្ចាត់ចោល។ វិបត្តិមីស៊ីលគុយបាក៏បានផ្ទុះឡើង បង្កឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធាយ៉ាងខ្លាំងបំផុត រហូតស្ទើរតែត្រូវផ្ទុះទៅជាសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦២៕
FRI នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦២ យន្តហោះស៊ើបការណ៍ធុន U-2 របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានហោះកាត់ពីលើគុយបា ហើយរូបថតដែលគេថតបានពីគុយបានឹងធ្វើឲ្យពិភពលោកត្រូវប្រឈមមុខនឹងមាត់ជ្រោះនៃសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។
កាលពីប៉ុន្មានខែមុន គឺនៅខែឧសភា សហភាពសូវៀត ដោយមានការព្រមព្រៀងពីសំណាក់ហ្វីដែល កាស្រ្តូ បានរៀបចំដំឡើងមីស៊ីលបំពាក់ក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរជាច្រើនគ្រឿង នៅក្នុងទឹកដីគុយបា។ ការដំឡើងមីស៊ីលនៅគុយបានេះត្រូវបានធ្វើឡើង នៅក្នុងគោលដៅធំៗពីរ។ ទីមួយ គឺដើម្បីកំញើញអាមេរិកកុំឲ្យចូលឈ្លានពានគុយបា ក្រោយពីអាមេរិកធ្លាប់បានចូលឈ្លានពានម្តងរួចមកហើយ នៅ Bay of Pigs កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ១៩៦១ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវទទួលបរាជ័យ។ គោលដៅទីពីរ គឺដើម្បីឆ្លើយតបនឹងយុទ្ធសាស្រ្តនុយក្លេអ៊ែររបស់អាមេរិក ដែលបានដាក់ពង្រាយមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរនៅអឺរ៉ុបខាងលិច ជាពិសេស គឺការដាក់ពង្រាយមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរ នៅក្នុងប្រទេសតួកគី ដែលជាប្រទេសមានព្រំដែនជាប់នឹងសហភាពសូវៀត។
នៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦២ រូបថតមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរ ដែលយន្តហោះស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ U-2 ថតបាននៅគុយបា ត្រូវបានបញ្ជូនទៅដល់សេតវិមាន ហើយគ្រាន់តែបានទទួលដំណឹងនេះភ្លាម លោកប្រធានាធិបតី Kennedy ក៏បានកោះប្រជុំមន្រ្តីជំនិតៗជាបន្ទាន់ភ្លាមៗ ដើម្បីពិភាក្សាគ្នាអំពីវិធានការតបនឹងការដំឡើងមីស៊ីលសូវៀតនៅគុយបានេះ។
សម្រាប់រដ្ឋការរបស់លោក John Kennedy មីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរសូវៀតនៅលើទឹកដីគុយបា ដែលស្ថិតនៅចម្ងាយតែប្រមាណជាង ១០០គីឡូម៉ែត្រពីទឹកដីអាមេរិក គឺជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំដល់សន្តិសុខជាតិអាមេរិក ដែលជារឿងមិនអាចទទួលយកបានជាដាច់ខាត។ ដូច្នេះ អាមេរិកចាំបាច់ត្រូវតែប្រើគ្រប់មធ្យោបាយទាំងអស់ ដើម្បីកម្ចាត់មីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរសូវៀតចេញពីគុយបា។
ជម្រើសជាច្រើនត្រូវបានមេទ័ពអាមេរិកដាក់ជូនលោកប្រធានាធិបតី John Kennedy ធ្វើការសម្រេច ក្នុងនោះក៏រួមមានផងដែរ ការបើកការវាយប្រហារតាមផ្លូវអាកាសទៅលើទីតាំងមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរសូវៀតនៅគុយបា និងការវាយលុកចូលឈ្លានពានគុយបាដោយពេញទំហឹង។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត លោក John Kennedy ដែលចង់បញ្ចៀសសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ ក៏បានសម្រេចជ្រើសរើសវិធានការតបជាដំណាក់កាល ដោយចាប់ផ្តើមដំបូងពីការឡោមព័ទ្ធឆ្នេរសមុទ្រគុយបា ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យសូវៀតដឹកជញ្ជូនមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរបន្ថែមចូលទៅគុយបា ហើយជំហានបន្ទាប់នឹងដាក់ឱសានវាទឲ្យសូវៀតដកមីស៊ីលចេញពីគុយបាទៅវិញ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកក៏បានដាក់បញ្ជាផងដែរឲ្យមេទ័ពអាមេរិកបន្តរៀបចំផែនការវាយប្រហារលើទីតាំងមីស៊ីល និងផែនការវាយលុកចូលឈ្លានពានគុយបា ដើម្បីបម្រុងទុកជាជម្រើសចុងក្រោយ។
នៅថ្ងៃទី២២ តុលា លោកប្រធានាធិបតី John Kennedy បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងការណ៍តាមទូរទស្សន៍ ដើម្បីប្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិកទាំងអស់ឲ្យដឹង អំពីវត្តមានមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរសូវៀតនៅគុយបា និងប្រកាសជាសាធារណៈអំពីវិធានការរបស់អាមេរិក ក្នុងការដាក់ពង្រាយនាវាចម្បាំងឡោមព័ទ្ធជុំវិញគុយបា។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ផងដែរថា លោកត្រៀមខ្លួននឹងប្រើកម្លាំងទ័ពប្រសិនចាំបាច់ ដើម្បីកម្ចាត់មីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរឲ្យចេញពីគុយបា។
ការប្រឈមមុខដាក់គ្នា រវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពសូវៀតបានកើនឡើងដល់កម្រិតកំពូល នៅថ្ងៃទី២៤តុលា នៅពេលដែលនាវាចម្បាំងសូវៀតជាច្រើនគ្រឿងបានបើកជិតទៅដល់គុយបា ហើយលោកនីគីតា គ្រូសឆេវ បានផ្ញើតេលេក្រាមមួយច្បាប់ទៅលោក John Kennedy ដោយព្រមានទុកជាមុនថា សម្រាប់សូវៀត ការឡោមព័ទ្ធឆ្នេរសមុទ្រគុយបាដោយនាវាចម្បាំងអាមេរិក គឺជា “អំពើឈ្លានពាន” ហើយថា នាវាចម្បាំងរបស់សូវៀតនឹងបើកទម្លាយខ្សែត្រៀមអាមេរិក ដើម្បីចូលទៅប្រទេសគុយបា។
មួយថ្ងៃក្រោយមកទៀត គឺនៅថ្ងៃទី២៥តុលា សហរដ្ឋអាមេរិកបានស្នើឲ្យកោះប្រជុំបន្ទាន់ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដើម្បីជជែកអំពីវិបត្តិមីស៊ីលគុយបានេះ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នា លោក John Kennedy បានចេញបញ្ជាដាក់កងកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរអាមេរិកទាំងអស់ឲ្យស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រុងជើងការខ្ពស់លំដាប់ទី២ (DEFCON2) ពោលគឺតែមួយកម្រិតប៉ុណ្ណោះ មុនការផ្ទុះសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។ នៅពេលនោះ យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែកធុន B-52 ជាច្រើនគ្រឿងបំពាក់ទៅដោយគ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរ ត្រូវបានអាមេរិកបញ្ជូនឲ្យទៅហោះក្រវែលក្បែរដែនអាកាសរបស់សូវៀត។ ចំណែកឯមីស៊ីលអន្តរទ្វីបចំនួន ១៤៥ដើម ដែលបំពាក់ទៅដោយក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ ក៏ត្រូវបានគេត្រៀមជាស្រេចផងដែរ រង់ចាំតែបញ្ជា ដើម្បីបាញ់សម្តៅទៅកាន់ទីតាំងសំខាន់ៗនៅក្នុងទឹកដីសហភាពសូវៀត។
នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត មានតែនៅក្នុងអំឡុងវិបត្តិមីស៊ីលគុយបានេះមួយទេ ដែលអាមេរិកដាក់កងកម្លាំងនុយក្លេអ៊ែរឲ្យស្ថិតក្នុងសភាពប្រុងជើងការខ្ពស់លំដាប់ទី២បែបនេះ។ ហើយពេញនៅក្នុងសង្រ្គាមត្រជាក់ទាំងមូល មានតែវិបត្តិមីស៊ីលគុយបានេះមួយទេ ដែលការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធាបានកើនឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុត ស្ទើរតែត្រូវផ្ទុះទៅជាសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ។
ទាំងប្រជាជនអាមេរិក ទាំងប្រជាជននៅតាមបណ្តាប្រទេសជាច្រើនផ្សេងទៀត នៅទូទាំងពិភពលោក សុទ្ធតែនាំគ្នាទន្ទឹងរង់ចាំមើល ដោយក្តីបារម្ភថា ប្រសិនបើនាវាចម្បាំងសូវៀតពិតជាបើកទម្លាយខ្សែត្រៀមអាមេរិកចូលទៅគុយបាពិតមែន សង្រ្គាមអាចនឹងត្រូវផ្ទុះឡើង ហើយសង្រ្គាមរវាងមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរទាំងពីរនេះ ប្រាកដជានឹងធ្វើឲ្យពិភពលោកត្រូវជួបនឹងគ្រោះមហន្តរាយពិបាកនឹងពិពណ៌នាជាមិនខាន។
នៅទីបំផុត នាវាចម្បាំងសូវៀតបានឈប់មុនពេលទៅដល់ខ្សែត្រៀមនៃនាវាចម្បាំងរបស់អាមេរិក។ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខាងផ្នែកយោធា រវាងអាមេរិក និងសូវៀតនៅតែបន្តកើតមាន ក៏ប៉ុន្តែ នៅពីក្រោយឆាក គូបដិបក្ខទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមធ្វើការចរចាគ្នាដោយសម្ងាត់ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ចៀសសង្រ្គាម ដោយមិនឲ្យភាគីណាមួយត្រូវបាក់មុខ។
នៅថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា លោក John Kennedy និងលោក នីគីតា គ្រូសឆេវ បានព្រមព្រៀងគ្នាបញ្ចប់វិបត្តិ ដោយសហភាពសូវៀតសុខចិត្តដកមីស៊ីលចេញពីគុយបា ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញសុខចិត្តដកមីស៊ីលនុយក្លេអ៊ែរចេញពីប្រទេសតួកគី ព្រមទាំងសន្យាថានឹងមិនឈ្លានពានគុយបា។
វិបត្តិមីស៊ីលគុយបា ដែលមានរយៈពេល ១៣ថ្ងៃ ត្រូវបិទបញ្ចប់។ គ្រោះថ្នាក់នៃសង្រ្គាមនុយក្លេអ៊ែរ ដែលបង្ករឡើង នៅក្នុងវិបត្តិនេះ បានជំរុញឲ្យអាមេរិក និងសូវៀត សម្រេចបង្កើតបណ្តាញទំនាក់ទំនងពិសេសមួយ ដែលគេច្រើនតែហៅថា “ទូរស័ព្ទក្រហម” ដើម្បីឲ្យមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរអាចជជែកពិភាក្សាគ្នាដោយផ្ទាល់ នៅក្នុងពេលមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នា ដូចក្នុងវិបត្តិមីស៊ីលគុយបា៕
No comments:
Post a Comment