ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ភូមារ

ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ភូមារ Burma-Myanmar Geopolitics ក្នុងទំព័រនេះ សិក្សា វិភាគ ទៅលើ ប្រធានបទមួយចំនួនដូចជា៖ 

1. ប្រវត្តិសាស្រ្តយោធា
2. កងទ័ពជើងគោក
3. កងទ័ពជើងទឹក
4. កងទ័ពជើងអាកាស
5. កងកម្លាំងនគរបាលជាតិ
6. ប្រព័ន្ធសេដ្ខកិច្
7. ការបោះឆ្នោត....

ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ រដ្ឋសាន--The Geopolitic of Shan State
1885–1948 The British in Burma, របបអាណានិគមន៍អគ្លេស
1947 - Elections for an Independent Burma បោះឆ្នោតសកល
1948–1962 The unsettled early years, សម័យកាលចលាចល
1951 and 1952 - General Elections amid Civil War បោះឆ្នោត
1956 - General Elections បោះឆ្នោតសកល
1958 - Military Caretaker Government រដ្ឋាភិបាលយោធា
1960 - General Election
1962 - Coup d’etat'
1962–1974 Union of Burma សហភាពភូមារ​(សង្គមនិយម)
1962–1988 The socialist state, សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតសហភាពភូមារ
1989 From Socialist Republic of the Union of Burma" to the "Union of Myanmar ដូរឈ្មោះប្រទេស
1974 to 1990 - One-Party General Elections
1974 Socialist Republic of the Union of Burma (1974–1988)សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតសហភាពភូមារ
1988 - 8888 Uprising ការបះបោរក្នុងបក្សយោធា
1988 Uprising ចលនាបះបោរប្រជាធិប្បតេយ្យ ឆ្នាំ ១៩៨៨ (8888 Uprising in 1988)
1988 - SLORC Coup d’etat យោធាគាំទ្រប្រជាធិប្បតេយ្យ
1990 - General Election បោះឆ្នោតសកល ( ០៣ បក្សឈ្នះឆ្នោត)
2010 - General Election បោះឆ្នោតសកល ( អ៊ុង សានស៊ូជី ឈ្នះឆ្នោត)
2015 - General Election បោះឆ្នោតសកល ( អ៊ុង សានស៊ូជី ឈ្នះឆ្នោត បក្សយោធាទាមទារកូតា)
2020 - General Elections ( អ៊ុង សានស៊ូជី ឈ្នះឆ្នោត បក្សយោធាទាមទារកូតា)
2021- Myanmar coup d’état រដ្ឋប្រហារយោធា

ផែនការតម្លើងរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរធុន ស្រាល (​កិច្ចសហប្រត្តិបត្តិការរវាង ភូមារ និង រុស្សី)

ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ភូមារ Burma-Myanmar Geopolitics

បញ្ជីឈ្មោះរដ្ឋាភិបាលបះបោរ--កងទ័ពជនជាតិ ផ្តាច់ទឹកដី ទាមទារឯករាជ្យនៅភូមារ ខែ ធ្នូ ២០២៥

ក្រុមបះបោរ ជនជាតិ ការែន មាន​ ១៥ រដ្ឋាភិបាល ( កងការពារព្រំដែន Border Defense Force ជា រដ្ឋាភិបាលការែន គាំទ្រដោយ រដ្ឋាភិបាល ណៃពិដោរបស់ ភូមារ)

1. All Burma Students' Democratic Front
2. Arakan Army
3. Arakan Army (Kayin State)
4. Arakan Liberation Army
5. Arakan Rohingya Army
6. Arakan Rohingya Salvation Army
7. Bamar People's Liberation Army
8. Burma National Revolutionary Army
9. Chin National Army
10. Chin National Defence Force
11. Chinland Defense Force
12. Danu People's Liberation Army
13. Democratic Karen Benevolent Army
14. Democratic Karen Buddhist Army
15. Kachin Independence Army
16. Kamtapur Liberation Organisation
17. Kanglei Yawol Kanna Lup
18. Kangleipak Communist Party ( Karen Communist Party)
19. KAREN 4K Coalition
20. Karen National Army ( Karen Border Guard Force (Karen BGF)
21. Karen National Defence Organisation
22. Karen National Liberation Army
23. Karen National Union
24. Karenni Army
25. Karenni National People's Liberation Front
26. Karenni Nationalities Defence Force
27. Kawthoolei Army
28. Kayan National Army
29. Kayan New Land Army
30. KNU KNLA Peace Council
31. Kuki National Army
32. Kuki-Chin National Army
33. Lahu Democratic Union
34. Mon National Liberation Army
35. Mon State Revolutionary Force
36. Myanmar National Democratic Alliance Army
37. Naga Army
38. National Democratic Alliance Army
39. National Liberation Army
40. New Democratic Army – Kachin
41. Pa-O National Army
42. Pa-O National Liberation Army
43. People's Defence Force
44. People's Defence Force (Kalay)
45. People's Liberation Army
46. People's Liberation Army of Manipur
47. People's Revolution Alliance (Magway)
48. People's Revolutionary Party of Kangleipak
49. Ramonnya Mon Army
50. Rohingya Islami Mahaz
51. Rohingya Solidarity Organisation
52. Shan State Army (RCSS)
53. Shan State Army (SSPP)ខុស រដ្ឋគ្នា
54. Shanni Nationalities Army
55. Student Armed Force
56. Ta'ang National Liberation Army
57. United Liberation Front of Asom-Independent
58. United National Liberation Front
59. United Wa State Army
60. Wa National Army
61. Wuyang People's Militia
62. Zomi Revolutionary Army

បញ្ជីឈ្មោះរដ្ឋាភិបាលបះបោរ--កងទ័ពជនជាតិ ផ្តាច់ទឹកដី ទាមទារឯករាជ្យនៅភូមារ ខែ ធ្នូ ២០២៥

ផែនទី អតីតរដ្ឋ ការ៉ែន The Former State of Karen Map

ផែនទីរដ្ឋបាលដែនដីនៃ រដ្ឋកាយីន ចំនួន ០៧ ខេត្ត

ផែនទីរដ្ឋបាលដែនដីនៃ រដ្ឋកាយីន ចំនួន ០៧ ខេត្ត

ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ភូមារ Burma-Myanmar Geopolitics

ផែនទីប្រជាជនភូមារ និង​កាលប្រវត្តិរញ្ជួយដី

ផែនទីរបាយប្រជាជនភូមារ ឆ្នាំ ២០២៥

Regions តំបន់នៅ មីយ៉ាន់ម៉ា និង សម្ព័ន្ធយោធាប្រឆាំងទាំង ០៣ នៅភូមារ

ភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ភូមារ Burma-Myanmar Geopolitics

1. Yangon Region Government    លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
2. Mandalay Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
3. Magway Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
4. Sagaing Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
5. Bago Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
6. Ayeyarwady Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
7. Taninthayi Region Government   លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
8. រដ្ឋ Barmar/ Nay Pytaw/  រដ្ឋាភិបាលណៃពិដោរ លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉

States រដ្ឋនៅ មីយ៉ានម៉ា

1. Kachin State Government លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
2. Kayah State Government លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
3. Kayin State Government (Karen State លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉 Kayin State ,Karenni State Mon State Taninthayi Region
4. Chin State Government លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
5. Mon State Government លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉
6. Rakhine State (រួម លំអិតភាសាខ្មែរ)
7. Shan State Government លំអិត ភាសាខ្មែរ 👉 ( Unite States of Wa រដ្ឋ វ៉ា)

ភូមារ ក្រៅពីបញ្ហាផ្ទៃក្នុង នៅមានបញ្ហាអន្តរជាតិ ដូចជា មូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅ អាស៊ី កម្លាំងទ័ពចិន ឥណ្ឌា អាមេរិក នៅអាស៊ី , ជប៉ុន ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចនៅភូមារ, ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ លើកបញ្ហាភូមារ.។

ផែនទី កម្លាំងរញ្ជួយដី ភូមារ ថ្ងៃទី ៣០ មិនា ឆ្នាំ ២០២៥

ភូមារ៖ ប្រវត្តិ អ៊ុង សាន Aung Sann ជាឪពុក ស៊ូជី Suu Kyi អ៊ុង សាន គឺជាជនជាតិ ភូមារ ជាវីរបុរសស្នេហារជាតិ ជាអ្នកបង្កើតប្រវត្តិសាស្រ្តទំនើបឲ្យ ភូមារ និង ជាមនុស្សជាតិនិយម ជាអ្នកបង្កើតកងទ័ពជាតិភូមារ ប្រឆាំងរបបគ្រប់គ្រងអគ្លេសជាសម្ងាត់ នឹងប្រឆាំងរបបគ្រប់គ្រងជប៉ុន ជា ចំហរ នេះហៅថា មនុស្សស្នេហារជាតិ ! ចុះអ្នកណាធ្វើរដ្ឋប្រហារ សម្លាប់ ឧត្តមសេនីយ៍ អ៊ុងសាន? អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្ត កំណត់ថា គឺ អគ្លេស ដោយសារជប៉ុនលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការបំបែករដ្ឋ មានសេរីភាព ប្រកាសឯករាជ្យ ដែលខុសពី អគ្លេសចង់បាន ភូមារស្ថិតក្រោមអគ្លេស។  ឈ្មោះ អ៊ុង សានស៊ូជី គឺមិពី ឈ្មោះ ឪពុកថា អ៊ុង សាន Aung Sann  បូកឈ្មោះ ជីតា គឺ ស៊ូ Suu បូកឈ្មោះ ម្តាយថា Khn Kyi.   Aung San Suu Kyi, like other Burmese names, includes no surname, but is only a personal name, in her case derived from three relatives: "Aung San" from her father, "Suu" from her paternal grandmother, and "Kyi" from her mother Khin Ky ប្រទេស មីយ៉ានម៉ា បែកចែកតំបន់រដ្ឋបាលដែនដីជា ០៧ រដ្ឋ និង ០៧ តំបន់ ដែលតំបន់នីមួយៗក៍ជា អតីត រដ្ឋដែរ តែមិនបានប្រកាសផ្តាច់ចេញពី ភូមារ/មីយ៉ានម៉ា៖

យោងតាមការសិក្សាប្រវត្តិ អ៊ុង សាន ស៊ូជី និងការវិភាគឃើញថា អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ដំបូងជាអ្នកកាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ក្រោយមកដូរទៅជា សាសនាយេស៊ូ​ ខណៈដែលពួកយោធាកាន់សាសនា ព្រះពុទ្ធ។ អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ធ្លាប់បំរើរដ្ឋាភិបាលយោធាភូមារមុនឆ្នាំ ១៩៩០ េរហូតបាលចូលមកក្នុងប្រទេសវិញ ដោយសារធ្លាប់មានស្នាដៃជួយជាតិ។ អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ធ្លាប់សន្យាជាមួយ រដ្ឋាភិបាលយោធាក្នុងការចូលមកប្រទេសដើម្បី មើលជម្ងឺម្តាយចាស់ជរា តែពេលមកដល់ បែរជាក្លាយជាមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង វាយបកលើពួកយោធា។ អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ធ្លាប់បាត់ខ្លួន ១៩ថ្ងៃ ពីផ្ទះ ពេលជិះកង់លំហែកាយ ក្រោយមកទើបគេយកមកឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះវិញ ដូច្នេះ វាអាចថាមានរឿង ចាប់រំលោភ ឬធ្វើទារុណកម្ម ដែលបង្ករទៅជំលោះមិនអាចផ្សះផ្សារជាតិបាន !។ យោធាភូមារចេញ ច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ ២០០៨ គឺមុនការ បោះឆ្នោត ដើម្បីយោធា កាន់កាប់ក្រសួងសន្តិសុខជាតិ និង ក្រសួងការពារជាតិ តែ អ៊ុង សាន ស៊ូជី  មិនទទួលស្គាល់ តាំងពី ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១០, ឆ្នាំ ២០១៥ និង​ ឆ្នាំ ២០២០ នេះ ដែលជាមូលហេតុនាំឲ្យមានរដ្ឋប្រហារយោធា ហើយពួកយោធាទាមទារការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី ចំណែក អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ប្រឆាំងការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី ហេតុអ្វី? មិនមែន អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ខ្លាចចាញ់ឆ្នោតទេ គឺ ខ្លាច កូតា តាមច្បាប់បោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០០៨។ អ៊ុង សាន ស៊ូជី  ជាជនជាតិ ភូមារ ឬ ប៊ើម៉ា មានស្រុកកំណើតនៅ យ៉ង់ហ្គោន ចំណែក ពួកយោធា គឺជាជនជាតិ មីយ៉ានម៉ា មានស្រុកកំណើតនៅ រដ្ឋ ណៃពិដោ នេះជាជំលោះពូជសាសន៍។

...ក្រុងណៃពិដោ Naypyidaw ចុះចាប់បាតុករបន្ថែមនៅ ក្រុង យង៉ហ្គោន។ តើក្រុងទាំងពី ខុសគ្នាបែបម៉េច? ណៃពិដោ សម្ពោធជាផ្លូវការ ឆ្នាំ ២០០៦ គឺជាទីក្រុងរដ្ឋបាល នយោបាយ យោធា ការទូត ប្រមូលផ្តុំក្រសួង មន្ទីររដ្ឋទាំងអស់នៅទីនោះ ដែលគេហៅថា កងទ័ពណៃពិដោ ឬ របបណៃពិដោ ខុសពី យ៉ង់ហ្គោន គឺជារដ្ឋធានីពាណិជ្ជកម្ម របស់ជនជាតិ ភូមារ Burmese ឬ អ៊ុង សានស៊ូជី Ang Sann Suu Kyi។ ពីដើមមិញ គេហៅថា រដ្ឋភូមារ ក្រោយមកឆ្នាំ ១៩៤៧ មានរដ្ឋប្រហារយោធា ដូរប្រទេសទៅជា មីយ៉ានម៉ា លុះឆ្នាំ ២០០០ មានកិច្ចព្រមព្រៀមសន្តិភាព រវាង ស៊ូជី នឹងយោធា ដើម្បីកសាងជាតិ ស្តារប្រទេស ដោយយោធាធ្វើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ២០០៨ កំណត់ថា យោធាត្រូវកាន់កាប់ក្រសួងសន្តិសុខជាតិ ការពារជាតិ។ ពេលនោះ ពួកយោធាមានបំណងរុះរើយកទាំងប្រាសាទមាសដ័ធំ ទៅ ណៃពិដោវិញដែរ ព្រោះជាស្នាដៃដូនតារបស់ មីយ៉ានម៉ា តែត្រូវសម្តេចសង្ឈ លោកជំទាស់ ថាសុទ្ធតែពុទ្ធសាសនាដូចគ្នាទេ !! ពួកយោធា នៅតែមិនទុកចិត្ត ក្រុមអ៊ុងសានស៊ូជីទេ។ លុះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១០ ស៊ូជីឈ្នះឆ្នោត ស៊ូជី មិនទទួលយក រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ២០០៨ រហូតបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២០ នេះ ស៊ូជី ឈ្នះឆ្នោតទៀត នៅតែប្រឆាំង ចង់កាន់កាប់ក្រសួងទាំងអស់ រួមទាំងប្រធានាធិបតី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ នាយករដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេស...សរុបទៅ ស៊ូជី ចង់គ្រប់គ្រងតែម្នាក់ឯង តាមគោលការណ៍ប្រជាធិប្បតេយ្យ អ្នកណាសម្លេងគាំទ្រច្រើន អ្នកនោះឈ្នៈ ដូច្នេះ បានជា យោធាចល័តទ័ពជាង ១៥,០០០ ចេញពី ណៃពិដោ ចូលធ្វើរដ្ឋប្រហារនៅ ក្រុង យ៉ង់ហ្គោន ជាស្រុកកំណើតរបស់ អ៊ុងសានស៊ូជី ៕

ប្រវត្តិតាមកាលបរិច្ឆេទសំខាន់ៗរួមមាន៖

• ការបោះឆ្នោតសភា នៅភូមារមានតាមឆ្នាំដូចតទៅ 1922, 1925, 1928, 1932, 1936, 1947, 1951–52, 1956, 1960, 1974, 1978, 1981, 1985, 1990, 2010, 2015, 2020
• ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី/ តាមរដ្ឋ ភូមារតាមឆ្នាំ មានដូចតទៅ៖  2010, 2015, 2020
• ឆ្នាំ ១៨២៤ សង្រ្គាម ភូមារ អគ្លេស លើកទី១ Year 1824  Fall of Burmese monarchy First Anglo-Burmese War (1824–1826)
• ឆ្នាំ ១៨៥២ សង្រ្គាម ភូមារ អគ្លេស លើកទី ២ Year 1852 Second Anglo-Burmese War (1852)
• ឆ្នាំ ១៨៥៦៖ ភូមារទាំងមួលក្លាយជា ខេត្តរបស់ឥណ្ឌា អគ្លេស  Burma becomes a province of British India.
• ឆ្នាំ ១៨៥៩ ស្តេចចុងក្រោយ Thibaw Min, also Thebaw or Theebaw ចាប់កំណើតនៅនគរ konbaung dynasty 
• ឆ្នាំ ១៨៧៨ ស្តេចចុងក្រោយ Thibaw Min ឡើងស្នងរាជ្យក្រោយការបង្ហូរឈាមដណ្តើមរាជ្យពី ព្រះបិតាដែលចង់ឲ្យ បុត្រផ្សេងឡើងស្នងរាជ្យ
• ឆ្នាំ ១៨៨៥ សង្រ្គាម ភូមារ អគ្លេស លើកទី ៣  1885 Third Anglo-Burmese War (1885) ដែលទ័ពភូមារចាញ់សង្រ្គាម ចំណែកស្តេច​បានសារភាពចុះចូលជាមួយ កងទ័ពភូមារ នឹងសុំអង្ខរករ ការប្រហារជីវិតសុំ និរទ្ទេសខ្លួន  the Third Anglo-Burmese War, on 29 November 1885
• ឆ្នាំ ១៩១៦ ស្តេច Thibaw Min  សុគត នៅប្រទេស ឥណ្ឌា ក្រោយការនិវទេ្ទស ដោយកងទ័ព​អគ្លេស 19 December 1916 (aged 57)
• ឆ្នាំ ១៩១៩ សមាជិកគ្រួសារនៅរស់ បានត្រឡប់មកកាន់ភូមារវិញ
• ឆ្នាំ ១៩៣៧៖ អគ្លេសបំបែកប្រទេសភូមារ ចេញពី ឥណ្ឌា ប្រែក្លាយជា រដ្ឋអាណានិគមអគ្លេស
• ឆ្នាំ ១៩៤២៖ ជប៉ុនកសាងកម្លាំងទ័ពភូមារ ធ្វើសង្រ្គាមនៅភូមារនិងគ្រប់គ្រងភូមារ ដោយមានជំនួយកងទ័ពឯករាជ្យជាតិភូមារ ដែលក្រោយមកប្រែក្លាយជា កង៍ទពសម្ព័ន្ធប្រជាជនដើម្បីសេរីភាពប្រឆាំងពួកហ្វាស៊ីស  1942 - Japan invades and occupies Burma with some help from the Japanese-trained Burma Independence Army, which later transforms itself into the Anti-Fascist People's Freedom League (AFPFL) and resists Japanese rule.
• ឆ្នាំ ១៩៤៥៖  ប្រទេសអគ្លេសរំដោះប្រទេសភូមារចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់ ជប៉ុន ដោយមានជំនួយពីកងទ័ព  កង៍ទពសម្ព័ន្ធប្រជាជនដើម្បីសេរីភាពប្រឆាំងពួកហ្វាស៊ីស 1945 - Britain liberates Burma from Japanese occupation with help from the AFPFL, led by Aung San.
• ឆ្នាំ ១៩៤៥ ៖ ថ្ងៃទី ១៩ មិថុនា ឆ្នាំ​១៩៤៥ ជាឆ្នាំកំណើត អ៊ុង សានស៊ូជី ក្នុងទីក្រុង រ៉ង់ហ្គោន Rangoon ដែលសព្វថ្ងៃដូរទៅជា ទីក្រុង យ៉ង់ហ្គោន។ ជាសម័យគ្រប់គ្រងដោយអគ្លេស។ ឪពុកគឺជា កងទ័ពជប៉ុន ដែលជាអ្នកផ្តួចផ្តើមបង្កើតកងទ័ពទំនើបនៅភូមារ គឺជា អគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិភូមារ។
• ឆ្នាំ ១៩៤៧៖ អគ្គបញ្ជាការទ័ព ឈ្មោះ អ៊ុង សាន ជាឪពុក ស៊ូជី និង មនុស្ស ០៦ នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងរដ្ឋប្រហារ 1947 - Aung San and six members of his interim government assassinated by political opponents led by U Saw, a nationalist rival of Aung San's. U Nu, foreign minister in Ba Maw's government, which ruled Burma during the Japanese occupation, asked to head the AFPFL and the government.
• ឆ្នាំ ១៩៤៧៖ ឪពុក អ៊ុង សានស៊ូជី ដែលជាអ្នកប្រឆាំង អគ្លេស ទាមទារឯករាជ្យពី អគ្លេស ត្រូវបានគេធ្វើឃាដ (ក្នុងរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ ១៩៤៧) ។ បងប្អូន អ៊ុង សានស៊ូជី ម្នាក់ស្លាប់ក្នុងទឹកបឹង ពេលហែលឆ្លង គ្រាមានរដ្ឋប្រហារ ចំណែក អ៊ុង សានស៊ូជី ត្រូវបានគេយកទៅចិញ្ចឹមឲ្យរៀនសូត្រ ដូចជាអ្នកដ៍ទៃដែរ នាងចេះ ០៤ ភាសារ​គឺ អគ្លេស ភូមារ ជប៉ុន និង ភាសាបារាំង។ អ៊ុង សានស៊ូជី​កាន ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ។
• ឆ្នាំ ១៩៦០៖ ម្តាយ អ៊ុង សានស៊ូជី ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលថ្មីជួយទំនុកបំរុង ដោយឲ្យធ្វើជាអ្នកការទូតនៅប្រទេស ឥណ្ឌា និង ប្រទេស នេប៉ាល់។ ចំណែក អ៊ុង សានស៊ូជី ទៅតាមម្តាយ នឹងបាន ដូរសាសនាទៅជា សាសនាយេស៊ូ និង  ម៉ារី Jesus and Mary School. 
• ឆ្នាំ ១៩៦៤៖ អ៊ុង សានស៊ូជី ទទួលសញ្ញាប័ត្រផ្នែក ការទូតនៅក្រុង  ញូដេលី 
• ឆ្នាំ ១៩៦៨៖ អ៊ុង សានស៊ូជី ទទួលសញ្ញាប័ត្រ ទស្សនវិជ្ជា នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច នៅសកលវិទ្យាល័យ Oxford 
• ឆ្នាំ ១៩៧២៖ អ៊ុង សានស៊ូជី បន្ទាប់ពីធ្វើការ ៣ឆ្នាំ ជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ នាងបានរៀបការជាមួយ បណ្ឌិត Michael Aris នាង មានកូនស្រី ១ នាក់ និង ប្រុស ១ នាក់។ 
• មុនឆ្នាំ​១៩៩០៖ នាង អ៊ុង សានស៊ូជី ធ្លាប់បំរើការឲ្យ រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធភូមារ Government of the Union of Burma 
• ឆ្នាំ ១៩៨៨៖ អ៊ុង សានស៊ូជី ចាកចេញពីប្រទេសអគ្លេស ចូលទៅភូមារដើម្បីថែរក្សាម្តាយចាស់ជរា ដឹកនាំបាតុកម្មគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យ ប្រឆាំងរបបគ្រប់គ្រងយោធា។
• ឆ្នាំ ១៩៨៩៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវពួកយោធាចាប់ឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ នាក្រុង យ៉ង់ហ្គោន។
• ឆ្នាំ ១៩៩០៖ គណបក្ស NLD របស់ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ឈ្នះឆ្នោត ៨២% នៃការបោះឆ្នោតជាតិ។ ក្រុមយោធាមិនប្រគល់អំណាច លោកស្រី អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវឃុំខ្លួនបន្ត សហរដ្ឋអាមេរិកដកស្ថានទូតចេញពី ភូមារ និងដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច
• ឆ្នាំ ១៩៩១៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ទទួលបានពានរង្វាន់សន្តិភាព Nobel សម្រាប់ការនាំមកនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
• ឆ្នាំ ១៩៩៥៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបានដោះលែងពីការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះរយៈពេល ០៦ឆ្នាំ
• ឆ្នាំ ១៩៩៨៖ ពេល អ៊ុង ​សានស៊ូជី ជិះមួតូចេញពីផ្ទះ ត្រូវពួកយោធាចាប់ខ្លួនឃុំឃាំង រយៈពេល ១៩ ថ្ងៃ ទើបបញ្ជូនមកឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះវិញ។
• ឆ្នាំ ១៩៩៩៖ រដ្ឋាភិបាលយោធាយលព្រមដោះលែង អ៊ុង ​សានស៊ូជី ឲ្យទៅលេងសួរសុខទុក្ខ ស្វាមី  Michael Aris នៅប្រទេសអគ្លេស ដែលស្លាប់ដោយជម្ងឺមហារីក តែអ្នកស្រី បដិសេដមិនចាកចេញពីប្រទេស ដោយសំអាងថា យោធានឹងមិនអនុញ្ញាតិឲ្យចូលស្រុកវិញ
• ឆ្នាំ ២០០០៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបានអនុញ្ញាតិឲ្យដើរហើរក្នុងប្រទេស តែមិនឲ្យចាកចេញពីទីក្រុង
• ឆ្នាំ ២០០២៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបានអនុញ្ញាតិឲ្យធ្វើដំណើរជាច្រើនដងនៅក្នុងប្រទេស ភូមារ ។
• ឆ្នាំ ២០០៣៖ អង្គការអាមេរិកកាំងឈ្មោះ Amnesty International បានផ្តល់ប្រាក់ ១ លានដុល្លាសម្រាប់ ការតស៊ូមតិលើប្រជាធិបតេយ្យ Advocacy for Democracy 
• ឆ្នាំ ២០០៣៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបាន កាត់ទោសក្រោយមានរឿង បាតុកម្មគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល វាយប្រហារលើ ក្រុម អ៊ុង ​សានស៊ូជី។ សហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មជាថ្មី លើភូមារ នឹងបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិភូមារនៅ សហរដ្ឋអាមេរិក។ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបានអនុញ្ញាតិឲ្យមកសម្រាកនៅផ្ទះវិញ ក្រោយមានការវៈកាត់ជម្ងឺដ៍ចំលែកនៅមន្ទីរពេទ្យ។
• ឆ្នាំ ២០០៤ ៖ ការឃុំខ្លួន អ៊ុង ​សានស៊ូជី នៅក្នុងផ្ទះនៅតែបន្ត
• ឆ្នាំ ២០០៥៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី ត្រូវបានហាមឃាត់ មិនឲ្យមានទំនាក់ទំនងជាមួយមនុស្សខាងក្រៅ លើកលែងតែ អ្នកដាំបាយ និង កូនស្រីអ្នកដាំបាយ រួមទាំង​គ្រូពេទ្យ ០២ នាក់។
• ឆ្នាំ ២០០៨ ពង្រ្គាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញស្តីពីការបែងចែកអំណាច ស៊ីវិល និង យោធា ជាថ្នូរដោះលែង អ៊ុង សានស៊ូជី
• ឆ្នាំ ២០១០៖ អ៊ុង ​សានស៊ូជី  ត្រូវបានដោះលែងពីគារឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ តែមិនចូលរួមការបោះឆ្នោត ដោយធ្វើការសហការជាមួយ រដ្ឋាភិបាលយោធាភូមារ
• ឆ្នាំ ២០១០ បក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិប្បតេយ្យ ពហិការមិនចូលលរួមការបោះឆ្នោត
• ឆ្នាំ ២០១៥ បក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិប្បតេយ្យ ឈ្នះឆ្នោត
• ឆ្នាំ ២០២០ បក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិប្បតេយ្យ ឈ្នះឆ្នោត និង ការព្រមានអំពី រដ្ឋប្រហារយោធា
• ឆ្នាំ ២០២១ រដ្ឋប្រហារយោធាចាប់ផ្តើម ដោយសារអ៊ុង សានស៊ូជី មិនបែងចែកអំណាចតាម ពង្រាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ២០០៨ និង ត្រៀមធ្វើ សភាប្រហារដោយកែប្រែច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាថ្មី ចំណែក ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋភូមារ បានធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា មុន ០២ ម៉ោង នៃ សភាប្រហាររបស់ អ៊ុងសានស៊ូជី

អ៊ុងសាន ស៊ូជី (ភាសាភូមា៖ အောင်ဆန်းစုကြည်, កើតថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៥) គឺជាអ្នកនយោបាយជនជាតិភូមា អ្នកការទូត  អ្នកនិពន្ធ និងអ្នកទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាពឆ្នាំ១៩៩១។ លោកស្រីបានបម្រើការងារជាទីប្រឹក្សារដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា (ស្មើនឹងតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី) និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសពីឆ្នាំ២០១៦ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២១។ លោកស្រីត្រូវជាប្រធានគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាំងពីឆ្នាំ២០១១ មកម្លេះហើយថែមទាំងបានបម្រើការជាអង្គលេខាធិការរបស់បក្សពីឆ្នាំ១៩៨៨ ដល់ឆ្នាំ២០១១ ផងដែរ។ លោកស្រីស៊ូជីបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរឆាកនយោបាយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាពីប្រទេសដែលស្ថិតនៅក្រោមរបបសឹកទៅជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនៅអំឡុងដើមទស្សវត្ត ២០១០។

ក្នុងថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ លោកស្រីអ៊ុងសាន ស៊ូជីត្រូវបានក្រុមយោធាចាប់ខ្លួននៅក្នុងរដ្ឋប្រហារមីយ៉ាន់ម៉ាឆ្នាំ២០២១ ក្រោយពីពួកគេបានប្រកាសថាការបោះឆ្នោតសកលនាខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ គឺជាការបោះឆ្នោតក្លែងបន្លំបោកប្រាស។[២]

កងទ័ពបះបោរនៅភូមារ