វិទ្យាសាស្រ្តយោធាកម្ពុជា: ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត អ៊ុយក្រែន

ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត អ៊ុយក្រែន Elections in Ukraine Elections in Ukraine are held to choose : គោលបំណងនៃការសិក្សាតូចនេះ ដើម្បី ស្វែងយល់បរិបទ បដិវត្តន៍ពណ៍នៅ អ៊ុយក្រែន និង កម្ពុជា។ នៅ អ៊ុយក្រែន NDI អឺរ៉ុប មានអគ្គបញ្ជាការទ័ព បើកការិយាល័យនៅ ក្រុង គៀវ ប្រទេស អ៊ុយក្រែន ដើម្បីធានា សុវត្ថិភាព អ្នកបោះឆ្នោត រៀបចំការបោះឆ្នោត ការឃោសនានានា ចំណែក IRI ដែលជា វិទ្យាសា្ថនអាមេរិក សហការណ៍ជាមួយ USAIDs ក្នុងការរៀបចំកិច្ចបោះឆ្នោត ការឃោសនា និង សន្តិសុខ ដូចគ្នាដែរ។ អង្គការទាំង ២ ធ្វើសកម្មភាព ដូចគ្នាជាមួយ បក្ស រង្សី និងបក្ស កឹម សុខា ដែល បង្កើតជា បក្ស សាង គ្រោះជាតិ។

the president (head of state), បោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី
Verkhovna Rada (legislature), and បោះឆ្នោតសភា រដ្ឋ
local governments. បោះឆ្នោត សភាឃុំសង្កាត់
Referendums may be held on special occasions. បោះឆ្នោតប្រជាមតិ

Ukraine has a multi-party system, with numerous parties in which often not a single party has a chance of gaining power alone, and parties must work with each other to form coalition governments.

បេក្ខភាពប្រធានាធិបតី ចំណាយ ២៤ លានដុល្លាលើ ការផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ អំឡុងពេល ឃោសនា
ការបង្កើនចំនួនក្រុម និងចំនួនអ្នកសង្កេតការណ័ដើម្បីគៀបសង្កត់សម្លេងឆ្នោត និង ដើម្បី ជួយបោះឆ្នោតតាមទីតាំង ដូចជា ការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ ២០១៩ មានកំណើត ១៤ដង ច្រើនជាង ការបោះឆ្នោត ២០១៤ ដូចជា មណ្ឌល ក មានអ្នកបោះឆ្នោត ១០០ នាក់ ដែល ៤០ នាក់់គាំទ្រ បក្ស ១ និង ៦០ នាក់ជាសមាជិកគាំទ្រ បក្ស លេខ ២ ដូច្នេះ :គណបក្ស លេខ ១ ត្រូវបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍ច្រើនក្រុម ច្រើនចំនួន ទៅជួយបោះឆ្នោតក្នុងទីតាំងនោះ ។
កាត់បន្ថយបេក្ខជនបច្ចេកទេស ដោយសារ ប្រើប្រព័ន្ធច្បាប់ ដើម្បីរារាំងជនទាំងនោះ-- អាចជាការរំខានដល់ការ ឃោសនាបោះឆ្នោត។
ប្រឆាំងការទិញសន្លឹកឆ្នោត ដោយបង្កើតច្បាប់ផាកពិន័យធ្ងន់ធ្ងរទ្វេឡើង។ អ៊ុយក្រែនចំណាយ ២២០ លានដុល្លា/ ៥ ឆ្នាំ ទៅ លើ អ្នកបោះឆ្នោត ៣៨ លាននាក់ ដុច្នេះ ប្រមាណជាង ១ ដុល្លា/ម្នាក់/ឆ្នាំ។ តែចំណាយខ្លាំង ខ្ពស់ លើ ទូរទស្សន៍ ដែលមាន ២០០ ដុល្លា/វិនាទី ឬ ៧២០,០០០ ដុល្លា/ម៉ោង
ចលនា ធំៗ ០២ ជួយឲ្យ បក្ស ហ្សាណែនស្គីជាប់ឆ្នោត គឺ វិទ្យាស្ថាន NDI and IRI ដែល Natioal Democratic Instuitute តំណាង អឺរ៉ូប និង International Republican Institute តំណាង អាមេរិក។
ការបោះឆ្នោតជាទូទៅ នៅ អ។ុយក្រែន មានភាពសេរី តែ គ្មានយុត្តិធម៍ ដោយសារ ការចំណាយខ្ពស់ លើការ ឃោសនា ការចុះឈ្មោះ ។ សម្រាប់ សមាជិក ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ១ នាក់ ចំណាយ ៥ លានដុល្លា!! លើការ ឃោសនា ដោយជិះកង់អគ្គីសនី ដោយបង្ហាញពីការស្រលាញ់បរិស្ថាន ស្និតជាមួយ អឺរ៉ុប មានការរីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិជ្ជា។
ជានយោបាយរបស់ NDI and IRI ការគំទេចបក្សចាស់ៗចោល ឬ ការបង្កើតបក្សថ្មី គឺជារឿង ចាំបាច់ មានសារៈសំខាន់ ដើម្បី អន្លងចិត្តអ្នកបោះឆ្នោត ដែលនេះទំនងជាមួលហេតុនាំឲ្យមាន ការរំលាយបក្សសង្រ្គោះជាតិចោល បង្កើតបក្សសង្រ្គោះជាតិថ្មី ១ ដែលមានមេដឹកនាំ ក្មេងៗ លំនាំ គំរូ នៅ អ៊ុយក្រែន និង ទំនងជា ការប្រឆាំង បក្សប្រហារ របស់ កឹម សុខា និង សម រង្សី វិញដែរ !

USAID sponsored other implementing agencies actively supporting democraticconsolidation in Ukraine, working directly with NDI, IRI, Freedom House, InterNews,and ABA/CEELI. The work of these groups in tandem with local activists and grassroots groups helped meet the demand of millions of Ukrainians for enhanced democracy and improved governance. Numerous international institutions also deserve commendation. Those involved in efforts complementary to SEAUP were: the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE), Project Coordinator Office in Ukraine, the Election Law Institute, the Razumkov Center, the Democratic Initiatives Foundation, and theAgency for Legislative Initiatives (ALI). SEAUP worked closely with the OSCE in promoting the professionalism of Ukraine’s relatively inexperienced election commissioner

សង្រ្គាមផ្ទូះឡើង ដោយសារតែ តុល្យភាពកម្លាំង នេះបើតាមទ្រឹស្តី មូលហេតុនៃសង្រ្គាម ជាក់ស្តែង គណបក្សស្និត អាមេរិក មាន ២២ % គណបក្សស្និត អឺរ៉ុប មាន ២១ % នៃសម្លេងគំាទ្រក្នុងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្តនៅ អ៊ុយក្រែន ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៤ បន្ទាប់ពី មានសង្រ្គាម រុស្សី អ៊ុយក្រែន ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៤ ខណៈដែល បគ្សគាំទ្រ រុស្សី មាន ៩ % ចំណែក រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ខ្លួន មិនបានចូលរួមការបោះឆ្នោត បួករួមទាំង តំបន់ គ្រីមៀ នេះ សំដៅថា ជាតុល្យភាព សន្លឹកឆ្នោត និង តុល្យភាពកម្លាំងអាវុធ។

ការស្ទង់មតិសាធារណជន ដោយ IRI របស់ អាមេរិក នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០១០

US democracy assistance programs in Ukraine after the Orange Revolution

វ៉ាស៊ីនតោន — អង្គការរបស់អាមេរិកាំងចំនួនពីរដែលធ្វើការងារលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានសម្តែងការខកចិត្តនឹងស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាក្រោយពីការវិនិយោគជាង២ទសវត្សរ៍និងបានលើកទឹកចិត្តយុវជនឲ្យចូលរួមធ្វើសកម្មភាពសង្គម។

ថ្លែងក្នុងឱកាសប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិប្រជាធិបតេយ្យកាលពីថ្ងៃពុធដែលរៀបចំតាមអនឡាញដោយស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជាប្រធានវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិបតេយ្យ (NDI) របស់សហរដ្ឋអាមេរិកលោក Derek Mitchell បានថ្លែងថាបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថាអាស៊ានបានដើរថយក្រោយក្នុងការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលក្នុងនោះមានកម្ពុជាភូមានិងថៃជាដើម។ប៉ុន្តែរូបភាពវិជ្ជមាននោះគឺពលរដ្ឋជាច្រើនជាពិសេសក្រុមយុវជនបានយល់ពីសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននិងបានចេញមកតវ៉ាដើម្បីទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពនិងសេចក្តីថ្លែថ្នូរ។

វិទ្យាស្ថាន NDI ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលមិនរកប្រាក់ចំណេញនិងមិនប្រកាន់គណបក្ស ដែលមានទីស្នាក់ការនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។ វិទ្យាស្ថាននេះធ្វើការនៅជុំវិញពិភពលោកក្នុងការលើកស្ទួយនិងពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ NDI បានធ្វើប្រតិបត្តិការក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៩២ប៉ុន្តែក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាបានបណ្តេញបុគ្គលិកអន្តរជាតិរបស់វិទ្យាស្ថាននេះចេញពីប្រទេសកម្ពុជានៅខែសីហាឆ្នាំ២០១៧។

លោក Derek Mitchell ចាត់ទុកថាការបណ្តេញអង្គការនេះចេញមិនឲ្យដំណើរការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺជារឿង «គួរឲ្យខកចិត្តខ្លាំងណាស់»។ លោក Mitchell ដែលធ្លាប់ធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៩៤ចាត់ទុកថាពេលនោះគឺជា «ពេលវេលាប្រកបដោយក្តីសង្ឃឹម»។

លោក Derek Mitchell បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ «យើងដឹងថាពេលនោះគឺជាពេលវេលាលំបាកដោយសារសោកនាដកម្មនៃប្រវត្តិសាស្រ្តកម្ពុជាដែលប្រទេសកម្ពុជាទើបតែចាកចេញប៉ុន្តែពិតជាមានឋាមពលនិងការរំភើបនិងភាពបន្ទាន់ដើម្បីរិះរកវិធីរៀបចំសង្គមមួយដែលនឹងនាំឲ្យមានស្ថិរភាពជាងមុននិងមិនវិលត្រឡប់ទៅរកអំពើហិង្សានិងសោកនាដកម្មនិងអំពើពុករលួយហើយព្យាយាមបង្កឱកាសឲ្យមនុស្សជំនាន់ថ្មីចាប់ផ្តើមជាថ្មី»។

ការបណ្តេញអង្គការ NDI ចេញត្រូវបានគេមើលឃើញថាគឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការមួយប្រឆាំងនឹងសារព័ត៌មានឯករាជ្យអ្នកនយោបាយប្រឆាំងនិងសង្គមស៊ីវិល ហើយវាកើតមានឡើងនៅមុនពេលដែលប្រទេសកម្ពុជារៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៨ដែលជាការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងប្រកៀកប្រកិតគ្នារវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែននិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ។

រីឯវិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិសាធារណរដ្ឋ (IRI) ដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលមិនរកប្រាក់ចំណេញនិងមិនប្រកាន់គណបក្ស ដែលមានទីស្នាក់ការនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិកដែរនោះក៏បានសម្តែងការខកចិត្តចំពោះចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាផងដែរ។

លោក Daniel Twining ប្រធាន IRI បានថ្លែងបន្ថែមក្នុងវេទិកាអនឡាញដែរថា៖ «ខ្ញុំសោកស្តាយដែលរដ្ឋាភិបាលមិនមានអារម្មណ៍ស្វាគមន៍ពួកយើងនៅទីនោះ។ វាជារឿងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបន្តិចដោយសារយើងក៏ធ្វើការនៅឡាវ។ យើងក៏ធ្វើការជាមួយនឹងគណបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម។ ការណ៍នេះមិនមែនមានន័យថា NDI ឬIRIធ្វើការតែក្នុងសង្គមដែលខុសពីកម្ពុជាទេ។ តាមពិតទៅយើងធ្វើការនៅក្នុងសង្គមជាច្រើនដែលស្រដៀងនឹងកម្ពុជាដែរ»។

វិទ្យាស្ថាន IRI បានចាប់ផ្តើមការងារនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៩២ដោយធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលនឹងគណបក្សនយោបាយផ្សេងៗនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដើម្បីពង្រឹងស្ថាប័ននិងគុណតម្លៃប្រជាធិបតេយ្យប៉ុន្តែបានបញ្ចប់បេសកកម្មនៅមុនពេលដែលមានវិបត្តិនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលកើតមានតាំងពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅចុងឆ្នាំ២០១៧។

ទោះបីជាយ៉ាងនេះក៏ដោយលោក Derek Mitchell បានបញ្ជាក់ថាវិទ្យាស្ថាន NDI រង់ចាំវិលត្រឡប់ទៅធ្វើការនៅប្រទេសកម្ពុជានៅពេលណាដែលអាចវិលវិញបានប៉ុន្តែមានក្តីសង្ឃឹមតិចតួចដោយសារអង្គការនេះនឹងមិនធ្វើការនៅក្រោមស្ថានភាពដែលមានការដាក់សម្ពាធទេ។

លោក Mitchell បានបន្ថែមថា៖ «យើងធ្វើការតែនៅកន្លែងណាដែលត្រូវគេស្វាគមន៍តែប៉ុណ្ណោះ។ យើងមិនទៅធ្វើការដែលលាក់លៀមទេ។ យើងនឹងមិនទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសណាមួយដោយរបៀបវិទ្ធង្សនាទេ។ យើងបើកចំហដល់ប្រទេសណាដែលចង់ដើរឆ្ពោះទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។

យ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកជំនាញទាំងពីរបានសម្តែងក្តីសង្ឃឹមលើពលរដ្ឋវ័យក្មេងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយសារពួកគេមានឋាមពលនិងបានលើកទឹកចិត្តពួកគេឲ្យបន្តធ្វើសកម្មភាពនៅតាមមូលដ្ឋានដើម្បីចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយនិងសង្គម។

លោក Twining បានបញ្ជូនសារដល់យុវជនថា៖ «ដូច្នេះសូមសកម្មឡើងដោយចូលរួមការងារសង្គមនិងប្រមូលមិត្តភក្តិនិងរៀបចំគ្នាឡើង។ ការរៀបចំចាត់តាំងគឺជារឿងសំខាន់ណាស់ពីព្រោះធ្វើកិច្ចការអ្វីតែម្នាក់ឯងគឺពិបាកប៉ុន្តែនៅពេលដែលអ្នកអាចធ្វើការងារជាក្រុមជាផ្នែកមួយនៃសហគមន៍គឺអ្នកផ្តល់ភាពអង់អាចដល់ខ្លួនអ្នកនិងមិត្តភក្តិហើយនៅក្នុងប្រទេសមួយដែលពលរដ្ឋ២ភាគ៣គឺជាយុវជនគឺអ្នកនយោបាយនឹងស្តាប់អ្នកនិងឆ្លើយតបតាមការអំពាវនាវរបស់អ្នកនិងសកម្មភាពរបស់អ្នក»។

លោក Derek Mitchell បានបន្ថែមថា៖ «ការងារដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យគឺមិនមែនប្រធានាធិបតីឬអ្នកនយោបាយទេ គឺប្រជាធិបតេយ្យរបស់ពលរដ្ឋជាមូលដ្ឋានដែលកើតឡើងពីក្រោមឡើងទៅលើ… ហើយខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្តអ្នកគ្រប់គ្នាដែលចង់ជឿជាក់លើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឬនៅទីកន្លែងណាក៏ដោយគឺពួកគេគួរតែចាប់ផ្តើមពីថ្នាក់មូលដ្ឋាន»៕